OKULÖNCESİ VE SINIF ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMLARINDA ÖZEL EĞİTİM DERSLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, , 306 - 326, 15.12.2022

Alperen Avcı , Derya Kayıran

https://doi.org/10.31798/ses.1192969

Öz

Eğitim tarihi boyunca öğretmen yetiştirme sürecinde birçok değişiklik meydana gelmiştir. Ülkemizde öğretmen yetiştirme ile ilgili önemli değişiklerden bir tanesi 1997 yılında öğretmenlik meslek programlarının eğitim fakültelerine devredilerek YÖK koordinasyonuna alınması olmuştur. 1997 yılında öğretmenlik meslek programlarının eğitim fakültelerine devredilmesiyle nitelikli öğretmen yetiştirilmesi yolunda önemli bir adım atılmıştır. Öğretmen yetiştirme programlarının YÖK tarafından güncellenme süreci 1998 yılında başlamıştır. 1998 yılında güncellenen öğretmen yetiştirme programlarında 2006 ve 2018 yılında tekrar bir güncellemeye gidilmiştir. Bu değişim ve güncellemelerden en çok etkilenen öğretmen yetiştirme programları okulöncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programları olmuştur. Çünkü okulöncesi ve sınıf öğretmenliği çocuğun bütünsel gelişimine destek sağlaması açısından diğer öğretmenlik programlarından ayrılmaktadır. Bu araştırmanın amacı;1998 ve 2006 okulöncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programlarında yer alan özel eğitime yönelik derslerin durumlarını, yeni program ile karşılaştırmak, tartışmak özel eğitimde erken tanı ve müdahalenin öneminden hareketle öneriler sunmaktır. Bu araştırmada veriler, nitel araştırma veri toplama tekniklerinden biri olan doküman incelemesi ile toplanmış ve içerik analizine tabi tutulmuştur Çalışmamız kapsamında doküman olarak 1998, 2006 ve 2018 yıllarında Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan okulöncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programları ele alınmıştır. Genel olarak 2018 ile öncesindeki programların karşılaştırıldığı çalışmamızda programlarda yer alan özel eğitim grubu derslerin durumları özel olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim programı, okulöncesi, sınıf öğretmenliği, özel eğitim, öğretmen yetiştirme.

Kaynakça

• 7354 Sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu, 03.02.2022 Tarih ve 31750 Sayılı Resmi Gazete, (2022).
• AVCI, A. & Beyhan, N. (2022). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilere yönelik öğretmen yeterliliklerinin incelenmesi . Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi , 4 (1) , 43-59 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/akef/issue/68985/1092279
• BLANTON, L. P., Pugach, M. C., & Boveda, M. (2014). Teacher education reform initiatives and special education: Convergence, divergence, and missed opportunities (Document No. LS-3). Retrieved from University of Florida, Collaboration for Effective Educator, Development, Accountability, and Reform Center website: http://ceedar.education.ufl.edu/tools/literature-syntheses.
• ERGUN, M. (2015). İsviçre ve türkiye sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması . Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi , 16 (1) , 35-54 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59451/854128
• GEÇ, H.E.(2020). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlere uygulanan erken çocukluk döneminde özel eğitim programının etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EDİRNE.
• GULLO, D. F. (2005). Understanding Assessment and Evaluation in Early Childhood Education. New York, NY: Teachers College Press.
• KAMIŞLI, H., Karslı Çalamak, E. ve Olkun, S. (2020). Okul öncesi ve sınıf öğretmenliği lisans programlarının çocuğun bütünsel gelişimi açısından değerlendirilmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(2),451-467.
• Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
• KILIÇ ÖZMEN, Z. (2019). 2018 Sınıf öğretmenliği lisans programının değerlendirilmesi . Anadolu Journal Of Educational Sciences International , Cilt: 9 Sayı: 2 , 521-548 . DOI:10.18039/ajesi.577387.
• KİLİMCİ, S.(2006).Almanya, Fransa, İngiltere ve Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Adana.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• MİLES, M. B., & Huberman, A. (1994). Qualitative data analysis : an expanded sourcebook. California: Sage Publications.
• ÖNDER, B. & Vezne, R. , (2021). Estonya ve Türkiye özel eğitim öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırmalı analizi. Veysel Temel(Ed.), INSAC Academic Developments on Social and Education Sciences içinde( s. 331-365). Duvar Kitabevi, İzmir.
• ŞAHİN, Ç. , Kartal, O. Y. & İmamoğlu, A. (2013). Okul öncesi öğretmen yetiştirme programı hakkında okul öncesi öğretmen adaylarının görüşleri . Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi , 14 (1) , 101-118 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59473/854635.
• TAŞ, Y.(2019). Sınıf öğretmeni adaylarının özel eğitim gerektiren çocukların eğitimi ile ilgili yeterliklerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EDİRNE.
• TUNCER, M.& Berkant H.G.(2018). Öğretmen yetiştirme programlarının özellikleri. Ergün, Oral ve Yazar (Ed.), Öğretmen yetiştirme sistemimiz (dün, bugün ve yarın)içinde (s. 93-130). Ankara: Pegem Akademi.
• SUCUOĞLU, B. & Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları yaklaşımlar yöntemler teknikler. İstanbul: Morpa Yayınları
• UMMANEL, A. & Gürkan, T. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının özel eğitimle ilgili bazı kavramlara yönelik görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies,12(17).http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11975
• YILDIRIM, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YURDAKAL, İ. H. (2018). Değişen sınıf öğretmenliği lisans program içeriğinin incelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 6(29), 1483-1499.
• Yükseköğretim Kurulu (1998). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları.
• Yükseköğretim Kurulu (2006). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları.
• Yükseköğretim Kurulu (2018). Öğretmen yetiştirme lisans programları.
• ZELYURT, H. (2021). 2018 okul öncesi öğretmenliği lisans programının önceki programlarla karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1452-1479. DOI: 10.17679/inuefd.975821.