Olba 2018 İskelet Buluntularının Antropolojik ve Arkeolojik Değerlendirmesi

Yıl 2019, Sayı: 9, 419 - 446, 01.01.2019

Okşan Başoğlu Pınar Gözlük Kırmızıoğlu Tuna Akçay

Öz

In the Olba region, it is very diffi cult to identify unpainted or undisturbed graves. For this reason, it is very important to examine a few preserved or partially preserved tombs. Olba Excavations are conducted under the direction of Prof. Dr. Emel Erten since 2010. Th e graves were found in the Olba Excavations in accordance with both the cremation and the inhumation burial tradition. In addition, the excavations at the Olba Acropolis also shed light on the history of the city. During the excavations of the “Acropolis Peak Drill 7-8-9-10-11” in 2018, traces of a house that was used in the 3rd - 4th century AD were found. Th ree graves were found outside the outer wall row of the house but at the base of the organically bound bedrock. Buried in the soil directly with the tradition of inhumation seven human skeletons were uncovered of these tombs. Skeletons recovered from the excavations are quite limited. Th ese human skeletons were examined to determine the paleodemographic, morphological and pathological structure

Anahtar Kelimeler

Roman Period, Olba, Paleodemography, Pathology, Stature, Inhumation

Olba 2018 İskelet Buluntularının Antropolojik ve Arkeolojik Değerlendirmesi

Öz

Olba bölgesindeki çalışmalarda soyulmamış ya da tahrip edilmemiş mezar tespit etmek oldukça güçtür. Bu nedenle bulunan az sayıdaki korunmuş ya da kısmen korunmuş mezarların incelenmesi oldukça önem taşımaktadır. Olba Kazıları, 2010 senesinden bu yana Prof. Dr. Emel Erten başkanlığında sürdürülmektedir. Olba Kazıları’nda gerek kremasyon gerek de inhumasyon gömü geleneğine uygun mezarlara rastlanmıştır. Bunun yanı sıra Olba Akropolisi’nde de yapılan kazılar kentin yerleşim tarihine ışık tutar niteliktedir. 2018 yılında yapılan “Akropolis Zirve Sondaj 7-89-10-11” kazılarında MS 3. – 4. yüzyılda kullanım görmüş bir konutun izlerine rastlanmıştır. Konutun dış duvar sırasının dışında ancak konuta organik olarak bağlı ana kaya kütlesinin dibinde üç mezar tespit edilmiştir. Bu mezarlardan inhumasyon gömü geleneği ile direk toprağa gömülmüş 7 adet insan iskeleti ele geçmiştir. Bu çalışmanın konusu da iskeletlerin antropolojik ve arkeolojik analizidir. İskelet sayısı oldukça sınırlı olup, söz konusu insan iskeletleri, paleodemografik, morfolojik ve patolojik yapının belirlenmesi amacıyla incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Roma Dönemi, Olba, Paleodemografi, Patoloji, Boy uzunluğu, İnhumasyon.

