Eski ve Yeni Kırılgan Beşli Ülkelerinde Dış Borçlar Sürdürülebilir mi? Dinamik Panel Veri Analizi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 49 - 68, 31.12.2021

Hüseyin Ağır Sefa Özbek

Öz

Gelişmekte olan bazı ülkelerde cari açığın GSYİH’ya oranının yüksek olması, büyüme oranındaki performans düşüklüğü, gelecek dönemlere ilişkin dış finansman ihtiyacının artması, ülkelerin ekonomi dışı alanlarda (iç siyasi ve toplumsal olaylar) potansiyel risklerin oluşması gibi etmenler önemli sorunlar olarak öne çıkmaktadır. Söz konusu bazı olumsuz koşulların yaşandığı Türkiye, Brezilya, Hindistan, Endonezya ve Güney Afrika 2013 yılında Morgan Stanley tarafından kırılgan beşli ülkeler (eski kırılgan beşli ülkeler) olarak adlandırılmıştır. Benzer sebeplerle 2017 yılında Standard&Poor’s tarafından yeni Kırılgan Beşli (Türkiye, Arjantin, Katar, Mısır ve Pakistan) tanımlaması ortaya konmuştur. Adı geçen ülkelerde, dış finansman ihtiyacının yüksek olması, yüksek enflasyon, yüksek cari açık gibi sorunların mevcut olması dış borçların sürdürülebilir olup olmadığını önemli hale getirmektedir. Bu amaçla, adı geçen ülke ekonomilerinde dış borçların sürdürülebilirlik düzeyini belirleyen, 1994-2019 dönemi dış borç servislerinin ihracat gelirleri içerisindeki payı (LDBİ) ve brüt dış borç stokunun GSMH içerisindeki payı (LBDBMG) değişkenleri kullanılmaktadır. Ampirik yöntem olarak Reese ve Westerlund (2016) tarafından geliştirilen PANICCA panel birim kök testi ve yapısal kırılmaları dikkate alan Panel Fourier LM (Nazlıoğlu ve Karul, 2017) birim kök testi tercih edilmektedir. LDBİ değişkenine göre her iki birim kök testi bulgularıda ilgili ülke gruplarında dış borçların sürdürülebilir olmadığını ortaya koymuştur. LBDBMG değişkenine göre ise yapısal kırılmalı birim kök testi bulguları eski kırılgan beşli ülkelerinde dış borçların sürdürülebilir olduğu sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cari Açık, Dış Borç, Panel Birim Kök, Yapısal Kırılmalar, Kırılgan Beşli Ülkeler

Is Foreign Debt Sustainable in Old and New Fragile Five Countries? A Dynamic Panel Data Analysis

Öz

In some developing countries, factors such as high current account deficit to GDP ratio, low growth rate performance, increased external financing needs for future periods, and the formation of potential risks in non-economic areas of countries (domestic political and social events) stand out as important problems. Turkey, Brazil, India, Indonesia and South Africa, where some of the negative conditions were experienced, were named as fragile five countries (former fragile five countries) by Morgan Stanley in 2013. For similar reasons, a new definition of the Fragile Five (Turkey, Argentina, Qatar, Egypt and Pakistan) was put forward by Standard&Poor's in 2017. In these countries, the high need for external financing, high inflation, high current account deficit, such as problems exist, make it important whether external debt is sustainable. For this purpose, variables such as the share of external debt services in export revenues (LDBI) and the share of gross external debt stock in GNP (LBDBMG) for the period 1994-2019 are used, which determine the level of sustainability of external debt in the economies of these countries. As an empirical method, panicca panel unit Root Test developed by Reese ve Westerlund (2016) and panel Fourier LM (Nazlioglu ve Karul, 2017) unit root test, which takes into account structural breakages, are preferred. According to the LDBI variable, the results of both unit root tests showed that external debt is not sustainable in the relevant groups of countries. According to the lbdbmg variable, the structural fracture unit root test results were obtained as a result of the fact that external debt is sustainable in the former fragile five countries.

Anahtar Kelimeler

External Debt, Current Account Deficit, Panel Unit Root, Structural Fractures, Fragile Five Countries

