Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Finansal Gelişme İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 69 - 79, 31.12.2021

Ozan Gürsucu

Öz

Bu çalışmada Türkiye için ekonomik büyümenin, enerji tüketiminin ve finansal gelişmenin birbiri ile olan ilişkisi 1960-2015 dönemi verileri kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada ekonomik büyüme değişkenini temsilen GSYH verileri kullanılırken enerji tüketimini temsilen kişi başına düşen kg cinsinden petrol verileri ve finansal gelişme değişkenini temsilen ise finans sektörü tarafından sağlanan yurtiçi kredilerin GSYH içerisindeki payı kullanılmıştır. Çalışmanın ampirik analiz bölümü iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda değişkenlerin durağanlık dereceleri Augmented Dickey-Fuller (ADF) (1979) birim kök testi kullanılarak incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlar kullanılan her üç değişkenin de seviyesinde birim köklü iken birinci farklarında durağan olduğunu göstermektedir. Buna göre kullanılan üç değişkenin de birinci dereceden bütünleşik olduğu söylenebilir. Ampirik analizin ikinci bölümünde değişkenlerin birbiriyle olan nedensellik ilişkisi Toda-Yamamoto (1995) nedensellik testi kullanılarak incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlar değişkenler arasında karşılıklı olarak bir nedensellik ilişkisinin olmadığını göstermektedir. Bu sonuçlara göre incelenen dönemde Türkiye için geçerli olan hipotez tarafsızlık hipotezidir. Ulaşılan sonuçlar arasında finansal gelişme ile ekonomik büyüme arasında tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiş olup bu nedenselliğin yönü finansal gelişmeden ekonomik büyümeye doğrudur. Bu çalışmanın sonuçlarının Türkiye için büyüme ve enerji politikalarında etkin bir rol oynaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Finansal Gelişme, Toda-Yamamoto Nedensellik Testi.

The Relationship Between Energy Consumption, Economic Growth and Financial Development: The Case of Turkey

Öz

In this study, the relationship between economic growth, energy consumption and financial development was analyzed by using the data of Turkey in 1960-2015 period. For this study GDP data was used to represent the economic growth variable, petroleum data in kg per person represent the energy consumption and the share of domestic loans provided by the finance sector in GHP was used to represent the financial development variable.
The empirical analysis section of the study consists of two parts. In the first part, stability degrees of the variables were examined by using Augmented Dicky-Fuller (ADF) (1979) unit root test. The results obtained show that while all three variables which are used are unit rooted at the level, it is stationary in the first differences. Accordingly, it can be said that the three variables used are first degree integrated. In the second part of the empirical analysis, the causality relationship of the variables with each other was examined by using the Toda-Yamamoto (1995) causality test. The results show that there is no mutual causality relationship between the variables. According to the results hypothesis which is valid for Turkey in the period studied is neutrality hypothesis. Among the achieved results a one-way causality was found between financial development and economic growth. The direction of this causality is from financial development to economic growth. The results of this study are expected to play an active role in Turkey's growth and energy policy.

Anahtar Kelimeler

Economic growth, Energy Consumption, Financial Development, Toda-Yamamoto Causality Test

Kaynakça

• Dickey, David A. - Fuller, Wayne A. “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root”. Journal of the American Statistical Association 74/366 (1979), 427-431.
• Toda, Hiro Y. - Yamamoto, Taku. “Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes”. Journal of Econometrics 66/1-2 (1995), 225-250.
• Aydın, Yüksel. “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kırılgan Beşli Ülkeleri İçin Analizi”. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi 4/1 (2019), 37-49. https://doi.org/10.30784/epfad.534714
• Özcan, Burcu. - Arı, Ayşe. “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği”. Business and Economics Research Journal 2/1 (2011), 121-142.
• Öztürk, Nurettin. - Darıcı, Kılıç Havva. - Kesikoğlu, Ferdi. “Ekonomik Büyüme ve Finansal Gelişme İlişkisi: Gelişmekte Olan Piyasalar İçin Bir Panel Nedensellik Analizi”. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 30/1 (2011), 53-69.
• Altıntaş, Halil. - Koçbulut, Özgür. “Türkiye’de Elektrik Tüketiminin Dinamikleri ve Ekonomik Büyüme: Sınır Testi ve Nedensellik Analizi”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 43 (Ocak-Haziran 2014), 37-65. Özata, Erkan. “Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik İncelenmesi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 26 (Nisan 2010).
• Saatçi, Mustafa. - Dumrul, Yasemin. “Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Dinamik Bir Analizi: Türkiye Örneği. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 32/2 (2013), 1-24.
• Usta, Can. “Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Bölgesel Analizi”. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi 2/2 (2016), 181-201. http://doi.org/10.20979/ueyd.31660
• Usta, Can. - Berber, Metin. “Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sektörel Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 13/1 (2017), 173-187. Patrick, Hugh. T. “Financial Development and Economic Growth in Underdeveloped Countries”, Economic Development and Cultural Change 14/2 (1966), 174-189.
• Robinson, Joan. “The Rate of Interest and Other Essays”. Macmillan in London 10/6 (1952), 1-170.