Traianus’un Doğu Seferine İlişkin Arkeolojik Kanıtlar

Yıl 2025, Sayı: XV, 383 - 396, 16.05.2025

Burak Erdem

Öz

Roma’nın en iyi beş imparatorundan biri olarak kabul edilen Marcus Ulpius Traianus, MS 113-117 yıllarında Euphrates (Fırat) Nehri’nin ötesinde Parth Krallığı’na karşı büyük doğu seferine çıkmıştır. İmparator Traianus, batıda Dacia seferleriyle meşguliyeti esnasında (MS 106) doğuyla ilgilenmeyi ihmal etmemiş ve öncelikli olarak Arabia bölgesinde yer alan Nebati Krallığı’nı ilhak ettirmişti. 114 yılına gelindiğinde ise imparator, büyük bir orduyla bizzat çıktığı seferde Armenia ile Mezopotamya’yı Roma eyaleti haline dönüştürmüş ve Parthların kışlık başkenti Ctesiphon’u ele geçirmeyi başarmıştı. Bu makalede, imparatorluğu doğuda en geniş sınırlara ulaştırmayı başaran Traianus’un seferine ilişkin arkeolojik kanıtlar incelenmektedir. Bu bağlamda, Traianus’un zaferlerinin ardından Roma Senatosu tarafından dolaşıma sokulan sikkeler, Arabia Petraea Eyaleti’yle ilgili bilgilerin yer aldığı Babatha Arşivi, Singara’daki mil taşı, Dura Europos’taki zafer takı, Armenia’daki yazıtlar ve Satala Antik Kenti kazılarından elde edinilen veriler, doğu seferinin arkeolojik kanıtlarını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Traianus , Parth Krallığı , Armenia , Mezopotamya , Arkeolojik Kanıtlar

Kaynakça

• Barnett 2017 Barnett, G. Emulating Alexander: How Alexander The Great’s Legacy Fuelled Rome’s Wars With Persia. Barnsley, South Yorkshire: Pen & Sword Military.
• Bennett 2001 Bennett, J. Trajan: Optimus Princeps. Routledge, 2. ed., London.
• Bury 1893 Bury, J. B. The Student’s Roman Empire. A History Of The Roman Empire From Its Foundation To The Death Of Marcus Aurelius (27 B.C.-180 A.D.). American Book Company, New York, [etc.].