A Newly-Discovered Bath Building at Tarsus: Views on the Urban Texture of Tarsus and the Flow of Kydnos River During the Roman Imperial Period

Yıl 2018, Sayı: 8, 183 - 210, 01.01.2018

Deniz Kaplan

Öz

During the excavations for the opening of a foundation trench for the modern city hall of Tarsus at Caminur district in 2017, some architectural traces belonging to a Roman Imperial building have been discovered. Those were the remains of four walls visible from the section and probably belonging to a bath. This interesting discovery has made it possible to express new opinions on the urban texture of Roman Tarsus and investigate the flow of Kydnos river in the Roman Imperial Period. The location of the newly-discovered bath in the city has proved that the Cleopatra Gate was not on the western border of Roman Tarsus. In this case, the Köylü Garajı district was not the necropolis area of the town. It has been suggested that the southern flow of Kydnus was turning to the south-east direction after making an angle near Gözlükule. If we consider that all other bath buildings of Tarsus were located in the vicinity of Kydnos, it could be possible to make some new suggestions concerning the southern flow of the river. The location of the bath building in modern Caminur district of Tarsus reveals the water supply provided by the souhhern flow of Kydnus before reaching the lake Regma.

Anahtar Kelimeler

Tarsus, Bath, City Plan, Kydnos

Tarsus’tan Yeni Bir Hamam: Tarsus’un Roma İmparatorluk Dönemi Kentsel Dokusuna ve Kydnos’un Rotasına İlişkin Yeni Görüşler

Öz

Tarsus Belediyesi’nin Caminur Mahallesinde 2017 yılı içerisinde gerçekleştirdiği kazılarda, Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait bazı mimari izler açığa çıkmıştır. Burada sadece kesitte görülen dört duvar kalıntısı, bir Roma İmparatorluk Dönemi Hamamı’na ait olabilir. Bu yapısal izlerin bir hamama ait olması durumunda, Tarsus’un Roma İmparatorluk Dönemi kentsel dokusu ve Kydnos Irmağı’nın yatağının konumu konusunda yeni görüşler sunmak mümkündür. Hamam’ın kent içerişindeki konumu, Kleopatra Kapısı’nın Roma Tarsus’unun batı sınırlarını oluşturmadığını kanıtlamaktadır. Bu durum Köylü Garajı’nın bir nekropol olamayacağını düşündürtmektedir. Kydnos Nehri’nin güney güzergâhının Gözlükule yakınlarında dirsek yaparak güneydoğu yönünde uzandığı önerilmektedir. Ancak Tarsus’daki diğer Hamam yapılarının Kydnos Nehri’ne olan yakınlıkları dikkate alındığında, Kydnos’un güney rotasına ilişkin yeni görüşler sunmak mümkündür. Caminur Mahallesi Roma Hamamı’nın konumu, Kydnos Nehri’nin Gözlükule’nin güney eteklerine yakın bir noktadan geçerek güneybatıya doğru yeni Hamam yapısına ulaştığını düşündürtmektedir. Ardından muhtemelen güneydeki Regma gölüne ulaşır.

Anahtar Kelimeler

Tarsus, Hamam, Kent Planı, Kydnos

Kaynakça

• Adak-Adıbelli 2013 I. Adak-Adıbelli, “Tarsus Roma Hamamı 2011 Yılı Çalışmaları”, Tarsus Sempozyumu II, 192-196.
• Alkaç – Durugönül – Gökçay 2003 E. Alkaç – S. Durugönül – B. Gökçay, “Tarsus Köylü Garajı Mezar Yapısı ve Jeofizik Çalışmaları”, Tarsus Sempzoyumu II, 181-191.
• Alkaç – Kaplan 2017 E. Alkaç – D. Kaplan, Bir Başkentin Tarihi ve Anıtları: TARSUS, İstanbul.
• Belge – Aydınoğlu 2017 M. Belge – Ü. Aydınoğlu, “Bir Plan Altlığı Olarak; Roma Dönemi Tarsus Kenti Mekânsal Yapısına İlişkin Değerlendirme”, Megaron 2017, 12 (3), 460-474.
• Berns 2003 C. Berns, Untersuchungen zu den Grabbauten der frühen Kaiserzeit in Kleinasien, Asia Minor Studien 51, Bonn. Borgia – Spanu 2003 E. Borgia – M. Spanu, “Le Terme Del Porto, Elaiussa Sebaste II, 247- 335.
• Coarelli 1980 F. Coarelli, Rom. Ein archaeologischer Führer, Freiburg.
• Gates 2015 C. Gates, Antik Kentler. Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi (çev. B. Cezar), İstanbul.
• Krencker – Krüger 1929 D. Krencker – Krüger, Die Trier Kaiserthermen, Augsburg.
• Mert 2015 İ. H. Mert, Der Korinthische Tempel von Knidos. Ein repraesentativer Grabbau der römischen Kaiserzeit, Knidos Studien 2, Wiesbaden.
• Onurkan 1967 S. Onurkan, Dağlık Kilikia Mimarisi Üzerine Gözlemler-Hamam Yapıları (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Strabon Antik Anadolu Coğrafyası (çev. A. Pekman), İstanbul.
• Tekocak 2008 M. Tekocak, “Kelenderis Liman Hamamı”, Olba XVI, 133-162.
• Vitruvius Mimarlık Üzerine (çev. Ç. Dürüşken), İstanbul, 2017.
• Yegül 2003 F. K. Yegül, “Cilicia at Crossroads: Transformations of Bats and Bathing Culture in the Roman East”, Olba VIII, 55-72.
• Yegül 2006 F. K. Yegül, Antik Çağ’da Hamamlar ve Yıkanma (çev. A. E. Erten), İstanbul.
• Yurtseven 2006 F. Yurtseven, “Tarsus Köylü Garajı Mezar Buluntuları”, Anadolu/Anatolia 31, 91-121.