Savunma Harcamaları Düzeyinin Belirlenmesi: Teorik Bir Tartışma

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 273 - 285, 01.04.2017

Nurullah Altun

Öz

Ülke güvenliği ve savunmasıyla ilgili hayati konuların varlığı savunma harcamaları ve ekonomik etkilerini her dönem yeniden gündeme getirmektedir. Bu tartışmalar iki önemli soruyu gündeme taşımaktadır: Bir ülkenin savunma harcaması ne kadar olmalıdır? Hangi kaynaklar buna ayırabilir? Bu soruların cevabının Türkiye açısından verilmesi kolay görülmemektedir. Gerçekten de sahip olduğu jeopolitik önem, Türkiye'nin bütün komşuları ile hassas ve dikkatli bir siyasî ve askerî politika yürütülmesini gerektirmektedir. Daha önce Kıbrıs sorunu dolayısıyla karşı karşıya kaldığı silah ambargosu nedeniyle ek külfetlere katlanmak durumunda kalan Türkiye'nin, bir NATO üyesi olarak elde ettiği avantajlar ve üstlendiği yükümlülükler de vardır. Ayrıca, uzun süredir yürütülen terörle mücadele programı nedeniyle Türkiye için ortaya çıkan savunma ihtiyacı ve bu ihtiyacın karşılanması için katlanılması gereken fedakârlıklar da çok yüksek düzeyde bulunabilmektedir. Bununla beraber Türkiye, modern ve gelişmiş bir ekonomik yapıya ulaşmak, çağdaş uygarlık düzeyine yükselmek için mevcut kaynaklarım en iyi biçimde kullanmak durumundadır. Bu amaçlar doğrultusunda bu çalışmada savunma harcamalarının hangi düzeyde olması gerektiği konusunda teorik düzeyde bir tartışma yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Savunma Harcamaları, Etkinlik, Savunma Programı, Askeri İttifaklar

Determination of Level of the Defense Expenditures: A Theoretical Discussion

Öz

The existence of vital issues related to national security and defense is bringing back defense spending and economic impacts every time. These debates have two important questions: How much should an individual's defense expenditure be? Which resources can separate it? It is not easy to give the answer to these questions in terms of Turkey. Indeed, the geopolitical importance that it possesses requires a precise and careful political and military policy with all of Turkey's neighbors. Turkey has the advantages and obligations it has as a NATO member, which has had to endure additional burdens due to the arms embargo it has faced before because of the Cyprus problem. Moreover, due to the long-term anti-terrorism program, the defense needs for Turkey and the sacrifices required to meet this need can be found at a very high level. However, in order to reach a modern and developed economic structure, Turkey has to use the available resources in the best way to reach the level of contemporary civilization. For these purposes, a theoretical discussion on the level of defense spending in this study will be made.

