Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik Yerleşmesinin Kalkolitik Dönem Hane Organizasyonu: Bileşik Bir Yapı Kompleksi Örneği

Yıl 2021, Sayı: XI, 67 - 88, 01.05.2021

Burçin Erdoğdu Erkan Gürçal

Öz

Bu makalede, Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik yerleşmesinin MÖ 5300 yıllarına tarihlenen Kalkolitik Dönem tabakasında ortaya çıkartılan ve birbirinden ayrı yapılardan oluşan bileşik bir bina kompleksi diakronik bir şekilde, mimari düzen ve in situ buluntular ile birlikte incelenerek, hane yapılanması anlaşılmaya çalışılmıştır. Bina kompleksi birbirinden fiziksel sınırlarla ayrılmış, çok odalı üç ayrı konut biriminden oluşur. Bu konut birimlerindeki her mekan detaylı incelenerek depolama, yemek hazırlama, ritüel vb. faaliyetlerle ilgili delillere ulaşılmaya çalışılmıştır. Besin hazırlama ve depolama gibi faaliyetlerin konutlarda ayrı gerçekleştiği görülürken, ritüel faaliyetler için yalnızca belirli alanların kullanılmış olduğu, pişirme ve üretim gibi diğer bazı faaliyetlerin ise açık alanlarda veya avlularda gerçekleştirilmiş olabileceği anlaşılmıştır. Belli düzeyde depolamanın da ortak gerçekleştirilmiş olabileceği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, konutlarda ele geçen buluntulardan yola çıkılarak benzer üretim teknikleri ve tüketim stratejilerinin olduğu söylenebilir. Ayrıca, binalardan birinin bir odası malzeme yoğunluğu ve küçük buluntuların oranı itibari ile diğer binalardakilerden belirgin bir şekilde ayrılmaktadır. Bu odada bir insana ait kafatası ile ritüel bir çukur da bulunmuştur. Bileşik bina kompleksi, bu dönemde birbirinden bağımsız fiziksel alanlarda yaşayan, ancak belli faaliyetler için belirli alanları paylaşan bir topluluğu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hane Organizasyonu, Kalkolitik, Gökçeada, Mimari.

Kaynakça

• Allison 1999 Allison, P. M. , “Introduction”, Ed. P. M. Allison, Th e Archaeology of Households Routledge, 1–18, London.