Türk Sosyal Güvenlik Reformu ve Sosyal Adalet

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 9 - 27, 31.10.2016

Yusuf Alper , Serhat Özgökçeler

Öz

Sosyal adalet, başta refah, gelir ve sosyal statü gibi maddi veya sosyal
ödüllerin ahlâken haklılaştırılabilir bir dağıtımına işaret eder. Bir sosyal
politika aracı olarak sosyal güvenlik ise; sosyal politikanın sosyal adaleti
gerçekleştirme idealine hizmet ettiği ölçüde başarılıdır ve etkindir. ILO’ya
göre küreselleşmenin insanîleşmesi kadar meydana getirdiği ekonomik ve sosyal
krizlerin aşılması da sosyal adaletle gerçekleşecektir. Bu sebeple ILO yeni
sosyal güvenlik anlayışının ve sosyal güvenlik politikalarının merkezine sosyal
adaletin gerçekleştirilmesi amacını koymuştur. Bu çalışma, Türkiye’de 2008
yılında gerçekleştirilen sosyal güvenlik reformunun sosyal güvenliğin sosyal
adaleti gerçekleştirme idealine ne ölçüde hizmet ettiğinin belirlenmesine
yöneliktir. Bu değerlendirme, reformun merkezinde bulunan genel sağlık sigortası
ve yaşlılık sigortası ile ilgili olarak yapılacaktır. Türk sosyal güvenlik
sistemindeki reformun genel sağlık sigortası ayağı; koruma kapsamına alınan
kişiler, devletin finansmana katılması, sağlık hizmetlerine erişimin
kolaylaştırılması gibi değişiklikler sosyal adalet ilkesini güçlendirmiştir.
Ancak hizmet farkı ödemeleri gibi sosyal adalet ilkesini zedeleyecek uygulamalar
da vardır. Yaşlılık sigortası ayağında ise; sosyal güvenliğin sosyal adalet
ilkesinden uzaklaşılan yenilikler söz konusu olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Adalet, sosyal adalet, Türkiye’de sosyal güvenlik reformu, genel sağlık sigortası

Turkish Social Security Reform and Social Justice

Öz

Social justice refers to morally defensible
distribution of benefits/rewards in society, evaluated in terms
wages/housing/medical care/welfare benefits and so on. Social security as a social policy instrument will also be
effective/succeed when its aforementioned aim is achieved. According to the
ILO, humanizing globalization can be achieved by social justice. Therefore the
ILO has placed to realize social justice into the new social security
approach/policies. The purpose of this study is to evaluate to what extent is
closer to the social justice ideal of the social security reform in Turkey
(2008). It focuses on universal health and old-age insurances branches
expressed as the main axis of reform. Universal health insurance reform
empowers social justice: to scope of
protection the people;
to participate
the state to funding; to facilitate access to health services etc. Nevertheless difference in service payments are some praxes which
shatter social justice. Old-age insurance also blows the cobwebs away which get
away from social justice.

Anahtar Kelimeler

Justice, social justice, social security reform in Turkey, universal health insurance

Kaynakça

• Aktaş, S. (2001), Hayek’in Hukuk ve Adalet Teorisi [Hayek’s Law and Justice Theory], (Ankara: Liberte Yayınları).
• Alper, Y. (2016), Sosyal Güvenlik [Social Security], İstanbul Üniversitesi, Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Alper, Y. (2015), Sosyal Sigortalar Hukuku [Social Insurance Law], (Bursa: Dora Yayınevi).
• Alper, Y. (2010), “Genel Sağlık Sigortası ve Primsiz Ödemeler”[General Health Insurance and Premium Payments], 1. Sosyal Güvenlik Reformu Kongresi, Gazi Üniversitesi, 25 May, Ankara.
• Arabacı, R. Y, Y. Alper (2010), “Sosyal Güvenlik Reformunun Yaşlılık Aylıklarına Etkisi: Yoksulluk Yaratan Bir Sosyal Güvenlik Sistemi” [The Impacts of Social Security Reform on Old Age Pensions: A System That Creates Poverty], TODAİE, Amme İdaresi Dergisi, Vol: 43, No: 2, June, pp. 101-117.
• Başbakanlık (2005), Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri [Social Security Reform: Problems and Proposed Solutions], Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: 9. T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Çeçen, A. (1975), “Hukuk’ta Norm ve Adâlet [Norm and Justice in Law] Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Vol. 32, No. 1-4, pp. 71-115.
• Güngör, E. (2000), Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk [Moral Psychology and Social Morality], (İstanbul: Ötüken Neşriyat).
• Heywood, A. (2012), Siyasetin Temel Kavramları [Key Concepts in Politics], (Ankara: Adres Yayınları).
• ILO (2011a), Social Protection Floor for A Fair and Inclusive Globalisation (Edt. M. Bachelet), Geneva.
• ILO (2011b), Social Security for Social Justice and Fair Globalisation, Report VI, ILO 100th Session, Geneva. ILO (2012), Social Security for All: Building Social Protection Floors and Comprehensive Social Security Systems, Geneva.
• ILO (2014), World Social Protection Report 2014/15: Building Economic Recovery, Inclusive Development and Social Justice, Geneva.
• Kapar, R. (2015), “Uluslararası Çalışma Örgütünün Sosyal Koruma Tabanları Yaklaşımı” [Social Protection Floor Approach of the International Labour Organization], Karatahta: İş Yazıları Dergisi, (2).
• Sandel, M. J. (2013), Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir? [Justice: What’s the Right Thing to Do?], (Ankara: BingBang Yayınları).
• Seyyar, A. (2005), Sosyal Güvenlik Terimleri: Ansiklopedik Sözlük [Social Security Terms: Encyclopedic Dictionary], (İstanbul: Papatya Yayıncılık).
• Topakkaya, A. (2009), “Aristoteles’te Adâlet Kavramı” [Der Begriff der Gerechtigkeit bei Aristoteles], Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, V. 2/6, Winter, pp. 628-633.
• Yazgan, T. (1992), İktisatçılar İçin Sosyal Güvenlik [Social Security for Economists], Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
• Zastrow, C. (2014), Sosyal Hizmete Giriş [Introduction to Social Work and Social Welfare], (Ankara: Nika Yayınevi).
• http://www.investopedia.com/terms/s/social-justice.asp “Social Justice” (date of access 29.06.2016).
• https://en.wikipedia.org/wiki/Social_justice#Health_care “Social Justice” (date of access 29.06.2016).