British Museum’da Bulunan Phryg Başlıklı ve Yaşmaklı Bir Büst

Yıl 2024, Sayı: XIV, 167 - 186, 13.06.2024

Meral Hakman

Öz

Bu yayının konusu British Museum’da sergilenen Phryg başlıklı ve yaşmaklı bir büsttür. Büstün başında Phryg başlığı ve onun üzerinde başlığın formunu bozmayacak şekilde sarılmış ve fazlası omuzlarına indirilmiş örtüsü bulunmaktadır. Örtünün altından çıkan saçları alnın merkezinden ikiye ayrılarak kulak hizasına doğru yumuşak ve dalgalı bir biçimde getirilmiştir. Büstün kulak hizasından alt dudağın altına getirilerek çenesini, boynunu ve göğüs kısmını kapatan bir yaşmağı vardır. Eserin yüzünde herhangi bir deri ya da konsantrasyon kırışıklığı verilmemiştir. Stilistik olarak ve proporsiyon bakımından büstte ideal bir görüntü yakalanmıştır. Bakışları aşağıya doğru yönelmiş, odaklanmış, oldukça sakin ve durgun bir şekilde tasvir edilmiştir. British Museum büstü cinsiyeti, kimliği ve yapılış amacı ile ilgili farklı tanımlamaların olması ve daha önce bağımsız bir yayında olmayışı nedeniyle konu olarak tercih edilmiştir. Phryg başlıklı ve yaşmaklı büst için mevcut kataloglarda Adonis, (Adonis adıyla) Bakkhus, Paris, Persia personifikasyonu, bir Pers erkeği ya da bir Pers kadını/kraliçesi gibi birbirinden oldukça farklı tespitlerde bulunulmuştur. Buna göre bu yayının amacı büstün cinsiyeti ve kimliğiyle ilgili doğru tespiti yapabilmektir. Bu nedenle büstün, Roma İmparatorluğu’nun heykeltıraşlık ve propaganda geleneğiyle yapılan karşılaştırma ve değerlendirmeleri yayının yöntemini oluşturmuştur. Sonuç olarak çalışmaya konu olan büstün olasılıkla Hadrianus-Antoninus Pius dönemlerinde yapılmış bir kadın ve Parthia personifikasyonu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Personifikasyon, Büst, Parthia, Phryg Başlığı, Yaşmak.

Kaynakça

• Ansel 2015 Ansel, C., Les “personnifications des provinces orientales” sur l’architecture romaine, Arch´eologie et Pr´ehistoire, Universit´e Charles de Gaulle- Lille III, Français.