Türkiye ve İngiltere’de Özel Eğitim Hizmetleri

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 177 - 221, 31.12.2022

Ekrem Erdoğan Kemal Gökmen Genç

https://doi.org/10.54429/seyad.1202803

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye ve İngiltere’de özel eğitim hizmetlerini incelemektir. Dünya nüfusunun yaklaşık %15’inin engelli bireylerden oluştuğu tahmin edilmektedir. Engellilerin toplumsal yaşama tam katılmaları için en önemli araçlardan biri eğitimdir ve bu konuda çoğu yerde eğitim faaliyetleri planlanmaktadır. Ancak engellilerin özel gereksinimlerindeki farklılıklar nedeniyle özel eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu özel eğitim hizmetleri de ülkelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesine göre farklılaşmaktadır.
Bu çalışmada, Türkiye ve İngiltere’nin özel eğitim hizmetleri; uygulama ve istatistik yönünden değerlendirilmiştir. Türkiye için Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim (2020) ile Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni (2021) verilerinden yararlanılmıştır. İngiltere için, DfE İstatistik Servisi (2021) verilerinden yararlanılmıştır. Bu bağlamda Türkiye ve İngiltere’de; 1700’lü yıllarda özel eğitim adına ilk kurumsal gelişimlerin olduğu, benzer özel eğitim temel ilkelerinin benimsendiği ve uygulama ile istatistik yönünden farklılıklar bulunduğu çalışma kapsamında tespit edilmiştir. Ayrıca özel eğitim hizmetleri bağlamındaki faaliyetlerden yararlanan çocukların, eğitim öğretim kademeleri açısından belirlenen kilit noktalarda okullarını bırakma oranının yüksek olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Engellilik, Engelli Bireyler, Özel Eğitim, Özel Gereksinimli Birey, Rehabilitasyon

The special education services of Türkiye and England

Öz

This study aims to examine special education services in Türkiye and England. It is estimated that approximately 15% of the world population consists of the disabled. Education is one of the essential tools for disabled people to participate fully in social life, and educational activities are planned in most places. However, special education services are needed due to the differences in their unique needs. These special education services differ according to the socio-economic development level of countries.
In this study, the special education services of Türkiye and England were evaluated in terms of practice and statistics. For Türkiye, data from National Education Statistics Formal Education (2020) and Disabled and Elderly Statistics Bulletin (2021) were used. As for England, data from DfE Statistics Service (2021) were used. As a result, in Türkiye and England, it was revealed that the first institutional developments for the sake of special education were in the 1700s, that similar basic principles of special education were adopted, and that there were differences in terms of practice and statistics. Additionally, it was realized that children who benefit from the activities in the context of special education services have a high school-dropout rate at the key points determined in terms of education and training levels.

Anahtar Kelimeler

Disability, the Disabled, Special Education, Individual with Special Needs, Rehabilitation

