TÜRKİYE SELÇUKLU HÜKÜMDARLARININ TEMEL İÇ VE DIŞ POLİTİKALARI VE BU POLİTİKALARDAN GÜTTÜKLERİ AMAÇLAR

Yıl 2016, Sayı: 1, 9 - 39, 20.12.2016

Salim Koca

Öz

Ö z e t:

Malazgirt Zaferi’nin en önemli siyasî sonucu, hiç kuşkusuz Türklüğe ve Türk kültürüne yeni bir vatan kazandırmış olmasıdır. Bu zaferden sonra Selçuklu ve Türkmen beyleri, 15-20 yıl içinde Orta Anadolu, Kuzey-Batı Anadolu, Doğu Anadolu ve Güney-Doğu Anadolu bölgelerini fethederek, bu bölgelerde yan yana kendi devletlerini ve beyliklerini kurmuşlardır. Fakat bu genç Türk devletleri ve beylikleri, Anadolu’ya tamamen hâkim olma fırsatı bulamadan Bizans ile Batı dünyasının tehdidi ve tehlikesiyle karşı karşıya gelmişlerdir. Hem Bizans’ın hem de Batı dünyasının gayesi, Türkleri, Anadolu’dan tamamen geldikleri yere atmak veya burada imha etmekti. Türkiye Selçuklu hükümdarları, Anadolu’daki varlıklarını korumak, savunmak ve devam ettirmek için şu temel iç ve dış politika ve faaliyetleri göstermişlerdir: 1-) Devletin sınırlarını doğal sınırlarına ulaştırmak, 2-) Anadolu’da Türk varlığını korumak ve devam ettirmek, 3-) Türkiye Selçuklu hâkimiyeti altında Anadolu’da Türk siyasî birliğini kurmak, 4-) Anadolu Türk halkını bütünüyle refaha ulaştırmak ve refah içinde yaşatmak.

Bu küçük incelemenin amacı, Türkiye Selçuklu hükümdarlarının bu politika ve faaliyetlerini yeniden ele alıp bu hususlarda neleri yapıp yapamadıklarını tespit etmektir.

Abstract:

The most significant political result of the Battle of Manzikert is, without doubt, that it helped Turks and Turkish culture to acquire a new homeland. Following this victory, within 15-20 years, Seljuk and Turkmen begs conquered the regions of Central, Northwestern, Eastern and Southeastern Anatolia, founding their own states and principalities next to each other. However, before being able to dominate all of Anatolia, these young Turkish states and principalities were faced with the threats and dangers of Byzantium and the Western world. The purpose of both Byzantium and the Western world was to expel the Turks entirely from Anatolia back to where they came from, or annihilate them entirely in this region. Anatolian Seljuk rulers pursued these fundamental domestic and foreign policies and activities in order to protect, defend and preserve their presence in Anatolia: 1-) Expanding the sultanate towards its natural borders, 2-) Protecting and preserving Turkish presence in Anatolia, 3-) Establishing Turkish political union in Anatolia under Anatolian Seljuk rule, 4-) Helping the Anatolian population to reach prosperity and have them live in abundance.

The purpose of this short study is to reexamine these policies and activities of Anatolian Seljuk rulers and determine what they did and could not do in this respect.

Keywords:

Anatolian Seljuk Rulers (Suleimānshāh I, Kilij Arslan I, Sultan Mas’ūd I, Sultan Giyāth ad-Dīn Kaykhusraw I, Sultan ‘Izz ad-Dīn Kaykāwus I, Sultan ‘Alā ad-Dīn Kayqubād I), Natural Borders, Homeland Defense, Anatolian Turkish Political Union, Opening up Seljuk Economy to the Outside World, Purpose of Byzantium and the Western World. 

Anahtar Kelimeler

Türkiye Selçuklu Hükümdarları, Doğal Sınırlar, Vatan Savunması, Anadolu Türk Siyasî Birliği, Selçuklu Ekonomisini Dış Dünyaya Açma, Bizans’ın ve Batı Dünyasının Amacı

Kaynakça

• ANNA KOMMENA, (1996), Alexiad, çvr. B. Umar, İstanbul.
• CAHEN, Claude, (2002), Osmanlılardan Önce Anadolu, çvr. E. Üyepazarcı, İstanbul.
• DANİŞMEND, İsmail Hami, (1966), Türklük Meseleleri, İstanbul.
• EBÛ’L-FEREC, (1950), Ebû’l-Ferec Tarihi, II, Ankara.
• İBN-İ BÎBÎ, (1956, 1996), El-Evâmîrü’l Âla’iyye, fi’l Umuri’l-Âla’iyye, Ankara.
• İBNÜ’L-ESÎR, (1987), El-Kâmil fi’t Tarih, X, İstanbul.
• KİNNAMOS IONNES, (2001), Historia, Haz. I. Demirkent, Ankara.
• KOCA, Salim, (2013), Anadolu Türk Beylikleri Tarihi, Ankara.
• KOCA, Salim (2011), Selçuklu Devri Türk Tarihinin Temel Meseleleri, Ankara.
• KOCA, Salim, (1995), Türkiye Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvus’un Aldığı ve Kullandığı Hâkimiyet Sembolleri, Belleten, LIX, 224, 55-74.
• KOCA, Salim, (2003), Türkiye Selçukluları Tarihi (Malazgirt’ten Miryokefalon’a), I, Çorum.
• KÖYMEN, Mehmet Altay, (1989), Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara.
• MİCHEL LE SYRIEN, (1905), Cronigue de Michel le Syrien, III, Fr. Çvr. J.B. Chabot, Paris.
• MÜNECCİMBAŞI, (2001), Câmiü’d-Düvel, II, çvr. A. Öngül, İzmir.
• NİKETAS KHONİATES, (1995), Historia, çvr. F. Işıltan, Ankara.
• REŞİDEDDİN FAZLULLAH, (1960, 2010), Câmiü’t-Tevârîh, II, yay. A. Ateş, Ankara.
• SÜMER, Faruk (1995), Yabanlu Pazarı, Ankara.
• SÜMER, F.-SEVİM, A., (1971), İslâm Kaynaklarına Göre Malazgirt Savaşı, Ankara.
• TEVHİD, AHMED, ((1341), Antalya Surları Kitâbeleri, T.O.E.M, 86, 169.
• TURAN, Osman (1980), Selçuklular Tarihi ve Türk-İslâm Medeniyeti, İstanbul.
• TURAN, Osman, (1971), Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul.
• URFALI MATEOS, (1987), Urfalı Mateos Vekayı-nâmesi, çvr. H.D. Andreasyan, Ankara.
• ÜLKÜTAŞIR, M. Ş, (1949), Sinop’ta Selçukîler Zamanına Ait Tarihî Eserler, TTAED, V, 122-124.