Niğde, Ulukışla’da Lulua (Lülüve) Kalesi

Yıl 2020, Sayı: X, 75 - 96, 20.05.2020

Lale Yılmaz Halil Sözlü

Öz

Makalenin konusu, Niğde ili Ulukışla ilçesinde Çanakçı ve Gedelli köyleri arasında, yaklaşık 2000 m yükseklikte yer alan Lulua Kalesi’dir. Kalenin konumu, 1930’lu yıllarda tarihçi Prof. Dr. M. Oral’a göre Ulukışla Çanakçı Köyündedir. Lulua Kalesi, Antik Çağ’daki Kapadokya ve Kilikia bölgeleri arasında geçişi sağlayan ana yol üzerinde çevreye hâkim bir tepede inşa edilmiştir. Yapının Ortaçağ’da Bizans, Ermeni, Memlûk ve Selçuklu egemenlikleri sırasında iskan edildiği bilgisi tarihsel kaynaklarda yer almaktadır. Bizans Devri’nde kale, Via Tauri üzerinde Gülek Boğazı’nın kuzeyindeki sınır kalesiydi. Kalenin bulunduğu Ulukışla (Lülüve), Bizans
ve Selçuklu dönemlerinde darphane işlevi görmüştür. Bölgede Lülüve adını taşıyan maden alanı bulunmakta ve sikke buluntuları üzerinde Lulua adı yer almaktadır. Araştırmada, 19. yüzyıla kadar Osmanlı Devri tarihsel belgelerinde yer alan ve stratejik konuma sahip nitelik taşıyan kalenin günümüzdeki durumunu belirleyebilmek amaçlanmıştır. Lulua Kalesi, tarihsel kaynaklarda yer almasına rağmen güncel bir çalışmada araştırılmamıştır. Bu nedenle tarihsel alanyazın ve Osmanlı arşiv belgeleri
araştırılmış, kale alanının durumu fotoğraflanarak belgelenmiş ve plan çizimleri gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ulukışla, Bİzans, Selçuklu, Ortaçağ, Kale

Kaynakça

• Aksarayî, Müsâmeret’ül – Ahbâr, (Çev.: Mürsel Öztürk), Türk Tarih Kurumu, Ankara. Akşit, A. “Türkiye Selçukluları Devrinde Niğde Vilâyetinin Alt Birimleri ve Sınırları”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 125-133.