Tüketim Toplumu Örneği Olarak Türkiye’nin Cari Açık ve Tüketici Kredileri İlişkisi

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 161 - 188, 01.01.2016

Engin Dücan Melike Atay Polat Ercan Balcıoğlu

Öz

Gelişmiş kapitalist toplumlarda sanayileşme ve seri üretimin etkisiyle mal ve hizmet üretiminde hızlı bir artış yaşanmıştır. Birçok gelişmiş ülkede, üretilen mal ve hizmetlerin tüketilmesi için tüketimi destekleyici ekonomi politikaları uygulanmaya başlanmıştır. Bu politikaların doğal bir sonucu olarak tüketim, ihtiyaçları karşılamaktan çok amaç haline gelmiştir. Baudrillard’ın ‘tüketim toplumu’ kavramı ile açıklamaya çalıştığı üretmeden tüketme olgusu, Türkiye gibi geç modernleşme sürecine giren, toplumsal gelişme ve ekonomik kalkınmasını tamamlamamış bir ülkede daha dramatik bir tablo ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmanın amacı, özellikle 2008 sonrası dönemde birçok ülkede ekonomi yönetimlerince izlenen Keynesyen politikalar ışığında Türkiye’de 2009:1-2015:4 döneminde tüketici kredilerinde yaşanan artışların cari açık üzerindeki etkisini analiz etmektir. Öncelikle tüketici kredilerindeki artışın cari açığa etkisinin araştırılması için VAR modeli kurulmuştur. Kurulan bu VAR modeliyle; Granger nedensellik testi, etki-tepki analizi ve varyans ayrıştırması yapılmıştır. Elde edilen bulgular, tüketici kredilerinin cari açıktaki artışa etkisinin pozitif olduğu yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim Toplumu, Tüketici Kredisi, Cari Açık, Türkiye Ekonomisi, Granger Nedensellik, Etki-tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması.

The Relationship Between Turkey’s Consumer Credits and Current Account Deficit as an Example of Consumer Society

Öz

In developed capitalist societies, the impact of industrialization and mass production of goods and services has experienced a rapid increase in production. In many developed countries for the consumption of produced goods and services have started to implement supportive economic policies. As a natural result of this policies instead of meet the needs, consumption has become purpose of needs. Baudrillard’s 'consumer society' which tries to explain the concept of producing the phenomenon of consumption, such as a country, like Turkey which enters the late modernization process, reveals a more dramatic statement in a country which not completed their social and economic development. The purpose of this study, especially in the post-2008 period followed by many countries Keynesian economic policies in Turkey in the light of first quarter of 2009 and whole 12-months of 2015 periods 2009:1-2015:4 to analyze the impact of the increase in consumer credit current account deficit. First of all, VAR model was established to research the effect of the increase in consumer credit of current account deficit. Based on the VAR model, Granger causality test, impulse response analysis and variance decomposition was carried out. The findings, consumer loans are such as to reinforce the view that the effect of the increase in current account deficit

