KİT’lere Yapılan Sermaye Transferleri ve Görev Zararı Ödemelerinin Analizi ve Bütçeye Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 1 - 11, 01.10.2018

Yalçın Arslantürk

Öz

Bu çalışmanın amacı KİT hesapları ile merkezi yönetim bütçesi arasındaki ilişkilerdeki temel etkiyi ortaya koymaktır. KİT’ler bir yandan sermaye transferleri, görev zararı ödemeleri ve yardım şeklinde bütçe transferlerinden yararlanırken diğer yandan ise temettü ve hasılat payı ödemesi ve vergiler şeklinde bütçe gelirlerine katkı sağlamaktadır. Tüm bu transferlerin net etkisinin hesaplanması, KİT’lerin bütçeyle ilişkilerini ortaya koymada yardımcı olacaktır. Bununla birlikte konuya ilişkin asıl irdelenmeye çalışılan husus, bütçe transferleri ile KİT faaliyetlerinin karşılıklı etkileşimdir. Zira bütçeden KİT’lere yapılan özellikle sermaye transferleri ile görev zararı ödemelerinin KİT faaliyet sonuçlarına etkisi ve bu sonuçların yeniden bütçeye nasıl bir etkisi olduğuna ilişkin tespitin ayrı bir önemi bulunmaktadır. Bu itibarla bu çalışmada, 2010-2014 dönemindeki 5 yıllık süreç için söz konusu husus incelenmeye çalışılmıştır. Son yıllara göre daha olağan bir dönem olması itibarıyla çalışmada söz konusu dönem dikkate alınmıştır. Bu dönem için yapılan incelemede, toplu KİT verileri ile birlikte bazı KİT örnekleriyle bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bütçe Transferleri, Görev Zararı, Sermaye Transferleri, Hasılat Payı, Temettü Ödemesi, Vergi.

Analyzes of Capital Transfers and Duty Loss Payments Made to the SEEs and Their Effect on the Budget

Öz

The purpose of this study is to demonstrate fundamental impact of the relationship between SEE accounts and the central government budget. SEEs make use of budget transfers in the form of capital transfers, duty loss payments and assistance, while contributing to the budget revenues in the form of dividend and the revenue share payments and taxes. Calculation of the net effect of all these transfers will help to reveal the relations of the SEEs with the budget. However, the main issue to be addressed is the reciprocal interaction between budget transfers and SEE activities. Because there is a particular significance in determining the impact of the budget transfers on the budget, especially the capital transfers and the duty loss payments on the results of the SEE activities and the effect of these results on the budget again. In this respect, this study tried to examine the issue for the 5-year period 2010-2014. As it is a more usual period than in recent years, this period has been taken into consideration in the study. In the examination for this period, it was attempted to reach a result with some SEE samples together with mass SEE data.

Anahtar Kelimeler

Budget Transfers, Duty Loss, Capital Transfers, Revenue Share, Dividend Payment, Tax

Kaynakça

• Akalın, Güneri (1986), KİT’ler ve Özelleştirilmeleri, http://www.politics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/41/1/Guneri_Akalin_Kit_ler_ve_Ozellestirmeleri.pdf, 12.02.2018.
• Arslantürk, Yalçın (2015), KİT’lerde Performansa Dayalı Ücretlendirme Önerisi, Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Çelebi, A. Kemal (2013), Teoride ve Uygulamada KİT’ler ve Özelleştirme, Manisa.
• Emir, Mustafa ve Devlet Toksoy, Özelleştirmenin Amaçları ve Türkiye’deki Uygulama Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme, http://arsiv.mmo.org.tr/pdf/10150.pdf, 01.02.2018.
• ESK (Et ve Süt Kurumu), (2016), 2015 Yılı Faaliyet Raporu.
• ESK (2015), http://www.esk.gov.tr/tr/12354/Sivas-Et-Entegre-Tesisi-Et-ve-Sut-Kurumuna-Torenle-Devredildi,14.02.2018.
• T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı (2015), Kamu İşletmeleri Raporu 2014.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2014), Onuncu Kalkınma Planı Kamu İşletmeciliği Özel İhtisas Komisyon Raporu.
• TİGEM (Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü), (2016), 2015 Yılı Faaliyet Raporu.
• Yanardağ, M. Özgür ve Bora Süslü (2002), “Türkiye’de Özelleştirmenin Nedenleri ve Uygulamaları”, Mevzuat Dergisi, https://www.mevzuatdergisi.com/2002/07a/01.htm, 14.01.2018.
• Yılı Yatırım Programı (14/01/2012 tarihli ve 28173 mükerrer sayılı T.C. Resmi Gazete).
• Yılı Yatırım Programı (14/01/2014 tarihli ve 28882 mükerrer sayılı T.C. Resmi Gazete).
• Yılı Programı (17/10/2015 tarihli ve 29505 sayılı T.C. Resmi Gazete).