Yeni Arkeolojik Araştırmalar Işığında Avanos ve Çevresi: Geç Hellenistik Dönem’den Geç Antik Çağ’a

Yıl 2024, Sayı: XIV, 119 - 148, 13.06.2024

Handan Yıldızhan

Öz

Merkezi Kapadokya Bölgesi’nin güneyinde yer alan Nevşehir’in 15 km kuzeydoğusuna konumlanan Avanos’ta son yıllarda gerçekleştiren yüzey araştırmaları, Avanos’taki en erken iskânın Prehistorik Çağ’da gerçekleştiğini göstermiştir. Erken Tunç Çağı’ndan itibaren ise Avanos’un yakın çevresinde, Değirmenönü, Paşalı, Topaklı, Zank ve Cami Höyük gibi, höyük yerleşimlerinin sayısında bir artış olduğu tespit edilmiştir. Çok dönemli yerleşim görmüş bu höyüklerde, gerçekleştirilen kısa süreli araştırmalarla, gün ışığına çıkartılan arkeolojik verilerin bölgenin Assur Ticaret Kolonileri Çağı, Hitit Dönemi, Demir Çağı ile Hellenistik ve Roma Dönemi’ni yeterince aydınlatacak nitelikte olmadığı görülmüştür. Buna karşın 2019-2020 yılları arasında Avanos ve çevresinde sürdürülen yüzey araştırmaları; Demir Çağı’ndan başlayarak Geç Antik Çağ ve sonrasındaki sürece kadar Avanos’un iletişim içinde olduğu kültür bölgeleri ile bu dönemlerdeki ölü gömme gelenekleri ve bölgedeki kültler gibi konularda daha ayrıntılı bilgiler edinmemizi sağlamıştır. Bu çalışma 2019-2020’de Avanos ilçe sınırları içinde gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında tespit edilen Geç Hellenistik Dönem’den Geç Antik Çağ’a ve sonrasına ait yeni arkeolojik verileri içermektedir. Çalışmada ayrıca, eldeki veriler ışığında, bu dönemler arasında maddi kültürde gözlemlenen süreklilik ve değişim de incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Geç Hellenistik Dönem, Roma Dönemi, Geç Antik Çağ, Avanos, Ölü Gömme Gelenekleri, Kapadokya Kültleri, Yarı İkonik İdol.

Kaynakça

• Akçay 2015 Akçay, A., “Ovaören-Yassıhöyük’ten Bir Yarı İkonik İdol”, Arkeoloji ve Sanat 149, 47-54, İstanbul.