Türkiye’de Demografik Dönüşüm Sürecine Kuramsal Bir Bakış: Temel Nüfus Parametrelerinden Sosyal Sonuçlara

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 169 - 204, 24.09.2025

Yusuf Kocaman

https://doi.org/10.26650/senectus.2025.3.2.0749

Öz

Bu makale, demografik dönüşüm sürecini hem küresel hem de ulusal düzeyde karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelemeyi ve sosyal etkilerini tartışmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Uluslararası Göç Örgütü ve Türkiye İstatistik Kurumu verilerine dayanarak temel nüfus parametreleri betimsel olarak değerlendirilmiştir. Demografik yaşlanma hem küresel hem ulusal bir sorun olarak dikkat çekmekte, Türkiye’nin deneyimi ise diğer Avrupa ülkelerine göre daha hızlı ve sıkışık bir zaman diliminde gerçekleşmektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecinin temel sosyal etkileri şu şekilde ortaya konmuştur; nüfusun büyük oranda kentlerde yoğunlaşması, konut piyasası üzerinde baskı yaratmakta; bu durum konut edinimini bir sosyo-ekonomik eşitsizlik alanı haline getirmektedir. Aileler daha geç kurulmakta ve yapısal olarak çeşitlenmektedir. Küçülen haneler, geçmişte aile kurumuna atfedilen bazı destekleyici rollerin zayıflamasına yol açabilmektedir. Yaşlı bağımlılık oranının artması toplumsal refahı riske atmakta ve aktif yaşlanmayı teşvik eden, yaşlıların dayanıklılığını artıran politikalar gerektirmektedir. Yaşlı bağımlılık oranının düşürülmesi, aktif yaşlanmayı teşvik edici politikaların geliştirilmesi ve bu grubun dayanıklılığının artırılması gerekmektedir. Sonuç olarak, Türkiye’nin demografik geçiş süreci, zamanında ve çok boyutlu politika müdahaleleri gerektiren acil sorunlar barındırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Demografik dönüşüm , Yaşlı bağımlılık oranı , Yaşlanma hızı , Nüfusun yaşlanması , Aile yapısının dönüşümü

A Theoretical Perspective on the Demographic Transition in Türkiye: From Key Demographic Indicators to Social Outcomes

Öz

This article examines the process of demographic transition at both global and national levels through a comparative approach and discusses its social outcomes. For this purpose, the key demographic indicators were descriptively evaluated using data provided by the United Nations, the World Bank, the International Organization for Migration, and the Turkish Statistical Institute. Demographic aging poses both global and national challenges; Türkiye, however, experiences this process more rapidly and within a more compressed t imeframe than other European countries. This study identifies three major social outcomes of this transition in Türkiye. First, the significant concentration of the population in urban areas places considerable pressure on the housing market, rendering access to housing a domain marked by socio-economic inequality. Second, shrinking households may lead to the weakening of certain supportive roles traditionally attributed to the family institution. Third, the rising elderly dependency ratio poses risks for social welfare and requires policies that promote active aging and enhance the resilience of the elderly. In conclusion, the demographic transition in Türkiye presents urgent challenges that demand timely and multidimensional policy responses.

Anahtar Kelimeler

Demographic transformation , Elderly dependency ratio , The speed of population aging , Population aging , Transformation of family structure

