Sosyal Güvenlik Mevzuatına Göre Devamlı ve Geçici İşyerlerinde Asgari İşçiliğin Saptanmasına Yönelik Denetim

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 68 - 92, 31.10.2016

Ö. Hakan Çavuş

Öz

Sosyal güvenliğin denetimi çalışanların
sosyal güvenliğini sağlamak, haksız rekabeti önlemek, SGK’nın prim kaybını en
aza indirmek, sosyal tarafları bilinçlendirmek gibi amaçlarla yapılan kamusal
dış denetim yöntemidir. Bu bağlamda, asgari işçilik incelemesi ise kendine özgü
kıstasları, yöntemleri olan detaylı bir denetim türüdür. Sosyal güvenlik sistemi
içinde asgari işçilik özellikle kayıtdışı istihdam ile mücadelede etkili
araçlardan birisidir. Asgari işçilik uygulaması özel bina inşaatları, ihale
konusu işler ve devamlı işyerleri kapsamında uygulanır. Bu kapsamda SGK
tarafından belirlenen hesaplama yöntemleri ile işin yürütümü için gereken en az
işçilik (eksik işçilik) tutarı hesaplanmakta ve bu tutar için gerekli prim
miktarı işverenlerden tahsil edilmektedir. Bu makalede asgari işçilik tespit
yöntemleri incelenmiş ayrıca özel bina inşaatları, ihale konusu işler ve
devamlı işyerleri açısından asgari işçiliğin uygulama esasları üzerinde
durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal güvenlik, asgari işçilik miktarı, sosyal güvenlik müfettişi, denetim

Kaynakça

• Akpınar, Elçin (2006), Kamu Yönetiminde Denetim Olgusu Ve Türkiye’de Kamu Yönetiminin Denetlenmesi, Isparta: Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi.
• Aktuğlu, M. Ali (1996), Denetleme ve Revizyon, İzmir: Barış Yayınları.
• Andaç, Faruk (1999), İşsizlik Sigortası, Ankara: Tühis Yayın No:66.
• Apaydın, Mustafa (2000), “Hukukun Üstünlüğü Prensibi ve SSK’da Asgari İşçilik Uygulaması”, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, Ankara, 1 (9), 1.
• Başarı, Orha ve Naim Tezmen (1957), İş Hukuku ve Sigorta Mevzuatı, (İstanbul: Kurtulmuş Matbaası), İlaveli İkinci Tabı.
• Camkurt, M. Zülfi (2007), “Devamlı ve Mevsimlik İşyerlerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi Gereken Asgari İşçilik Miktarının Tespitinde Emsal İşyerlerinden Edinilen Bilgiler Yönteminin Kullanılması”, Ankara, Yaklaşım Dergisi, 2007, (43), 4.
• Centel, Tankut (1987), “SSK Mevzuatına Göre İşverenin Sorumluluğu”, Antalya, Tekstil Endüstrisinde Verimlilik-Kalite ve SSK Mevzuatına Göre İşverenin Sorumluluğu Semineri, 159.
• Cuhruk, Mustafa; Çolakoğlu, Halil ve Ali Bükey (1977), Sosyal Sigortalar, Ankara:Olgaç Matbaacılık.
• Çavuş, Ö. Hakan (2003), SSK’da Dış Denetim, İzmir, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çavuş, Ö.Hakan ve İsa Karakaş (2009), Vergi-Sosyal Güvenlik ve Ticaret İşlemleri Açısından Fatura Uygulama Rehberi, İstanbul, İTO Yayın, No:2009/26. Çolak, Mahmut (2002), “SSK Uygulamasında Karşıt İncelemeye Bir Örnek”, Ankara, Yaklaşım Dergisi, 2002 (11), 41-42.
• Çolak, Mahmut; Öztürk, Ercüment ve İsa Karakaş (2007), SGK (SSK) Uygulamasında Sektörel Asgari İşçilik, (Ankara: Yaklaşım Yayıncılık). Erdoğan, Melih (1998), Bilgisayar Kullanılan Muhasebe Sistemlerinde Denetim Süreci, Eskişehir, Anadolu Ü.,İİBF, Yayın No:60.
• Ernam, Nuri (1992), Açıklamalı Sosyal Sigortalar Mevzuatı, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Evcil, Cahit (2000), “Asgari İşçilik Bildirimi Uygulaması”, Ankara, Mükellefin Dergisi, 2000 (94), 111 vd.
• Evcil, Cahit (2000), “Asgari İşçilik Bildirimi Uygulamasında Müfettiş İncelemesi”, Ankara, Mükellefin Dergisi, 2000 (95), 94 vd.
• Güzel, Ali ve A. Rıza Okur (2012), Sosyal Güvenlik Hukuku, (İstanbul: Beta Yayınları).
• Güzel, Ali; Okur, A. Rıza ve Caniklioğlu, Nurşen (2012), Sosyal Güvenlik Hukuku, (İstanbul: Beta Yayınları).
• İsbir, G. Eyüp (1977), Türkiye’de Devlet Memurlarının Denetimi, (Ankara: AİTİA Yayın), No:105.
• Karaarslan, Erkan (2010), Kayıt Dışı İstihdam ve Neden Olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği, (Ankara: Ümit Ofset Matbaacılık), Mali Hizmetler Derneği Yayın No: 7.
• Karadeniz, Oğuz (2000), Türkiye’de Parafiskal Bir Gelir Olarak Sosyal Sigortalar Kurumu Primleri ve Bunların Tahakkukunda Etkinliğin Sağlanması, (Ankara: Yodçem Yayın), No:222.
• Karadeniz, Oğuz ve A. Burçin Yereli (2004), Kayıtdışı İstihdam, (Ankara: Odak Yayınları).
• Karakaş, Ali ve İsa Karakaş (2007), Asgari İşçilik Uygulamaları-İhtilaflar İtiraz Dava Yolları, (Ankara: Adalet Yayınevi).
• Kızılot, Şükrü (1996), İnşaat Muhasebesi, Vergilendirilmesi ve Asgari İşçilik, (Ankara: Yaklaşım Yayınları).
• Kurt, Resul (1996), “Sosyal Sigortalar Kurumunda Asgari İşçilik Uygulaması”, Ankara, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, 4 (2), 16-18.
• Kurt, Resul (1999), “Sosyal Sigortalarda Denetim ve Sigorta Müfettişliği Müessesesi” Ankara, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, 16 (6), 18-20. Kurt, Resul (2003), “SSK’nın Asgari İşçilik Uygulamasında 4958 sayılı Kanun ile Yapılan Değişiklikler ve SSK Müfettişlerinin Yetkileri”, Ankara, Yaklaşım Dergisi, 2003 (44), 114-116. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, (MGB), (1990), Türkiye’de Denetimin Etkinliği ve Verimliliği, Ankara, APK Kurulu, Yayın No: 1990/308.
• Maliye Hesap Uzmanları Derneği, (HUD), (1999), Denetimin İlke ve Esasları, (İstanbul: Yıldız Ofset).
• Olgaç, Cüneyt ve Mehmet Bulut (2012), Asgari İşçilik Uygulamaları Usul ve Esasları, Ankara, Türmob Yayın No:435.
• Özdamar, Murat (2007), Sosyal Sigortalarda Asgari İşçilik Uygulaması, İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özkan, Erkan ve Ali Tezel (2004), Asgari İşçilik Uygulaması, (Ankara: Yaklaşım Yayıncılık).
• Özsuca, Ş. Türcan ve Şenay Gökbayrak (2012), “Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Uyum Sorunu ve Denetim Mekanizmalarında Etkinliğin Sağlanması”, Ankara, Sosyal Güvenlik Dergisi, 2012 (2), 68-69.
• Parin, Muammer (2014), Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamla Mücadelede Uygulanan Politikalar ve Yürütülen Faaliyetler, İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Saraç, Coşkun (1998), İşverenin Prim Ödeme Yükümlülüğü, Ankara, Türkiye İşçi Emeklileri Cemiyeti Yayın No: 9.
• Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, (SGK), (2014), 2014 Faaliyet Raporu, Ankara, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı.
• Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü, (SSK), (1976), İşveren Muamelatı Eğitim Notu, Ankara.
• Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü Sigorta Teftiş Kurulu Başkanlığı, (SSK STKB), (1998), Devamlı ve Mevsimlik İşyerlerinde En Az İşçiliğin İnceleme Yoluyla Saptanması, Ankara.
• Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Sigorta Teftiş Kurulu Başkanlığı, (SSK STKB), (2000), Sigorta Müfettişlerinin Eğitim Notu ve Çalışma Talimatı, Ankara,
• Sözer, A. Nazım (1991), Sosyal Sigorta İlişkisi, İzmir DEÜ Yayın No: 0906.
• Taş, Suat ve Resul Kurt (2000), “Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’nda Asgari İşçiliğin Tespiti Uygulaması ve Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara, Vergi Dünyası, 2000 (228), 84-86.
• Taymaz, Hakan (1993), Teftiş, İlkeler, Kavramlar ve Yöntemler, (Ankara: Kadıoğlu Matbaası).
• Tezel, Ali ve Resul Kurt (2009), Sosyal Güvenlik Reformu, (Ankara: Yaklaşım Yayıncılık).
• Tortop, Nuri; İsbir, Eyüp ve Burhan Aykaç (1993), Yönetim Bilimleri, (Ankara: Yargı Yayıncılık).
• Yıldız, Ramazan ve Ersin Umdu (2010), Asgari İşçilik Uygulaması, (Ankara: Yaklaşım Yayıncılık).