ANADOLU AHİLİĞİNİN TEŞEKKÜLÜNDE' Kİ ROLÜ AÇISINDAN FÜTÜVVET HAREKETİ ve TARİHİ

Yıl 2016, Sayı: 1, 51 - 73, 20.12.2016

Mikail Bayram

Öz

ÖZET

Anadolu
Ahiliğinin Türklere has bir kuruluş olduğu, konu ile uğraşan bütün
araştırmacıların kabul ettiği bir husustur.[1]Menşei
bakımından Türk kültür ve zevkinin eseri olmakla beraber İslam Dünyasındaki
‘’Fütüvvet’’ harekâtı ile beslenip geliştiği, Abbasi Halifesi en-Nasır
li-Dinillah’ın kurduğu ‘’Fütüvvet Teşkilat’’ına bağlı olarak kurulduğu ve bir
teşkilat haline geldiği de bir vakıadır. Tarih boyunca Ahi tüzük ve
yönetmenliklerinin ‘’Fütüvvet-name’’ diye adlandırılması ve bu fütüvvet-namelerin
Anadolu Ahiliğinin ortaya çıkmasından önce yazılan fütüvvet-namelerden,
özellikle de 34.Abbasi Halifesi en-Nasır li-Dinillah’ın(1180 – 1225) Şeyh
Şihabü’d-Din Ebu Hafs ’Ömer es-Sühreverdi ‘ye (632 – 1235) düzenlettirdiği
fütüvvet-nameden kaynaklanması [2]bunu
gösterir. Bu bakımdan Anadolu Ahi Teşkilatı’nın nasıl kurulduğunu ve nasıl bir
siyasi, sosyal ve kültürel ortamda teşekkül ettiğini anlayabilmek için fütüvvet
harekâtı ve tarihi gelişimi üzerinde bir nebze durmayı gerekli buluyoruz.

---

[1]
M.Fuat Köprülü’nün Ahilik ile ilgili çalışmalarından sonra Ahiliğin Türklere
has bir Fütüvvet tarzı olduğu genel olarak kabul edilmiştir. Ayrıca Neş’et
Çağatay da ‘’Bir Türk Kurumu Olan Ahilik’’ adlı eserinde bu hususu yeterince
açıklamıştır.

[2]
Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, s.28-48

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Fütüvvet, Selçuklu

Kaynakça

• İslam-Türk illerinde fütüvvet Teşkilatı, İktisat Fak. Mec. XI, 83-85
• El-Fütuhatü’l-Mekkiye, I,257-261
• Das Rittertum des İslamıschen Mittelatters, Beitraege Zur Arabistik Semitistik und İslam Wissenschaft, s.382-385.
• Zuhuru’d-dayat bi’l-kutr’t-Tunisi, İlahiyat Fak. Dergisi, XIV, 203-219
• Fütüvvet-ahi Müessesesinin Menşei Meselesi, İlahiyat Fak. Dergisi, I, 59-68.
• Es-Sila beyne’t-Tasavvuf ve’t-Teşeyyu’, s.190-226