Kaynakça

• Adıyaman, A.T. (2006). Dış Borçlarımız ve Ekonomik Etkileri. Sayıştay Dergisi, 62, 21-45.
• Afonso, A., Leão, E.R., Tiny, D. & Bhimjee, D.C.P. (2017). Fiscal Sustainability Analysis: The Case of PALOP Economies. Lisbon School of Economics and Management, Working Papers, 1-9.
• Ağır, H., Özbek, S. & Türkmen, S. (2020). Türkiye’de Cari İşlemler Dengesinin Dinamikleri: Var Analizi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 6(2), 57-66.
• Ağıralioğlu, S., & Demirci, S. (2021). FED’in Para Politikalarının Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerinde Yayılma Etkileri: Panel Var Yaklaşımı İle Modelleme. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 1-15.
• Akıncı, M., Kolçak, M., & Yılmaz, Ö. (2013). Yurt içi Orijinal Günah’ın Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi İçin Robust Regresyon Analizi. Maliye Dergisi, (165), 140-162.
• Akinwunmi, A. A. & Adekoya, R. B. (2018). Assessment of The Impact of External Borrowing on The Economic Growth of The Developing Countries-Nigerian Experience. Asian Business Research, 3(1), 29-40.
• Andrić, V., Arsić, M. & Nojković, A. (2016). Public Debt Sustainability in Serbia Before and During the Global Financial Crisis. Economic Annals, 61(210), 47-77.
• Ateş, G. (2002). Borç Yönetim Ofisi ve Türkiye Uygulaması Üzerine Bir Çalışma. Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Azgün, S. (2005). Dış Borç Sürdürülebilirliği ve Türkiye Uygulaması. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir.
• Baltagi, B. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley& Sons, 4. Auflage Edition, Chichester.
• Barak, D., & Naimoğlu, M. (2018). Reel Döviz Kurunun Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Kırılgan Beşli Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 82-95.
• Bilginoğlu, M., & Aysu, A. (2008). Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 1-23.
• Boengiu, T., Triandafil, C. M. & Triandafil, A. M. (2011). Debt Ceiling and External Debt Sustainability in Romania: A Quantile Autoregression Model. Romanian Journal of Economic Forecasting, 4, 15-29.
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Caporale, G. M. (1995). Bubble Finance and Debt Sustainability: A Test of the Government's Intertemporal Budget Constraint. Applied Economics, 27(12), 1135-1143.
• Ceylan, R., Uz, İ. & Çeviş, İ. (2018). Kırılgan Beşlide Cari Açıkların Sürdürülebilirliği: Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleri İle Kanıtlar. Ege Akademik Bakış/Ege Academıc Revıew, 18(1), 121-134.
• Chirwa, T. G. & Odhiambo, N. M. (2018). The Determinants of Public Debt in The Euro Area: A Panel ARDL Approach. Unisa Economic Research Working Paper Series, 1-34.
• Çeviş, I. & Ceylan, R. (2015). Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi. Journal of Yaşar University, 10(37), 6381-6393.
• Eğilmez M. (2014). Türkiye ve Benzer Ekonomiler Karşılaştırması. [Erişim tarihi: 08.05.2021. http://www.mahfiegilmez.com/2014/02/turkiye-ve-benzer-ekonomiler.html] Eichengreen, B. & Hausmann, R. (1999). Exchange Rates and Financial Fragility. NBER Working Paper, 7418, 1-54.
• Eichengreen, B., Hausmann, R. & Panizza, U. (2005). The Pain of Original Sin. B. Eichengreen ve R. Hausmann (der.), Other People’s Money: Debt Denomination and Financial Instability in Emerging Market Economies içinde, USA: The University of Chicago Press, 13-47.
• Eichengreen, B., Hausmann, R. & Panizza, U. (2007). Currency Mismatches, Debt Intolerance and the Original Sin: Why They Are Not the Same and Why It Matters”, S. Edwards (der.), Capital Controls and Capital Flows in Emerging Economies: Policies, Practices and Consequences içinde, USA: The University of Chicago Press, 121-169.
• Enders, W. & Lee, J., (2012). A Unit Root Test Using A Fourier Series to Approximate Smooth Breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics 74, 574-599.
• Erşin, F., (2014). Yükselen Ekonomiler ve Kırılgan Beşli: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi (BAFAD), 1, 43-54.
• Göktaş, O. & Hepsağ, A. (2015). The Analysis of External Debt Sustainability by Periodic Unit Root Test With Structural Break: The Case of Turkey. Research in Applied Economics, 7(4), 1-15.
• Hakkio, C.S. & Rush, M. (1991). Is the Budget Deficit too Large?. Economic Inquiry, 29(3), 429-445.
• Hamilton J. D. & Flavin M. A. (1986). On The Limitations of Government Borrowing: A Framework for Empirical Testing. American Economic Review, 76, 808-819.
• Jayme Jr, F. G. (2001). External Debt Sustainability: Empirical Evidence in Brazil. Texto Para Discussion Paper, 154, 1-41.
• Jha, R. & Sharma, A. (2004). Structural Breaks, Unit Roots, and Cointegration: A Further Test of the Sustainability of the Indian Fiscal Deficit. Public Finance Review, 32(2), 196-219.
• Kamacı, A. (2019). Yeni kırılgan beşli ülkelerinde gelir eşitsizliğinin ekonomik büyümeye etkileri. Fiscaoeconomia, 3(3), 58-71.
• Karagöl, E. T. (2010), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Dış Borçlar. SETA-Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 26, 1-29.
• Kıran, B. (2012). The Sustainability of Turkish External Debt: Evidence From Fractionally Integrated Approach under Structural Breaks. Economic Research Ekonomska Istraživanja, 25(1), 18-29.
• Koyuncu, F. T. & Tekeli, S. (2010). 1990 Sonrası Dönemde Türkiye’de Dış Borç Stoku Üzerinde Etkili Olan Ekonomik Faktörlerin Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 123-130.
• Kutlu, S. & Yurttagüler, İ. M. (2016). Türkiye’de Dış Borç ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1998- 2014 Dönemi İçin Bir Nedensellik Analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 229-248.
• Lau, E., Baharumshah, A. Z. & Soon, S. (2013). The Behavior of External Debt in Asian Countries: Evidence Based on Panel Unit Root Tests. Journal Of Business Economics And Management, 14, 377-394.
• Lin, M. Y. (2014). The Sustainability of External Debt in OECD Countries: Evidence from Quantile Autoregression. Research in World Economy, 5(2), 31-42.
• Llorca, M. (2017). External Debt Sustainability and Vulnerabilities: Evidence from a Panel of 24 Asian Countries and Prospective Analysis. ADBI Working Paper Series, 692, 1-24.
• Nasir, A. & Noman, A. M. (2012). Sustainability of External Debt: Further Evidence from Non-Linear Framework. International Review of Applied Economics, 26, 673-685.
• Nazlioglu, S. & Karul, C. (2017). Panel LM unit root test with gradual structural shifts. 40th International Panel Data Conference, 7-8 Temmuz 2017 içinde (ss. 1-26.) Thessaloniki-Greece.
• Önel, G. (2004). Türkiye’de Dış Borçların Sürdürülebilirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Özbek, S. & Türkmen, S. (2020). Finansallaşma, İşsizliği Artırıyor Mu? E7 Ülkelerinden Yeni Kanıtlar. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 9(3), 2096-2115.
• Öztürk, N. (2016), Maliye Politikası, 4. Baskı, Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Perron, P. (1989). The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57, 1361-1401.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, (142), 50-93.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Cambridge Working Papers in Economics, 0435.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A bias-Adjusted Lm Test of Error Cross-Section İndependence. Econometrics Journal, 11, 105-127.
• Pradhan, K. (2014). Is India's Public Debt Sustainable?. Institute for Social and Economic Change, Working Paper, 311, 1-20.
• Reese, S. & Westerlund, J. (2016). Panicca: Panic on Cross‐Section Averages. Journal of Applied Econometrics, 31(6), 961-981.
• Roubini, N. & Wachtel, P. (1998). Current Account Sustainability in Transition Economies. NBER Working Paper, 6468.
• Sawada, Y. (1994). Are the Heavily Indebted Countries Solvent? Tests of Inter Temporal Borrowing Constraints. Journal of Development Economics, 45(2), 325–337.
• Siddique, A., Selvanathan, E. A. & Selvanathan, S. (2016). The Impact of External Debt on Growth: Evidence from Highly Indebted Poor Countries. Journal of Policy Modeling, (38), 874- 894.
• Trehan, B. & Walsh, C. E. (1991). Testing Intertemporal Budget Constraints: Theory and Applications to US Federal Budget and Current Account Deficits. Journal of Money, Credit and Banking, 23(2), 206-223.
• Tülümce, S. Y. & Yavuz, E. (2017). Türkiye’de Borçlanma Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 1034-1048.
• Türkmen, S. & Ağır, H. (2020). Enflasyon ile Finansal Gelişme İlişkisi: Yüksek ve Düşük Enflasyonlu Ülkeler Üzerine Ampirik Kanıtlar. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 577-592.
• Uctum, M., Thurston, T. & Uctum, R. (2006). Public Debt, The Unit Root Hypothesis and Structural Breaks: A Multi‐Country Analysis. Economica, 73(289), 129-156.
• Utkulu, U. (1999). Is the Turkish External Debt Sustainable? Evidence from Unit Root Testing. Yapı Kredi Economic Review, 10, 55-65.
• Uysal, D., Özer, H. & Mucuk, M. (2009). Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1965-2007). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 161-178.
• Ülgen, G. (2005). Türkiye’de Dış Borcun Sürdürülebilirliği. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi. 20(1), 19-34.
• Wilcox, D. W. (1989). The Sustainability of Government Deficits: Implications of The Present-Value Borrowing Constraints. Journal of Money, Credit, and Banking, 21(3), 291-306.
• Wysocki, M. (2017). Sustainability of Public Debt Stock in Transition Economies in Central and Eastern Europe Countries in Terms of Solvency. Studia Ekonomiczne, 1(92), 61-83.
• Yılancı, V. & Özcan, B. (2008). External Debt Sustainability of Turkey: A Nonlinear Approach. International Research Journal of Finance and Economics, 20, 91-98.
• Zivot E. & Andrews D. W. K. (1992). Further Evidence on The Great Crash, the Oil Price Shock, and The Unit-Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270.