Türkiye’de Yerel Harcamaların ve Yerel Vergi Gelirlerinin İller Düzeyinde Analizi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 4, 1 - 32, 31.10.2019

Cihan Yüksel

Öz

Bir ekonomide bölgesel düzeyde yerel harcamaların ve yerel gelirlerin yapısı değişkenlik göstermektedir. Nüfus, ekonomik gelişmişlik düzeyi, yerel idari yapılanma vb. hususlar yerel gelir ve gider dalgalanmalarını etkilemektedir. Bölgesel düzeyde yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda analizin sağlıklı olması için yerel gelir ve gider değerleri enflasyondan arındırılmış (reel) ve kişi başı düzeyde incelenmelidir. Buradan hareketle çalışmamızın amacı, Türkiye’de 2006-2018 döneminde yerel harcamaların ve 2007-2018 döneminde yerel vergi gelirlerinin iller düzeyinde reel kişi başı değerlerinin hesaplanması ve karşılaştırmalı analizinin yapılmasıdır. Analiz sonuçlarına göre kişi başı reel yerel harcamalar ve vergi gelirleri konusunda en küçük ve en büyük değere sahip iller, değişim düzeyi en yüksek ve en düşük iller, yerel yönetim yapılarına göre yaşanan dalgalanmalar, 6360 sayılı Kanun nedeniyle 2014 yılında yaşanan kırılmalar ve bu kırılmaların kaynakları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mali Yerelleşme, Yerel Harcamalar, Yerel Vergi Gelirleri, Mali Yerelleşme, Yerel Harcamalar, Yerel Vergi Gelirleri

Kaynakça

• Bahl, R. W., ve Saunders, R. J. (1965). Determinants of Changes in State and Local Government Expenditures. National Tax Journal, 18(1), 50-57. Bahl, R. (2000). Intergovernmental Transfers in Developing and Transition Countries: Principles and Practice. Urban and Local Government Background Series No. 2, Washington, DC: The World Bank. Bailey, S. J. (1999). Local Government Economics: Principles and Practice. London: MacMillan Press. Bergstrom, T. C., ve Goodman, R. P. (1973). Private Demands for Public Goods. The American Economic Review, 63(3), 280-296. Dell'Anno, R., ve Martinez-Vazquez, J. (2013). A Behavioral Local Public Finance Perspective on the Renter’s Illusion Hypothesis. International Center for Public Policy, Working Paper No: 13-03, 1-25. Henderson, J. M. (1968). Local Government Expenditures: A Social Welfare Analysis. The Review of Economics and Statistics, 50(2), 156-163. Ladd, H. F. (1992). Population Growth, Density and the Costs of Providing Public Services. Urban Studies, 29(2), 273-295. Ladd, H. F. (1994). Fiscal Impacts of Local Population Growth: A Conceptual and Empirical Analysis. Regional Science and Urban Economics, 24(6), 661-686. Musgrave, R. A. (1959). The Theory of Public Finance. New York: McGraw-Hill. Nacar, B. (2005). Yerel Yönetimlerin Mali Krizi Üzerine Kuramsal Açıklamalar: Nedenler, Öneriler ve Bir Değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(9), 202-247. Oates, W. (1988). On the Nature and Measurement of Fiscal Illusion: A Survey. G. Brennan, B. S. Grewel ve P. Groenwegen (eds). Taxation and Fiscal Federalism: Essays in Honour of Russell Mathews içinde (ss. 65-82). Sydney: Australian National University Press. Oates, W. E. (2005). Toward A Second-Generation Theory of Fiscal Federalism. International Tax and Public Finance, 12(4), 349-373. Olson, M. (1969). The Principle of “Fiscal Equivalence”: the Division of Responsibilities Among Different Levels of Government. American Economic Review, 59(2), 479-487. Sağbaş, İ. (2003). Türkiye’de Yerel Yönetim Harcamaları ve Ölçek Ekonomileri. Maliye Dergisi, 143, 1-14. T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2019a). İller İtibariyle Mahalli Yönetim Bütçe İstatistikleri (2006-2018). Erişim tarihi: 05.07.2019, https://muhasebat.hmb.gov.tr/iller-itibariyle-mahalli-yonetim-butce-istatistikleri2006-2018 T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2019b). Mahalli İdareler Bütçe İstatistikleri. Erişim tarihi: 05.07.2019, https://muhasebat.hmb.gov.tr/mahalliidareler-butce-istatistikleri T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2019c). Genel Yönetim Bütçe İstatistikleri. Erişim tarihi: 05.07.2019, https://muhasebat.hmb.gov.tr/genel-yonetimmali-istatistikleri T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011). Ankara: Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü. Tiebout, C. M. (1956). A Pure Theory of Local Expenditures. Journal of Political Economy, 64(5), 416-424. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019a). Tüketici Fiyat Endeksi. Erişim tarihi: 05.07.2019, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=650 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019b). Nüfus ve Demografi İstatistikleri. Erişim tarihi: 05.07.2019, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1590 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019c). Harcama Yöntemi İle GSYH (2009 Bazlı). Erişim tarihi: 05.07.2019, http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=2507 Weingast, B. R. (2009). Second Generation Fiscal Federalism: The Implications of Fiscal Incentives. Journal of Urban Economics, 65(3), 279-293.