Türkiye’de Birincil Enerji Kaynaklarının Tüketimine Gelen Şokların Fourier Tabanlı Birim Kök Testleri İle İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 90 - 106, 30.12.2023

Tufan Gülez

https://doi.org/10.54429/seyad.1276239

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de birincil enerji kaynakları olan petrol, kömür ve doğal gaz değişkenlerinin tüketimine gelen şokların kalıcı mı geçici mi olduğunu araştırmaktır. Enerji’nin bir hayat kaynağı oluşu ve her ekonomi düzeyi için önem arz etmesinden dolayı konu üzerine çalışma yapmayı teşvik etmektedir. Değişkenlerimizin verileri Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bilgi İdaresinden (EİA) alınmıştır. Doğal gaz tüketimi verisi 1982-2019 dönemini kapsarken petrol ve kömür tüketimi verileri 1971-2019 dönemini kapsamaktadır. Değişkenler için ilgili dönemlerde şokların kalıcı mı geçici mi olduğu Fourier Augmented Dickey Fuller (FADF) birim kök testi ve Fourier Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin (FKPSS) durağanlık testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre doğal gaz, petrol ve kömür tüketimine gelen şokların kalıcı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu bulgular bize ülkemizde doğal gaz, kömür ve petrol tüketiminde çalışmaların gözden geçirilip iyileştirici yönde çalışmalar yapılması gerektiğini göstermektedir. Analiz sonuçlarına göre doğal gaz, petrol ve kömür tüketimi serilerinin birim köklü olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu da tüketime gelen şokların kalıcı olduğu bilgisini vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Birincil enerji tüketimi, Fourier birim kök testi, Şoklar, Türkiye

Investigation of Shocks on Primary Energy Consumption in Turkey with Fourier Based Unit Root Tests

Öz

This study aims to investigate whether the shocks to the consumption of oil, coal, and natural gas variables, which are the primary energy sources in Turkey, are permanent or temporary. Since energy is a source of life and is essential for every level of the economy, it encourages working on the subject. The data for our variables are from the United States Energy Information Administration (EIA). Natural gas consumption data covers 1982-2019, while oil and coal consumption data covers 1971-2019. For the variables, whether the shocks were permanent or temporary in the relevant periods were analyzed with the Fourier Augmented Dickey-Fuller (FADF) unit root test and Fourier Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin (FKPSS) stationarity test. According to the results of the analysis, it has been found that the shocks to natural gas, oil, and coal consumption are permanent. These findings show us that the studies on natural gas, coal, and oil consumption in our country should be reviewed, and studies should be carried out in the direction of improvement. According to the results of the analysis, it was found that natural gas, oil, and coal consumption series have unit roots. This gives the information that the shocks to consumption are permanent.

Anahtar Kelimeler

Primary energy consumption, fourier unit root test, Shocks, Turkey

Kaynakça

• Aktaş, Cengiz. Causal Relationship Between Coal Consumption and Economic Growth in Turkey. Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), (2017) ,78-83.
• Aktaş, Cengiz - Yılmaz, Veysel. Türkiye’de Petrol Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasindaki Nedensellik Ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (15), (2008), 45-55.
• Rahman, Saanjaana et all. The relationship between oil consumption and economic growth in Bangladesh: an empirical analysis. World Review of Business Research, 8(3), (2018), 24-36.
• Bunnag, Tanattrin. The Causal Relationship among CO2 Emission, Oil Consumption and Economic Growth in Thailand: ARDL Bound Testing Approach. International Journal of Energy Economics and Policy, 11(6), (2021), 427.
• Çağalayan-Akay, Ebru et all. Investigating the stationary properties of coal, natural gas, and oil consumption: The case of fragile five countries. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(1), (2021), 75-86.
• Çemrek, Fatih, - Emine Burhan Petrol tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin panel veri analizi ile incelenmesi: Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), (2014).
• Çılbant, Coşkun - Alma, Dilek. Türkiye’de Doğal Gaz Tüketimi İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 1(1), (2016), 1-11.
• Erdoğan, Seyfettin vd. A note on time-varying causality between natural gas consumption and economic growth in Turkey. Resources Policy, 64, 101504, (2019).
• Farhani, Sahbi, - Mohammad Mafizur Rahman. Natural gas consumption and economic growth nexus: an investigation for France. International Journal of Energy Sector Management, (2019).
• Hasanov, Mübariz - Erdinç Telatar E. A re-examination of stationarity of energy consumption: evidence from new unit root tests. Energy Policy, 39(12), (2011), 7726-7738.
• Hsu, Yi-Chung et all. Are shocks to energy consumption permanent or temporary? new evidence from a panel SURADF approach. Energy Economics, 30(5), (2008), 2314-2330.
• https://scholar.google.com/schhp?hl=tr
• https://www.connectedpapers.com/
• https://www.eia.gov/
• https://www.iea.org/countries/turkey
• Ataş, Hüseyin – Hüseyin, Güler Türkiye’nin Doğal Gaz, Petrol Ve Kömür Tüketiminin Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), (2020), 524-539.
• Kim, Hye-Min - Seung-Hoon Yoo. Coal consumption and economic growth in Indonesia. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 11(6), (2016), 547-552.
• Lee, Chien-Chiang - Chun-Ping Chang New evidence on the convergence of per capita carbon dioxide emissions from panel seemingly unrelated regressions augmented Dickey–Fuller tests. Energy, 33(9), (2008), 1468-1475.
• Ozcan, Burcu. Are shocks to energy consumption permanent or temporary? The case of 17 middle east countries. Energy Exploration & Exploitation, 31(4), (2013), 589-605.
• Sasana, Hadi -Imam Ghozali. The impact of fossil and renewable energy consumption on the economic growth in Brazil, Russia, India, China and South Africa. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(3), (2017), 194-200.
• Sefer, Uçak - Akın Usupbeyli. Türkiye’de Petrol Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasindaki Nedensellik Ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(3), (2015), 769-787.
• Shahbaz, Muhammed et all. Are fluctuations in coal consumption per capita temporary? Evidence from developed and developing economies. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 33, (2014), 96-101.
• Şahin, Levent - Zekayi Kaya. Kömür Tüketimi ve Doğal Gaz Tüketimi Bağlamında Petrol Tüketimi-Petrol Fiyatları İlişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), (2014), 189-198.
• Şanlı, Fatma Bahar - Tuna Kadir. Türkiye’de Petrol Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi. Maliye ve Finans Yazıları, (102), (2014), 43-58.
• Tatlı, Halim – Lebe Fuat. Türkiye’de Doğalgaz Tüketimi, Sermaye ve İstihdamın Ekonomik Büyümeyle İlişkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), (2017), 1-28.
• Uzgören, Ergin - Volkan Aslan. Seçili Mena Ülkelerinde Doğalgaz Tüketimi Ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (59), (2019), 13-20.
• Yang, Hao-Yen. Coal consumption and economic growth in Taiwan. Energy Sources, 22(2), (2000), 109-115.
• Yenilmez, Füsun -Mehmet Samet Erdem. Türkiye ve Avrupa Birliği’nde ekonomik büyüme ile enerji tüketimi arasındaki ilişki: Toda-Yamamoto nedensellik testi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), (2018), 71-95.