Kaynakça

• Acsadi-Nemeskeri,1970 Acsadi, G.Y. ve J. Nemeskeri, J., History of Human Life Span and Mortality, Budapeşte: Akademia Kiado.
• Alt-Türp 1998 Alt, K.W., Türp, J. C., ‘Hereditary Dental Anomalies’ içinde: Alt K., Rösing F., Teschler M- N (eds). Dental Anthropology, New York: Springer Wien , s.95-128.
• Akçay 2017a Akçay, T., Yunan ve Roma’da Ölü Kültü, Bilgin Kültür Sanat, Ankara.
• Akçay 2017b Akçay, T., “Sikke Buluntuları Işığında Olba’daki Pers ve Makedon Varlığı Üzerine Düşünceler”, Olba XXV, 211-227.
• Akçay 2017c Akçay, T. “Olba’da Bulunan Sikkeler Işığında Kentin Erken Yerleşim Tarihi”, Seleucia VII, 69-89.
• Akçay 2018 Akçay, T., Olba’da Ölü Kültü, Bilgin Kültür Sanat, Ankara.
• Bass 1995 Bass, W. M., Human Osteology: A Laboratory and Field Manual, Colombia Special Publication No: 2, MissouriArchaeological Society.
• Berry - Berry 1967 Berry, A. C., Berry, R. J., “Epigenetic Variation in the Human Cranium”, J. Anat. 10:2, 361-379.
• Brothwell 1981 Brothwell, D., Digging up Bones, 3. Baskı, London: Oxford University Press.
• Buikstra ve Ubelaker 1994 Buikstra J. E ve Ubelaker D.H., Standarts for Data Collection from Human Skeletal Remains. Arkansas Archaeological Survey Research Series No. 44, Fayetteville, Arkansas.
• Bouville-Constandse-Westermann-Newell 1983 Bouville, C., Constandse-Westermann, S.T. ve Newell R.R., Les Restes Humains Mesolithiques de I’Abri Corbille, Istres (Bouches du Rhone), Bullet Mem.,de la Sos. D’Anthrop. De Paris, 5 / XIII, 89–110. Brothwell, D.R. (1981). Digging Up Bones. Oxford: Oxford University Press.
• Eren 2008 Eren, M., “Olba (Ura-Uğuralanı) Jeoarkeolojisi (Silifke, Mersin)”, 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Cilt I, 181- 193).
• Erten 2003 Erten, E., “Olba (Uğuralanı) 2001 Yüzey Araştırması”, 20. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 1, 185-196.
• Erten – Özyıldırım 2007 (a) Erten, E., Özyıldırım, M., “Olba Yüzey Araştırması 2005”, 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, 39-51.
• Erten – Özyıldırım 2007 (b) Erten, E., Özyıldırım, M., “Mersin Silifke Olba Yüzey Araştırması 2006”, 25. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, 51-63.
• Erten – Özyıldırım 2008 Erten, E., Özyıldırım, M., “Olba 2007 Yüzey Araştırması”, 26. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt I, 199-210.
• Erten 2009 Erten, E, “Olba’da Romalılaşma Süreci”, Y. Özdemir. (Editör). Mersin Sempozyumu 19-22 Kasım 2008, Bildiriler, Birinci Baskı, 76-85.
• Erten 2012 Erten, E., “Olba’da Roma İmparatorluk Döneminde Tarım ve Yerleşim”, Selevcia ad Calycadnvm, Sayı II,11- 31.
• Erten 2014 Erten, E., “Arkeolojik Veriler ve Tarihsel Olaylar Işığında Olbada Yerleşimin Son Bulması” Seleucia ad Calycadnum IV 57 – 73.
• Erten 2015 Erten, E., “Olba Kült Alanlarından Cam Buluntular” , Selevcia ad Calycadnvm, Sayı V, 61-77.
• Güleç 1989 Güleç, E., Paleoantropolojik Verilere Göre Eski Anadolu Bireylerinin Boy Açısından İncelenmesi. 5. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 147-160.
• Hillson 1990 Hillson, S., Teeth, Cambridge University Press, New York.
• Kaur-Jit 1990 Kaur, H., Jit, I., “Age Estimation from Cortical Index of the Human Clavicle in Northwest Indians”. American Journal of Physical Antropology, 83: 297-305.
• Langsjoen 1998 Langsjoen, O., “Diseases of the Dentition”, Th e Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology, Cambridge University Press, 393-412.
• Larsen 1997 Larsen, C.S., Bioarchaeology: Interpreting Behavior from the Human Skeleton. Cambridge Universty Press. United Kindom.
• Lukacs 1989 Lukacs, J.R., “Dental Paleopathology: Methods for Reconstructing Dietary Patterns”, M.Y. İşcan ve K.A.R. Kennedy (ed.) içinde, s. 261-286.
• Martin-Saller1957 Martin, R. ve Saller, K. Lehrbuch der-Anthropologie, Band I, Stuttgart: Güstav Fischer Verlog.
• Martin-Saller1959 Martin, R. ve Saller, K. Lehrbuch der-Anthropologie, Band II, Stuttgart: Güstav Fischer Verlog.
• Olivier 1969 Olivier, G. Practical Anthropology, Charles C. Th omas Publisher, Illinois.
• Ortner ve Putschar 1985 Ortner, D. J. ve Putschar, G. J., Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Simithsonian Institution Press, Washington DC.
• Ortner 2003 Ortner, D. J., Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains, Academic Press: Londra.
• Özbek 2007 Özbek, M., Dünden Bugüne İnsan, Ankara.
• Özyıldırım 2013 Özyıldırım, M., Olba Manastırı 2012 Yılı Kazı Sonuçları ve Merkez Mekanlar Üzerine Düşünceler. Seleucia ad Calycadnum, 3, 213-225.
• Özyıldırım 2013 Özyıldırım, M., “Olba Manastırı 2014 Yılı Kazı Sonuçlarının Değerlendirilmesi” Seleucia ad Calycadnum, 5, 79- 100.
• Pearson 1899 Pearson, K., Mathematical Contrubition on the Th eory of Evolution: On the Reconstruction of the Stature of Prehistoric Races. Philosophical Transactions of the Royal Society 192, 169-244.
• Sağır 2000 Sağır, M., Uzun Kemik Radyografilerinden Boy Formülü Hesaplaması. (Basılmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Fizik ve Paleoantropoloji (Fizik Antropoloji) Anabilim Dalı, Ankara.
• Stuart-Macadam 1992 Stuart-Macadam, P.L., Diet, Demography and Disease: Changing Perspectives on Anemia. Ed. Aldine De Gruyter, Anemia in Past Human Populations, 151-170. New York.
• Szilvassy-Kritscher 1990 Szilvassy, J., Kritscher, H., Estimation of Chronological Age in Man Based on the Spongy Structure of Long Bones. Anthrop. Anz., 48: 159 – 164.
• Trotter-Gleser 1952 Trotter M., Gleser G.S.,“Estimation of Stature from Long Bones of American Whites and Negroes”. American Journal of Physical Anthropology, 10: 463-7514.
• Ubelaker 1978 Ubelaker, D.H., Human Skeletal Remains. Chicago: Smithsonian Institution, Aldine Publisering Company
• White 2000 White, D.T., Human Osteology, Second Edition, U.S.A.: Academic Press.
• WEA 1980 Workshop of European Anthropologists., “Recommendations for Age and Sex Diagnoses of Skeleton”. Journal of Human Evolutions, 9 (7), 517-549.
• Çırak-Çırak 2017 Çırak, A., Çırak, M. T., “Antik Dönem İskeletlerinde Anemi: Akgüney Toplumu Üzerine Bir Çalışma”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) Eurasian Journal of Researches in Social and Economics (EJRSE), 4/11: 85-94
• Çırak 2018 Çırak, A., “Anthropologıcal Examınatıon Of Perıostıtıs In Ancıent Anatolıan Populatıons Eski Anadolu Toplumlarında Periostitis Olgusunun Antropolojik Açıdan İncelenmesi”, Current Debates In Socıology & Anthropology, Cilt 14: 45- 54
• https://evrimseltip.org https://evrimseltip.org/2017/01/13/karabelli-tuberkuluansiklopedik-bilgi.
• Yeğin 2016 Yeğin, Y., “Olba Manastırın’da İşlik Kazısı ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, Seleucia VI, 203-221.