Olba’dan Roma Erken İmparatorluk Dönemi Üfleme Cam Buluntuları

Yıl 2020, Sayı: X, 201 - 226, 20.05.2020

Ayşe Emel Erten Emine Akkuş

Öz

Olba araştırma ve kazıları şimdiye dek çeşitli yayınlarla bilim dünyasına duyurulan ve değerlendirmeleri yapılan eskiçağ cam buluntuları vermektedir. Bu malzeme üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda, Roma camcılığında kullanılan farklı biçimlendirme ve süsleme tekniklerinin uygulandığı örneklerden oluşan geniş bir seçkinin Olba buluntuları için söz konusu olduğu belirlenmektedir. Hellenistik Dönem sonları ile Roma İmparatorluk Dönemi başlarında cam teknolojisinde önemli bir buluş yapılır. Bu, üfleme tekniğinin geliştirilmesidir. İlk denemeleri Kudüs’te tespit edilen cam üflemeciliği hızla yayılarak, MS 1. yüzyıla gelindiğinde Roma İmparatorluğu’nun Doğu ve Batı topraklarında geniş uygulama alanı bulur. Bu çalışmada Olba kazılarında Roma Erken İmparatorluk Dönemi üfl eme cam buluntuları ele alınmakta; çoğunluğu oluşturan “serbest üfleme” tekniğindeki örneklerin yanında “kalıba üfleme” tekniğiyle üretilen vazolara ait buluntular da değerlendirilmektedir. Olba kazılarında bulunan Erken İmparatorluk Dönemi serbest üfleme cam örnekleri unguentarium, bardak, “zarte rippenschale” (yüzgeçli kâse), yakalı ağızlı küresel şişelerden oluşmaktadır. Kalıba üfleme tekniğinde yivli kâse, prizmal (kare) şişe örneklerinin Olba’da varlıkları tespit edilmiş bulunmaktadır. Ayrıca, küçük parçalar halinde bulundukları için ait oldukları vazolar konusunda öngörüde bulunmanın mümkün olmadığı; ancak kalıba üfleme dekorasyona sahip camlar da Olba kazılarında ele geçmektedir. Olba kazıları sırasında tespit edilen camların buluntu yeri, üretim tekniği ve tipolojik açıdan değerlendirilmeleriyle hem cam çalışmalarına bir katkı sağlanması, hem de Olba’nın Roma Erken İmparatorluk Dönemi’ndeki yaşantısı ve ilişkileri ile ilgili sonuçlara ulaşılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

olba, roma camcılığı, serbest ve kalıba üfleme, bardaklar

Kaynakça

• T. Akçay, “Olba’da Şeytanderesi Vadisi’ndeki Kaya Kült Alanında Bulunan Unguentariae”, Seleucia ad Calycadnum, III, 9-29.
• N. Avigad, “Expedition A-Nahal David”, Israel Exploration Journal XII, 169-183.