Osmanlı Devlet Düzeni Üzerine Balkanlardan Bir Bakış

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 2, 51 - 61, 01.04.2013

Osman Özkul

Öz

Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki önemli bir bölgesi olan Bosna’nın Akhisar kazasında yaşayan Hasan el-Kâfi, 1595 tarihinde devlet düzeninin bozuluş sürecini anlattığı bir risale yazar. Müellif bu eserini Eğri seferine katılan dönemin ulema, devlet erkânı ve divan heyetine sunar. Risaleyi inceleyenler takdir ve övgü ile karşılarlar. Halk ile yakın teması olan ve Eğri Seferi münasebetiyle ordunun düzenindeki bozulmayı bizzat gözleyen müellif, Osmanlı devlet felsefesinin hangi ilkelerden oluştuğunu, daha sonra ne gibi dönüşümler geçirdiğini ve mevcut halin nedenleri ile bu durumdan çıkabilmek için neler yapılması gerektiğini açıklar. Devlet sistemine dair bu prensipleri bazı toplumsal olaylarla ilişkilendirerek, hangi prensibin ne şekilde ve ne zaman terk edildiğini ve sonucunun nasıl olduğunu göstermeye çalışır. Bu makalede söz konusu eserin bir değerlendirmesi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hasan Kâfi, Osmanlı Devleti, III. Mehmet, Bosna, Düzen, Adalet

A Balkan Perspective on the Ottoman State System

Öz

An article about process of corruptibility in the governmental order by in 1595. The author presented this work to scholars, state officers and cabinet members who participatedin Eğri battle at that time. People who examined the article mentioned about their appreciation and praised it. In addition to his close contact with the public the author had the chance to observe deterioration of military order during Eğri battle. He explained the philosophy of the Ottoman government, transformation of government and sources and solution methodologies of problems. He presented relations between principles and related social events in the government system and then explained which principles were abandoned how and when they were abandoned as well as the results of these events. In this study, an assessment of the article was examined

Anahtar Kelimeler

Hasan Kâfi, Ottoman Government, Mehmet III, Bosnia, Order, Justice

Kaynakça

• Akhisârî, Hasan Kâfi (1331), Usûlü’l-Hikem fi Nizâmü’l-Âlem, Hicaz Matbası, İstanbul.
• Defterdar, Sarı Mehmet Paşa (1987), Devlet Adamlarına Öğütler, (Yay:H.R.Uğural), Ankara.
• Findley, Carter (1994), Osmanlı Devleti’nde Bürokratik Reform, İstanbul.
• Fleischer, Cornell H. (1996), Tarihçi Mustafa Âli, İstanbul.
• İpşirli, Mehmet (1982), “Hasan Kâfî el-Akhisârî ve Devlet Düzenine Âit Eseri: “Usûlü’l-Hikem fî Nizâmi’l-Âlem”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10-11, (1979-80), s. 239-278.
• Karpat, Kemal (1995), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Toprak Rejimi, Sosyal Yapı ve Çağdaşlaşma”, Ortadoğu’da Modernleşme, İstanbul.
• Katib Çelebi (1982), Bozuklukların Düzeltilmesinde Tutulacak Yollar, (Yay:Ali Can), Ankara.
• Kınalızâde, Ali Efendi (?), Ahlâk-I Alâi: Devlet Ve Aile Ahlakı, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul.
• Koçi Bey (1985), Koçi Bey Risalesi, (Yayına Hazırlayan: Zuhuri Danışman), Ankara.
• Lütfi Paşa (1982), Asafname, (Yayına Hazırlayan: Ahmet Uğur), Ankara.
• Mardin, Şerif (1962), The Genesis of Young Ottoman Thought, Princeton Rosental, E.I.J., Political Thought in Medievel Islam, Cambridge.
• Ülken, H.Z. (1935), Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, Vakit Gazete Matbaası, İstanbul.
• Yılmaz, Hüseyin (2003), “Osmanlı Tarihçiliğinde Tanzimat Öncesi Siyaset Düşüncesine Yaklaşımlar”, Türkiye Arafltırmaları Literatür Dergisi, cilt:1, sayı:2, s. 231-298.