Kaynakça

• Aicardi, Christine. “The analytic spirit and the paris institution for the deaf-mutes, 1760-1830”, Hist. Sci. 47/2, (2009), 175-221. https://doi.org/10.1177/007327530904700203.
• Akçamete, Gönül - Kaner, Sema. “Cumhuriyetin 75 yılında çocuğa yönelik özel eğitim çalışmaları”, Cumhuriyet ve Çocuk, ed. Prof. Dr. Bekir Onur. 1/395-405. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 1999.
• Altundemir, Mehmet Emin. “Kalkınma planlarından eğitime bakış: Kamusal mallar teorisi perspektifinden”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi 7/1, (2012), 94-105.
• Ayaz, Bayram. Psiko-sosyal rehabilitasyon, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, 2020.
• Bines, Hazel - Lei, Philippa. “Disability and education: the longest road to inclusion”, International Journal of Educational Development 31/1, (2011), 419-424. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2011.04.009.
• CFA, Children and Families Act. İngiltere: Department for Education, 2014. Erişim 01 Aralık 2021. https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2014/6/introduction/enacted.
• DfE, Department for Education. Special educational needs and disability: an analysis and summary of data sources, London: National Statistics, 2021.
• DfE, Department for Education. Special educational needs in England: january 2014. London: National Statistics, 2014.
• Dickson, Sydnee - Voorhies, Leah. Special education rules, ABD: Utah State Board Of Education, 2020.
• Doğan, Adem. “Türkiye’de Özel Eğitim”, Türk Eğitim Tarihi, ed. Mustafa Kılınç - Songül Keçeci Kurt. 439-463. Ankara: Pegem Akademi, 2019.
• DSÖ, Dünya Sağlık Örgütü. “Engelli”. Erişim 20 Eylül 2021. https://www.who.int/.
• DSÖ, Dünya Sağlık Örgütü. International Classification of Functioning Disability and Health, İsviçre: DSÖ, 2001.
• EHK, Engelliler Hakkında Kanun (Kanun no: 5378). Resmi Gazete 25868 (07 Temmuz 2005). Erişim 02 Kasım 2022. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5378.pdf
• Erdoğan, Ekrem - Genç, Kemal Gökmen. “Türkiye'de engelli bireylerin istihdamında özel eğitimin önemi”, TAEM Uluslararası Sosyal Politikalar Kongresi -Engellilerin İstihdamı ve Sosyal Koruma, ed. Özge Yaşar vd., 1/405-420. Ankara: TAEM, 2019.
• Eripek, Süleyman. Özel eğitim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. 1998.
• EYHGM, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni (2021), https://www.aile.gov.tr/eyhgm/sayfalar/istatistikler/engelli-ve-yasli-istatistik-bulteni/.
• Gillard, Derek. “Education in England: a history”, Retrieved from http://www.educationengland.org.uk/history/timeline.html on 29.09.2021.
• House of Commons Education and Skills Committee. Special educational needs, London: The Stationery Office Limited, 2006.
• House Of Commons Education Select Committee. A ten-year plan for school and college funding, Tenth report of session 2017-19, July 2019, HC 969, 2009.
• İngiltere DfE İstatistik Servisi. Special education, Retrieved from https://explore-education-statistics.service.gov.uk/find-statistics/special-educational-needs-in-england#dataBlock -f1ebe839-7842-4a53-9b8c-0806616d2546-tables on 10.12.2021.
• Kargın, Tevhide. “Cumhuriyet'in 80. yılında özel eğitim”, Milli Eğitim Dergisi 11/160, (2003), 1-17.
• Kock, Martin.“Disability law in germany: an overview of employment, education and access rights”, German Law Journal, 5/11, (2004), 1373-1392.
• Long, Robert, Roberts, Nerys, Danechi, Shadi - Loft, P. Special Educational Needs: support in England, London: House of Commons Library, Briefing Paper : Number 07020, Retrieved from https://commonslibrary.parliament.uk/research-briefings/sn07020/ on 10.12.2021.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı. Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim, Ankara: MEB Yayınları. 2020.
• Michell, Joel. “Alfred Binet and the concept of heterogeneous orders”, Frontiers in Psychology 3/1, (2012), 1-8.
• Montessori, Maria. The Discovery of the Child, 1 Cilt. Aakar Books: İndia, 2004.
• Ofsted, The Office for Standards in Education, Children's Services and Skills. The special educational needs and disability review, Reference No: 090221, Manchester: Ofsted, 2010.
• Ofsted, The Office for Standards in Education, Children's Services and Skills. The annual report of her majesty’s chief inspector of education, Children’s Services and Skills 2018/19, Manchester: Ofsted, 2020.
• Orhan, Serdar ve Genç, Kemal Gökmen. “Engellilere yönelik ülkemizdeki özel eğitim hizmet uygulamaları ve örnek ülke karşılaştırması”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 35/2, (2015), 115-146.
• ÖBHİK, Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Resmi Gazete 28054 (14 Eylül 2011), Erişim 03 Kasım 2022.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=652&MevzuatTur=4&MevzuatTertip=5
• ÖEHY, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete 30471 (07 Temmuz 2018), Erişim 03 Kasım 2022, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24736&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Özsoy, Yahya. “Türkiye’de özel eğitim”, Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi, 24-28 Eylül. Ankara, 1990.
• Roid, Gale - Pomplun, Mark. “The stanford-binet intelligence scales, fifth edition”, Contemporary intellectual assessment: Theories, tests, and issues, ed. Flanagan -P. L. Harrison, 1/249-268. New York City:The Guilford Press, 2012.
• Rossa, Carina. “The history of special education”, Journal for Perspectives of Economic Political and Social Integration, Sciendo 23/1-2, (2017), 209-227. DOI:10.1515/pepsi-2017-0011
• RPDHY, Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete 31213 (14 Ağustos 2020), Erişim 03 Kasım 2022, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=34760&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Saygı, Musa. “Kuzey Kıbrıs’ta özel eğitim ve kaynaştırma”, Milli Eğitim Dergisi 1/1, (2007), 53-64.
• Scott, Sara - Mcneish, Di. Leadership of special schools: issues and challenges, England: Department of Education, 2013.
• Sibieta, Luke - Cottell, Josh. Education policy responses across the UK to the pandemic, Education Policy Institute, Epsoom: Nuffield Foundation, 2020.
• Skipp, Amy - Hopwood, Vicky. Special education during lockdown: Returning to schools and colleges in September. ASK Research for Nuffield Foundation, 2020. https://www.nuffieldfoundation.org/wp-content/uploads/2020/09/Special-schools-during-lockdown.pdf.
• Sucuoğlu, Bülbin - Kargın, Tevhide İlköğretim’de kaynaştırma uygulamaları yaklaşımlar -yöntemler - teknikler, Ankara: Kök Yayıncılık, 2011.
• TDK, Türk Dil Kurumu. “Engelli”. Erişim 20 Eylül 2021, https://sozluk.gov.tr/
• Valentine, Phyllis Klein. American Asylum for the Deaf: A first experiment in education, 1817-1880, Doctoral Dissertations, AAI9423797. 1993.
• Warnock, Helen Mary. Special educational needs, Report of the Committee of Enquiry into the Education of Handicapped Children and Young People, London: Her Majesty’s Stationery Office, 1978.