Anahtar Kelimeler

Economy, Granger Causality, Impulse-response Analysis, Variance Decomposition

Kaynakça

• Alagöz, M., N. Işık ve G. Delice (2006), “Finansal Krizler İçin Erken Uyarı Sinyali olarak Cari Hesap Göstergeleri”, Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri Makale Derlemesi, Editörler: Halil Seyidoğlu ve Rıfat Yıldız, Arıkan Basım Yayım Dağıtım, s.345-374.
• Alioğulları, Z. H., Y. S. Başkaya, Y. E. Bulut ve M. Kılınç (2015), “Türkiye’de Tüketici ve Ticari Kredilerin Cari Açıkla İlişkisi”, TCMB Ekonomi Notları, Sayı: 2015-19/27 Ekim 2015, s.1-13.
• Atik, H. (2006), “Kriz Erken Uyarı Sinyalleri Olarak Dış Ticaret Hareketleri”, Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sistemleri Makale Derlemesi, Editörler: Halil Seyidoğlu ve Rıfat Yıldız, Arıkan Basım Yayım Dağıtım, s.331-346.
• Atış, Aydanur G. ve F. Saygılı (2014), “Türkiye’de Kredi Hacmi ve Cari Açık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, Business and Economics Research Journal, Vol. 5 No: 4, s.129-141.
• Barışık, Salih ve Ferdi Kesikoğlu, (2004), “Türkiye’de Bütçe Açıklarının Temel Makroekonomik Değişkenler Üzerine Etkisi (1987-2003
• VAR, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61-4
• Baudrillard, J. (2004). Tüketim toplumu. (H. Deliceçaylı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bitzis, G., J. M. Paleologos and C. Papazoglou (2008), “The Determinants of the Greek Current Account Deficit: The EMU Experience”, Journal of International and Global Economic Studies, Vol.1, No.1, pp.105- 122.
• Davidson, R., J. G. MacKinnon, (1993). “Estimation and Inference in Econometrics”, 2nd ed. New York, Oxford University Press.
• Debord, G. (2006). Gösteri toplumu. (A. Ekmekçi ve O. Taş kent, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Egeli, Hüseyin A. ve Egeli, H. (2008), “Bir Geçiş Ekonomisi Olarak Kırgızistan’ın Dış Borçlarının Sürdürülebilirliği”, Sosyoekonomi, Yıl:4, Sayı:7, ss.11-26.
• Eğilmez, M. (2015a), Merkez Bankası’nın Müdahaleleri, http://www.ntvpara.com/yorum-ve-analiz/dr-mahfi-egilmez/merkezbankasi-nin-mudahaleleri, 30.10.2015.
• Eğilmez, M. (2015b), Fed Faizi Artırır mı?
• http://www.mahfiegilmez.com/2015/09/fed-faizi-artr-m.html, 30.10.2015.
• Enders, Walter (2004), Applied Econometric Time Series, John Wiley and Sons Ltd. England.
• Enders, Walter (1995), Applied Econometric Time Series, (New York: lowa State University).
• Featherstone, M. (2005). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Fukuyama, F. (1999). Tarihin sonu ve son insan. İstanbul: Gün.
• Göçer, İ., M. Mercan, M. ve O. Peker (2013), “Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi”, Ekonometri ve İstatistik, Sayı:18, s.1-17.
• Granger, C. W. J., (1969). “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, Vol. 37 (3), 424–438.
• Gujarati, Damodar N., Dawn C. PORTER, (2012), “Temel Ekonometri”, 5. Basım, Ekim 2012, İstanbul, (Çev). Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen.
• Gülmez, Ahmet ve Fatih Yardımcıoğlu, (2013), “BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin Ekonomik Büyümesinde Ulusal ve Yabancı Tasaffurların Etkisi: Panel Veri Analizi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, S. 47-68.
• Hamilton, J. D. (1994), Time Series Analysis, Princeton University Press, Princeton.
• Hırsch, F. (1976). Social limits to growth. Cambridge: Harvard University Press.
• Hoshi,T., A. Kashyap, and D. Scharfstein (1991), “Corporate Structure, Liquidity, and Investment: Evidence From Japanese Industria Lgroups”, Quarterly Journal of Economics, Vol. 106, No. 1, pp. 33- 60.
• Kasa, K. (1998), “Borrowing Constraints and Asset Market Dynamics: Evidence From Pacific Basin. Federal Reserve Bank of San Francisco”, Economic Review, Vol.3, pp.17-28.
• Kavcıoğlu, Ş. (2012), “Kriz Dönemleri Sonrasında Türk Bankacılık Sektöründe Kredi Analizi (2002-2011 Dönemi)”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Cilt:3, Sayı:6, s.23-39.
• Kılıç, C. (2015), “Tüketici Kredileri ve Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, s. 407-420.
• Kiyotaki, N. and J. Moore (1997), “Credit Cycles,. Journal of Political Economy, Vol.105, No. 2, pp. 211-248.
• Kiyotaki, N. Ve J. Moore (1997), “Credit Cycles”, Journal of Political Economy, Vol.105, pp.211–248.
• Kunieda, T. and A. Shibata (2005), “Credit Constraints and the Current Account: A Test For the Japanese Economy”, Journal of International Money and Finance, Vol. 24, pp.1261-1277.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P.C.B., Schmidt, P., Shin, Y., (1992). “Testing the Null of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root: How Sure Are WeT Economic Time Series Have A Unit Root?”, Journal of Econometrics, (54), 159–178.
• Leiss, W. (1978). The limits to satisfaction. Londra: Marion Boyars. Marcuse, H. (1997). Tek-boyutlu insan. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea.
• Motonishi, T., and H. Yoshikawa (1999), “Causes of the Long Stagnation of Japan During the 1990s: Financial or Real?”, Journal of the Japanese and International Economies, Vol. 13, No. 3, pp.181-200.
• Özlale, Ü. (2012), “Türkiye'de Tasarruf Açığının Nedenleri ve Kapatılması İçin Politika Önerileri”, Bankacılar Dergisi, 83, s.2.
• Özülke, F. (2011), “The Effect of Consumer Loans on the Current Account Balance in Turkey (2005-2011)”, 13th International Conference on Finance and Banking, October 2011, Ostrava.
• Paasche, B. (2001), “Credit Constraints and International Financial Crises”, Journal of Monetary Economics, Vol.48, Issue.3, pp.623–650.
• Phillips, P.C.B., Perron, P., 1988. Testing for a unit root in time series regressions. Biometrica (75), 335–346.
• Saçık, S. Y. ve E. Karaçayır (2014), “Küresel Kriz Sonrasında Cari Açık ve Kredi Hacmi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurasian Economies 2014, s.1-8.
• Saçık, S. Y. ve E. Karaçayır (2014), “Küresel Kriz Sonrasında Cari Açık ve Kredi Hacmi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, International Conference On Eurasian Economies, Skopje–Macedonia, s.507-514.
• Sandalcılar, Ali R. ve A. Altıner (2014), “Türkiye’de Tüketici Kredileri İle Cari İşlemler Açığı Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Bankacılar Dergisi, Sayı:89, s.28-40.
• Scitovsky, T. (1976). The joyless economy. New York: Oxford University Press.
• Tarı, Recep, (2011). “Ekonometri”, Umuttepe Yayınları, 7.Basım, Kocaeli. TCMB, (2015), Finansal İstikrar Raporu, Mayıs 2015, Sayı. 20.
• Telatar, E. (2011), “Türkiye’de Cari Açık Belirleyicileri ve Cari AçıkKrediler İlişkisi”, Bankacılar Dergisi, Sayı:78, s.22-34.
• Togan, S. ve H. Berument (2011), “Cari İşlemler Dengesi, Sermaye Hareketleri ve Krediler”, Bankacılar Dergisi, Sayı:78, s.3-21.
• Yanıklar, C. (2006). Tüketimin Sosyolojisi. İstanbul: Birey.