40 Yaş ve Üstü İşsizlerin İstihdam ve Sosyal Güvenlik Algısı ve Beklentilerine İlişkin Bir Alan Araştırması1

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 139 - 166, 31.10.2016

Eren Öğütoğulları Cem Kılıç

Öz

4447 ve 5510 sayılı sosyal güvenlik reform
kanunlarıyla yapılan düzenlemeler sonucu emeklilik yaşı yükseltilmiştir.  Bu durum ileri yaşlardaki işgücünün en
azından emekli olana kadar istihdam edilmelerinin ve işsizliğin olumsuz
sonuçlarından korunmalarının önemini artırmıştır. Türkiye İşgücü Piyasası Hane
Halkı Anket sonuçlarına göre ileri yaşlarda işgücüne katılım ve istihdam
oranları göreceli olarak düşüktür. Diğer yandan 40 yaş ve üzeri işgücünün
istihdam edilebilirliğinin zor olduğu bilinmektedir. Bu noktadan hareketle literatürde
nicel araştırma tekniklerinden biri olan alan araştırması ile 40 yaş ve
üzerindeki işsizlerin istihdam ve sosyal güvenlik durumları ve bunlara ilişkin
beklenti ve algıları araştırılmıştır. Türkiye İş Kurumuna kayıtlı 40 yaş ve
üzerindeki işsizlere elektronik ortamda gönderilen soru formuna gelen
cevaplardan 599 tanesi kullanılarak yapılan araştırma sonuçlarına göre; 40 yaş
ve üzerindeki işsizler için işe alınmaları, istihdamda tutulmaları ve işten
çıkarılmalarında en önemli neden yaş faktörüdür. Daha yüksek bir ücret beklentisi
işten çıkarılmalarına, kendi istekleriyle işten ayrılmalarına ve iş
bulamamalarına neden olmaktadır.  Bu yaş
grubu için daha düşük bir ücrete razı olmaları durumunda iş bulma olasılıkları
yükselmektedir. Bu çalışma sonuçları aynı zamanda sosyal güvenliğin özellikle
emekli aylığının bireyler için ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu da
göstermiştir.                                            

Anahtar Kelimeler

İşsizlik, ileri yaş işsizliği, yaşlı çalışanlar, sosyal güvenlik

Kaynakça

• AARP (American Association of Retired Persons) (2010), Social Security 75.Anniversary Survey Report: Public Opinion Trends, [http://www.aarp.org/work/social-security/info-08-2010/social_security_75th.html], (03.03.2013).
• