Endülüs Sarayı Medinetü’z-Zehra’da Uluslararası İlişkiler ve Halifelik İmajının İnşası

Yıl 2022, Sayı: XII, 95 - 110, 25.05.2022

Meltem Özkan Altınöz

Öz

Doğuda ve batıda kurulan İslam devletlerinin, uluslararası diplomasi kanalını etkin bir biçimde kullanması belirgin siyasi özellikleri arasındadır. Suriye ve çevresinde barınamayan Emevi hanedanının devamı olarak İber Yarımadası’nda kurulan Endülüs Emevi Devleti’nin arkeolojik kayıtları, bu bölgedeki gösterişli İslam tarihine ışık tutmakla kalmaz, aynı zamanda tarihin Avrupa’da Ortaçağ’ın en önemli dönemlerinden birini de gözler önüne serer. Siyasi yapılanmanın bir yansıması olarak diplomasi kanalının ve bu diplomaside hilafetin etkin konumunu açığa çıkarır. İber Yarımadası’nın ilk halifesi olan III. Abdurrahman (891-961) uluslararası ilişkilerdeki güçlü yönetimi ve başarılı girişimleriyle tanınır. Endülüs emirliğini halifeliğe dönüştüren III. Abdurrahman, Endülüs’te halife unvanını alan ilk yönetici olarak asırlık hâkimiyeti ile İber Yarımadası’nda çok önemli kültürel ve siyasi izler bırakmıştır. III. Abdurrahman’ın bir halifelik yapısı olan Córdoba’daki, Medinetü’z Zehra şehri 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Bu çalışmada Endülüs’teki arkeolojik kanıtlar aracılığıyla bölgede halifelik imajının nasıl oluşturulduğu ve halifelik imajına yüklenen anlamlar araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Endülüs arkeolojisi, İslam ikonografisi, III. Abdurrahman, Medinetü’z Zehra.

International Relations and Creating Caliphal Image in the Palace of Medinat’al Zahra in Andalusia

Öz

International diplomacy was an important phenomenon in the history of Islam with the states
they established in both the eastern and western territories. Th e archaeological records of the
Andalusian Umayyad State, which was established in the Iberian Peninsula as a continuation
of the Umayyad dynasty who could not survive in Syria not only sheds light on the fl amboyant
Islamic history in this region, but also reveals the eff ective role of the diplomacy channel and
the caliphate position in this diplomacy of its period. Abd al-Rahman III, the fi rst caliph of the
Iberian Peninsula (891-961), after years of Islamic domination in Andalusia, stabilized his power
politically and militarily in the Iberian Peninsula. He was recognized for his strong management
and successful initiatives in international relations. Abd al-Rahman III transformed the emirate
of Andalusia into a caliphate, he became the fi rst administrative to receive the title of the caliph
in Andalusia. With its half-century domination, he left very important cultural and political
footprints in the Iberian Peninsula. As a Caliphal construction of Abd al-Rahman III, the city
of Medina’al Zahra in Córdoba was included on the UNESCO World Heritage List in 2018. In
this study, how caliphal image was created will be investigated through archeological evidences
in Andalusia.

Anahtar Kelimeler

Andalusian archeology, Islamic iconography, Abd al-Rahman III, Medina’al Zahra.

Kaynakça

• Ali 1999 Ali, W., Th e Arab Contribution to Islamic Art, Th e American University in Cairo Press., Cairo, Egypt. Almagro Vidal 2008 Almagro Vidal, A., El concepto de espacio en la arquitectura palatina andalusí. Un análisis perceptivo a través de la infografía,Madrid. Arnold 2019 Arnold, F., Th e Evolution of Madīnat az-Zahrāʾas Capital City of the Umayyad Caliphate Madinat al-Zahra, Madrider Mitteilungen, VIII, 428 Seiten mit 155, Abbildungen, pp. 308-335.