İşletmelerde Uygulanan Yönetim Sistemlerinin Güvenlik Kültürü Üzerine Etkisi: Denizli İli – Metal Sektörü Örneği

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 4, 195 - 221, 01.10.2016

Yılmaz Özkan Bülent Arpat

Öz

Örgüt kültürünün bir parçası olan iş güvenliği kültürü, güvenlik hakkında bireysel ve örgütsel tutumlar ile örgütsel kararları etkileyen, paylaşılan değerler, inançlar, varsayımlar ve normlardır. Bu çalışmanın amacı; 9001, 14001 ve 18001 yönetim sistemlerinin, güvenlik kültürü üzerine etkisini belirlemeye yöneliktir. 27 işletmede, 854 çalışan üzerine yapılan araştırmada yönetim sistemlerinin güvenlik kültürü ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre, yönetim sistemi uygulaması olmayan işletme çalışanlarında daha pozitif bir güvenlik kültürü algısı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş Güvenliği Kültürü, Yönetim Sistemleri, İş Sağlığı ve Güvenliği

Effects on The Safety Culture of Management Systems Implemented in Business: Denizli Province – The Example of Metal Sector

Öz

Work safety culture as a part of the organization culture is the individual and organizational attitudes towards safety and shared values, beliefs, assumptions and norms that influence organizational desicions. The purpose of this paper is about the determination of the effect of the management systems 9001, 18001 ve 14001 on safety culture. On the basis of the study containing 27 enterprises, 854 employees, safety culture and management systems are found related. According to this, for employees of enterprises that have no management systems, it is found that there is a perception of more positive safety culture

Kaynakça

• Akın, L. (2012), Sendikaların İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanmasına Katkısı, Çalışma ve Toplum, 2012/3.
• Aktay, N. (2011), “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi ile İş Güvenliği Kültürü Arasındaki İlişki”, İş Müfettiş Yardımcılığı Etüdü, ÇSGB, İstanbul.
• Bingöl, S. (2010), Nilüfer Organize Sanayi Bölgesindeki Metal Sanayi İş Koluna Ait İşyerlerinde İş Kazası Sıklığı ve Etkileyen Bazı Etmenler, Uludağ Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Bursa.
• Bozkurt, V. (2011), “Değişen Dünyada Sosyoloji”, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 7. Baskı, Bursa.
• Cooper, M.D. (2002), “Safety Culture – A Model of Understanding & Quantifying a Difficult Concept”, Professional Safety, June-2002, ss: 30-36.
• Cooper, M.D. (2000), “Towards a Model of Safety Culture”, Safety Science, 36(2), ss:111-136.
• Çakır, A. (2007), “Hasta Güvenliği Kültürü ile Kalite Yönetim Sistemi Arasındaki İlişkinin Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, TKY Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Demirbilek, T. (2011), “Etkin İş Güvenliği Kültürü ve Geliştirilmesi”, Çimento Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu, Kasım- 2011, İzmir, Ankara. Demirbilek
• T. (2008), “İşletmelerde İş Güvenliği Kültürünün
• Geliştirilmesi”, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı:96, ss:5-7.
• Demirbilek, T. (2005), “İş Güvenliği Kültürü”, Legal Yayınları, İzmir.
• Dursun, S. (2012), “İş Güvenliği Kültürü – Kavram, Modeller, Uygulama”, Beta Yayınevi, Yayın No: 2668, İstanbul.
• Erdoğan, İ. (2007), “İşletmelerde Davranış”, İstanbul, 7. Baskı.
• Eroğlu, F. (2011), “Davranış Bilimleri”, Beta Basın, Yayın, Dağıtım, 11. Bası, İstanbul.
• Fleming, M. (2000), “Safety Culture Maturity Model”, Health and Safety Executive”, Offshore Technology Report, 2000/049.
• Gökalp, E. (2012), “Sosyolojiye Giriş” içinde “Kültür ve Toplum”, Editör: Nadir Suğur, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2551, 1. Baskı, ss:98-124.
• Güvenç, B. (2011), “İnsan ve Kültür”, Boyut Yayıncılık.
• Iaea, (2002), “Safety Culture in Nuclear Installations: Guidance for Use in The Enhancement of Safety Culture”, IAEA-TECDOC-1329, Vienna.
• İşler, M. C. (2013), “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri ile Güvenlik Kültürünün İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Önlenmesindeki Etkisi”, ÇSGB İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, İş Müfettişi Yardımcılığı Etüdü, Ankara.
• Kao, C.S., W.H. Lal, T.F. Chuang, J.C. Lee (2008), “Safety Culture Factors, Group Differences and Risk Perception in Five Petrochemical Plants”, Wiley Interscience, Process Safety Progress, Vol.27, No.2, ss:145-152.
• Kurt, M., K. Özdemir (2003), “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemleri”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 2003/16.
• Louvar, J. F. (2013), “How to Communicate to Create a Safety Culture and Improve PSM Results”, Wiley Online Library, Process Safety Progress, Vol:32, No:1.
• Mearns, K., S. M. Whitaker, R. Flin (2003), “Safety Climate, Safety Management Practise and Safety Performance in Offshore Environments”, Safety Science, Sayı: 41.
• Muniz, B. F., J. M. M. Peon, C. J. V. Ordas (2007), “Safety Culture: Analysis of the Casual Relationships Between Its Key Dimensions”, Journal of Safety Research, Sayı: 38, ss:627-641.
• Ölmez, F. (2005), “İş Sağlığı Uygulama İlkeleri”, İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Notları.
• Özkılıç, Ö. (2005), “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri”, 3. Baskı, Ankara, TİSK Yayını, No: 246.
• Reason, J., (1997), “Managing the Risks of Organizational Accident”, Farnham Surrey, UK, Ashgate Publishing Company.
• Ryan, A. (2000), “Shaping a Safety Culture”, Queensland Mining Industry Health&Safety http://www.qrc.org.au/conference/01_cms/details.asp?ID (07.03.2015). Conference, =60
• Simon, S.I., P.R. Frazee (2005), “Building a Better Safety Vehicle”, Professional Safety, Vol:50, Issue:1, ss:36-44.
• Şerifoğlu, U.K., E. Sungur (2007), “İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Kültürünün Oluşturulması; Tepe Yönetimin Rolü ve Kurum İçi