Anahtar Kelimeler

Defense Expenditures, Efficiency Defense Programs, Military Alliences

Kaynakça

• Akal, Mustafa, Adnan Doğruyol Ve Kürşat Bilişli (2011), “Şanghay İşbirliği Örgütü Ve Türkiye-İran Savunma Harcamaları Nedenselliği Testi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 23, Ss 1-15.
• Akgül, Aziz (1986), “Savunma Ve Sanayii İşletmelerinin Yapısı Ve Türk Savunma Sanayii”, Ankara, Başbakanlık Basımevi.
• Aksoğan, Gül Ve Adem Yavuz Elveren (2012), “Türkiye’de Savunma, Sağlık Ve Eğitim Harcamaları Ve Gelir Eşitsizliği (1970-2008): Ekonometrik Bir İnceleme”, Sosyoekonomi, 2012-1, Ss 263-280.
• Albrecht, Ulrich Ve Diğerleri, (1978), “Silahlanma Ve Az Gelişmişlik”, Çev.: Ümit Kıvanç ve Mehmet Budak, İstanbul, Birikim Yayınları.
• Bekmez, Selahattin Ve M. Akif Destek (2015), “Savunma Harcamalarında Dışlama Etkisinin İncelenmesi: Panel Veri Analizi”, Siyaset, Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, Ss 91-110.
• Bulutoğlu, Kenan (1988), “Kamu Ekonomisine Giriş”, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Caşın, Mesut Hakkı (1995), “XXI. Yüzyılda Uçakların Savaşı”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, Ankara, Nisan, Sayı 344.
• Clausewıtz, Carl Von (1991), “Harp Üzerine”. Çev. Fahri Çeliker, Genel Kurmay Basımevi, İkinci Baskı, Ankara.
• Çam, Esat (1985 ), “Milletlerarası Politika Stratejilerine Savunma Güvenliği Açısından Kısa Bir Bakış”, Harp Ekonomisi, H.A.K Yayını, İstanbul.
• Değer, Saadet (1986), “Military Expenditure In Third World Countries: The Economic Effects”, London.
• Drucker, Peter (1992), “Yeni Gerçekler” Çev.:Birtane Karanakçı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Genel Yayın No:315, Ankara.
• Elveren, Adem Y. (2011), Military Spending And Income Inequality: Evidence On Cointegration And Causality For Turkey, 1963-2007”, Defence And Peace Economics, Volume 23, No 3, Pp 289-301.
• Ertüzün, Tevfik (1985), “İktisadi Ve Askeri Gücün Ölçüsü: Gsmh Ve Savunma Harcamaları”, Harp Ekonomisi, H.A.K. Yayını, İstanbul.
• Fatah, Anton Abdul Ve Salih Salihoğlu (2016), “Endonezya Ve Türkiye’de Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisini İnceleyen Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, Ss 55-77.
• Fukuyama, Francis (1992), “Deneme Tarihinin Sonu Ve Son İnsan”, Çev.: Zülfü Dicleli, Simavi Yayınları –İnceleme Dizisi 10, Ercan Ofset, İstanbul.
• Gökbunar, Ramazan Ve Halit Yanıkkaya (2004), “Savunma Harcamalarını Belirleyen Faktörler Ve Ekonomik Büyümeye Etkileri”, Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, Cilt 59, Sayı 1, Ss 159-179.
• H.A.K. (1994), “Milli Güvenlik Siyasetinin Oluşturulması”, H.A.K. Yayını, İstanbul, Mayıs.
• Hitch, C.J. – Kean. R.N. Mc. (1967), “The Economics Of Defence In The Nuclear Age” Harvard University Press, Cambridge.
• Jablonsky, David (1996), “Amerikan Askeri Doktrini Ve Askeri İlişkilerde Devrim”, Çev.: Mesut Hakkı Caşın, Silahlı Kuvvetler Dergisi, Sayı:348, Ankara, Nisan.
• Kennedy, Paul (1990), “Büyük Güçlerin Yükseliş Ve Çöküşü”, Çev.:Birtane Karanakçı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayını Genel Yayın No:306, Ankara.
• Kenndey, Paul (1995), “21 Nci Yüzyıla Hazırlanırken”, Çev.:Fikret Üçcan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayını Genel Yayın No:340 Birinci Baskı, Ankara.
• Looney, Robert. E.West, Robert L. (1988), “Third World Military Expenditures And Production”, The Mac Miliar. Press Ltd. London, First Published.
• Maliye Bakanlığı Bütçe Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (1993), “Savunma Ve Güvenlik Hizmetleri (1924-1993)”, Ankara, Eylül.
• Milli Savunma Başkanlığı (1993), “Savunma Politikası Ve Türk Silahlı Kuvvetleri”, M.S.B’lığı. Ankara.
• Olvey L.D., J.R. Golden. R.C. Kelly (1984), “The Economics Of National Security”, Avery Publishing Co Wayne, New Jersey.
• Özkan, Tuncay (1991), “Silahsızlanma Görüşmeleri ve Savunma Harcamalarına Etkisi”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, Ankara, Temmuz.
• Sezgin, Selami (2000), “Defence Expenditure And Economic Growth In Turkey And Greece: A Cointegration Analysis”, Muğla Üniversitesi Sbe Dergisi, Cilt 1, Sayı 1.
• Soyyiğit Kaya, Semanur (2013), “Türkiye’de Savunma Harcamalarının İktisadi Etkileri Üzerine Nedensellik Analizi (1970-2010)”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Ss 17-38.
• Şimşek, Muammer (1984), “Türkiye’de Savunma Sanayii”, Sageb Yayını, No:3.
• Şireli, Aykut ve Nurhayat (1985), “Harp Ekonomisi Planlamasında Veri Mahiyetindeki Unsurları”, Harp Ekonomisi, H.A.K. Yayını, İstanbul.
• Toffler, Alvin And Heidi (1993), “War Anti-War:Survival At The Down Of The 21.St Century”, New York, Little, Brown&Company.
• U.S. ACDA (1984), “World Military Expenditures, Arms Transfers And Other Statics. 1972-1982”, Washington, April.
• U.S. ACDA (1994), “World Military Expenditures And Arms Transforms”, Washington.
• Usluer, Yılmaz (1994), “Türkiye’nin Savuma Harcamaları”, M-5 Savunma Ve Güvenlik Dergisi, İstanbul, Sayı 69.
• Weinberger, Caspar W. (1988), “Annual Report To The Congress Fiscal Year”, Department Of Defence.
• Yavuz, Hakan (2017), “Türkiye’de Eğitim, Sağlık ve Savunma Harcamalarının Gelişimi: 2004-2016 Dönemi”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 341, ss 53-62.
• Yılgör, Metehan, Erdal Tanas Karagöl And Çiğdem Ateş Saygılı (2014), “Panel Causality Analysis Between Defence Expenditure And Economic Growth İn Developed Countries”, Defence And Peace Economics, Volume 25, No 2, Pp 193-203.
• Yurttançıkmaz, Ziya Çağlar, Amin Aali Ve Ömer Selçuk Esmen (2012), “Askeri Harcamalar Ve Ambargonun Ekonomik Büyümeye Etkileri: İran Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, Ss 171-190.