Kaynakça

• Acar, A. (2021). Kentleşmenin genel olarak sonuçları. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 5(1), 37–50. google scholar
• Akın, H. M. (2025). Evlilik ve boşanmaların değişen yapısı. In C. Beyaz & F. Taşçı (Eds.), Sosyal panorama: Nüfus ve aile (pp. 167–177). Ankara: SETA Yayınları. google scholar
• Apak, H. (2025). Yaşlı bağımlılık oranları çerçevesinde çalışma hayatının geleceği. In C. Beyaz & F. Taşçı (Eds.), Sosyal panorama: Nüfus ve aile (pp. 297–309). Ankara: SETA Yayınları. google scholar
• Aristoteles. (1975). Politika (M. Tuncay, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• Arslan, A. (2017). Türkiye’nin demografik geçiş sürecine genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 421–430. google scholar
• Arun, Ö. (2013). Ageing in Turkey: The Peter Pan syndrome? In J. Troisi & H. J. von Kondratowitz (Eds.), Ageing in the Mediterranean (pp. 301–328). Bristol: Policy Press. google scholar
• Arun, Ö. (2014). “Que Vadis” Türkiye? 2050’ye doğru yaşlanan Türkiye’yi bekleyen riskler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 1–12. google scholar
• European Commission. (2021). The 2021 ageing report: Economic and budgetary projections for the EU member states (2019–2070). Brussels: European Commission. https://economy-finance. ec.europa.eu/publications/2021-ageing-report-economic-and-budgetary-projections-eu-member-states-2019-2070_en google scholar
• Aysan, M. F., & Aysan, Ü. (2016). Who cares? Elderly care in Turkey. Economia & Lavoro, 50(3), 33–46. google scholar
• Aysan, M. (2022). Türkiye’nin demografik dönüşümü ve yeni meydan okumalar. In L. Sunar (Ed.), Türkiye’de toplumsal yapı ve değişim (pp. 137–158). Ankara: Nobel Yayıncılık. google scholar
• Becker, G. S. (1960). An economic analysis of fertility. Princeton University Press. National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/system/files/chapters/c2387/c2387.pdf google scholar
• Beyaz, C. (2023). Kırda yaşlanma, (Politika Notu: 2023/51). İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı. https:// ilke.org.tr/kirda-yaslanma-ve-guncel-tezahurleri google scholar
• Beyaz, C. (2025, Şubat). Doğurganlığa etki eden yeni eğilim: Sosyal kısırlık. Kriter, 9(98). https:// kriterdergi.com/dosya-toplum/dogurganliga-etki-eden-yeni-egilim-sosyal-kisirlik google scholar
• Blue, L., & Espenshade, T. J. (2011). Population momentum across the demographic transition. Population and Development Review, 37(4), 721–747. https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2011.00454.x google scholar
• Bulut, K.A. (2023). OECD ülkelerinde kentleşme ve gelir eşitsizliği (Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ google scholar
• Can, B. (2022). Demografik fırsat penceresi veya demografik kriz penceresi: Coğrafi bir analiz. Türk Coğrafya Dergisi, (81), 39-52. google scholar
• Canatan, A. (2008). Toplumsal değerler ve yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1): 62-71 google scholar
• Canatan, A. (2016). Situations of elderly people on urban renewal process in Ankara. New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences. 6: 144-148. google scholar
• Canning, D. (2011). The causes and consequences of demographic transition. Population Studies. 65(11): 353-361. google scholar
• Ceylan, H. (2025). Yaşlılık ve yalnızlık. C. Beyaz & F. Taşçı, (Ed.). Sosyal panorama: Nüfus ve aile. SETA Yayınları. 269-283. google scholar
• Coale, A,J. (1989). Demographic transition. J. Eatwell, M. Milgate & P. Newman, (Ed.). Social Economics (s. 16-23). The Macmillan Press. google scholar
• Çağlayandereli, M. (2019). Nüfus sosyolojisi. Detay Yayıncılık. google scholar
• Çakır, S. & Sertkaya Doğan, Ö. (2025). Nüfus Teorilerinin Tarihsel Süreci ve Mekânsal Yansımaları. google scholar
• Dünya Coğrafyası ve Kalkınma Perspektifi Dergisi, (7), 45-56. google scholar
• Doignon, Y., Blöss-Widmer, I., Ambrosetti, E., & Oliveau, S. (2023). Population dynamics in the Mediterranean: A demographic convergence? Population. google scholar
• Doepke, M., Hannusch, A., Kindermann, F., & Tertilt, M. (2022). The economics of fertility: A new era (Working Paper No. 29948). National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/ papers/w29948 google scholar
• Duben, A., & Behar, C. (2014). İstanbul haneleri: Evlilik, aile ve doğurganlık, 1880–1940 (N. Mert, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. google scholar
• Duman Bay, B., Şentürk, M., Otrar, M., & Güler, Z. (2020). Expectations of elderly people regarding urban renewal based on their cultural capital: The case of Istanbul. Turkish Journal of Geriatrics, 23(2), 241–250. https://doi.org/10.31086/tjgeri.2020.159 google scholar
• Eralp, A., & Gökmen, Ş. (2020). Ortalama evlilik yaşının yükselmesini etkileyen faktörler ve cinsiyete göre farklılıklar. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2), 395–412. google scholar
• Erkuş, S., & Balun, B. (2022). Yaşlı bireylerin kentsel alan deneyimlerine ilişkin bir alan araştırması. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 87–99. google scholar
• Fischer, A. M. (2025). A demographic case for a Global South focus in development studies. The European Journal of Development Research, 37, 374–390. https://doi.org/10.1057/s41287-024-00684-3 google scholar
• Frejka, T. (2016). The demographic transition revisited: A cohort perspective (Working Paper No. WP 2016-012). Rostock: Max Planck Institute for Demographic Research. google scholar
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji: Kısa fakat eleştirel bir giriş (Ü. Y. Battal, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi. google scholar
• Güler, E., & Cunedioğlu, H. E. (2023). Barınma krizi: Çözüm arayışında nelere dikkat etmeliyiz? (Politika Notu No. 2023/202336). Ankara: Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. https:// www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/10623 google scholar
• Güllüpınar, F. (2020). Malthus öncesi nüfus yaklaşımları. In F. Göktuna Yaylacı (Ed.), Nüfus ve toplum (pp. 43–115). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. google scholar
• Gürsoy Çuhadar, S., & Lordoğlu, K. (2016). Demografik dönüşüm sürecinde Türkiye’de yaşlanma ve sorunlar. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 54, 63–81. google scholar
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye nüfus ve sağlık araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı & TÜBİTAK. google scholar
• Harbison, S. F., & Robinson, W. C. (2002). Policy implications of the next world demographic transition. Studies in Family Planning, 33, 37–48. https://doi.org/10.1111/j.1728-4465.2002.00037.x google scholar
• Hennessey, M. (2025, Haziran 23). You can’t legislate fertility: Budget busting tax breaks won’t reverse a baby bust. The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/opinion/you-cant-legislate-fertility-budget-tax-break-pronatalism-6f1e0394 google scholar
• International Organization for Migration (IOM). (2023). World migration report 2024. Geneva: International Organization for Migration. https://worldmigrationreport.iom.int/what-we-do/ foreword/foreword google scholar
• İlke Vakfı. (2024). Toplumun görünümü 2023: Kent ve konut (E. Koytak, Ed.). İstanbul: İLKE Yayınları. https://ilke.org.tr/toplumun-gorunumu-2023-kent-ve-konut-1 google scholar
• Kalafatcılar, K. M. (2019). Demografik gelişmeler ve makroekonomik etkileri (Çalışma Tebliği No. 19/11). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. https://www.tcmb.gov.tr/ google scholar
• Kavas, A. (2025). Türkiye’nin kentleşme raporu (Yayın No. 06). İstanbul: Toplum Çalışmaları Enstitüsü. google scholar
• Keskin, F., & Koç, İ. (2023). Cumhuriyetin 100. yılında Türkiye’nin demografik yapısı ve öncelik alanları. Nüfusbilim Dergisi, 45, 5–27. google scholar
• Kesztenbaum, L. (2016). Historical demography: Beyond Eurocentrism. In M. Livi-Bacci & G. Denuit (Eds.), The future of historical demography: Upside down and inside out (pp. 104–109). Paris: Institut National d’Études Démographiques (INED). https://www.ined.fr/fichier/rte/104/ Publications%20FR/chapitres/K_Historical_Demography_2016.pdf google scholar
• Kıral, E. (2024). Türkiye’de bölgelere göre kaba ölüm oranı analizi-I. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 10(1), 65–80. google scholar
• Kinsella, K., & He, W. (2009). An aging world: 2008 (International Population Reports, P95/09-1). Washington, DC: U.S. Census Bureau, Government Printing Office. google scholar
• Koç, İ., Eryurt, M. A., Adalı, T., & Seçkiner, P. (2010). Türkiye’nin demografik dönüşümü: Doğurganlık, aile planlaması, anne çocuk sağlığı ve beş yaş altı ölümlerdeki değişimler (1968– 2008). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. google scholar
• Lehrer, E. L., & Nerlove, M. (1986). Female labor force behavior and fertility in the United States. Annual Review of Sociology, 12(1), 181–204. https://doi.org/10.1146/annurev.so.12.080186.001145 google scholar
• Madgavkar, A., Noguer, M. C., Bradley, C., Smit, S., & Radigan, T. J. (2025). Dependency and depopulation? Confronting the consequences of a new demographic reality. McKinsey Global Institute. google scholar
• Malthus, T. (2021). Nüfus ilkesi üzerine bir deneme (S. Zengin, Çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• Martine, G., Alves, E. J., & Cavenaghi, S. (2013). Urbanization and fertility decline: Cashing on structural change. London: International Institute for Environment and Development (IIED). google scholar
• Niray, N. (2002). Tarihsel süreç içinde kentleşme olgusu ve Muğla örneği. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1–27. google scholar
• Özbay, F. (2015). Dünden bugüne aile, kent ve nüfus. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Öztürk, Ş. (2022). Demografik yaşlanma sürecinde beşerî sermaye oluşumu ve pozitif dışsallık sorunu. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 6(4), 443–468. google scholar
• Paköz, M. Z. (2021). Türkiye’de ev sahipliği ve kiracılığın değişen yapısı (Politika Notu: 2021/33). İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı. https://ilke.org.tr/turkiyede-ev-sahipligi-ve-kiraciligin-degisen-yapisi google scholar
• Pinkus, D., & Ruer, N. (2024, Nisan 30). Beyond retirement: A closer look at the very old. Bruegel. https://www.bruegel.org/analysis/beyond-retirement-closer-look-very-old google scholar
• Platon. (2007). Yasalar (C. Şentuna & S. Babür, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
• Roser, M. (2019, Haziran 1). Demographic transition: Why is rapid population growth a temporary phenomenon? Our World in Data. https://ourworldindata.org/demographic-transition#article-citation google scholar
• Sarı, R. M., & Sağlam, B. E. (2024). Sosyal problemler sosyolojisi çerçevesinde Türkiye’de nüfus yaşlanması. Erdem, 86, 63–96. google scholar
• Senex İzleme. (2024a). Yaşlılara yönelik şiddet ve ihlallerin izlenmesi: 2024 yılı I. dönem raporu. İstanbul: Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları. https://api.senex.org.tr/ google scholar
• Senex İzleme. (2024b). Yaşlılara yönelik şiddet ve ihlallerin izlenmesi: 2024 yılı II. dönem raporu. İstanbul: Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları. https://api.senex.org.tr/ google scholar
• Senex İzleme. (2025). Yaşlılara yönelik şiddet ve ihlallerin izlenmesi: 2024 yılı III. dönem raporu. İstanbul: Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları. https://api.senex.org.tr/ google scholar
• Sipahi Beyaz, B., & Atalay, E. (2021). Kadınların iş gücüne katılımında doğurganlık ve okullaşmanın etkisi: Türkiye örneği. Turkish Studies, 16(6), 1731–1748. https://doi.org/10.7827/ TurkishStudies.52076 google scholar Spolaore, E., & Wacziarg, R. (2019). Fertility and modernity (Working Paper No. 25957). National Bureau of Economic Research. https://www.nber.org/papers/w25957 google scholar
• Sunar, L. (2019, Ekim 30). Değişen toplumsal koşullarda farklılaşan aile yapısı. Lacivert Dergi. https://www.lacivertdergi.com/dosya/2019/10/23/degisen-toplumsal-kosullarda-farklilasan-aile-yapisi google scholar
• Şentürk, M. (2015). Sonuç ve tartışma: Bir yaşam alanı olarak kent ve İstanbul’da yaşlanmak. In M. Şentürk & H. Ceylan (Eds.), İstanbul’da yaşlanmak: İstanbul’da yaşlıların mevcut durumu araştırması (pp. 283–341). İstanbul: Açılım Kitap. google scholar
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs. (2018). World urbanization prospects: The 2018 revision. New York: United Nations Publications. google scholar
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs. (2020). World social report 2020: Inequality in a rapidly changing world. New York: United Nations Publications. google scholar
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2024). World population prospects 2024. New York: United Nations Publications. google scholar
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. (2025). International migrant stock 2024: Key facts and figures. New York: United Nations Publications. google scholar
• United Nations Population Fund (UNFPA). (2025). The real fertility crisis: The pursuit of reproductive agency in a changing world. New York: United Nations Publications. google scholar
• UNESCO. (1983). From Confucius to Malthus: Since antiquity men have asked: “Is there an optimum population?” UNESCO Courier, October 1983, 5–10. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/ pf0000050370 google scholar
• Usanmaz, D. (2021). Covid-19 pandemi sürecinin Türkiye’de konut sektörü üzerine etkileri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(3), 1352–1365. https://doi.org/10.30783/ nevsosbilen.983406 google scholar
• Tuğrut, F. (2017). Tarihsel süreçte aile kurumunun dönüşümü ve geleceğine yönelik çıkarımlar. Medeniyet ve Toplum, 1(1), 93–117. google scholar
• Türk, E. (2016). Hızlı kentleşme sürecinin toplumsal yapıya etkileri: Batman örneği (Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya). YÖK Ulusal Tez Merkezi. https// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Aile yapısı araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Kent-kır nüfus istatistikleri, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kent-Kir-Nufus-Istatistikleri-2022-49755 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). Hayat tabloları, 2021–2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat-Tablolari-2021-2023-53678 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024a). Gelir dağılımı istatistikleri, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-Dagilimi-Istatistikleri-2024-53712 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024b). Yoksulluk ve yaşam koşulları istatistikleri, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2024-53714 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024c). Türkiye yaşlı profili araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Yasli-Profili-Arastirmasi-2023-53809 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024d). Nüfus projeksiyonları, 2023–2100. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2023-2100-53699 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024e). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2023-53707 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025). Doğum istatistikleri, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2024-54196 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025a). Ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri, 2024. https://data.tuik.gov. tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2024-54195 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025b). İstatistiklerle yaşlılar, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2024-54079 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025c). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2024-53783 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025d). Uluslararası göç istatistikleri, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Uluslararasi-Goc-Istatistikleri-2024 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025e). Dünya Nüfus Günü, 2025. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2025-54078 google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025f). İstatistiklerle aile, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2024-53898 google scholar
• Türkyılmaz, A. S., & Çağatay, P. (2022). Türkiye’de nüfus verilerinin toplanması ve yeni eğilimler. In M. F. Aysan (Ed.), Türkiye’de nüfus ve toplum (pp. 89–128). İstanbul: Yeditepe Yayınevi. google scholar
• van de Kaa, D. J. (1987). Europe’s second demographic transition. Population Bulletin, 42(1), 1–59. google scholar
• Yılmaz, M. (2016). Türkiye’nin değişen nüfus yapısı: Nedenler, değişim, sonuçlar ve gelecek. İstanbul: Çantay Yayınları. google scholar
• Yolcu, F. (2021). Türkiye’de kentsel dönüşümün yasalar ve aktörler üzerinden dönemsel olarak değerlendirilmesi. Planlama, 31(3), 393–401. https://doi.org/10.14744/planlama.2021.46504 google scholar
• World Bank. (n.d.). World Bank open data. https://data.worldbank.org/ google scholar
• Zaidi, B., & Morgan, S. P. (2017). The second demographic transition theory: A review and appraisal. Annual Review of Sociology, 43, 473–492. https://doi.org/10.1146/annurev-soc-060116-053442 google scholar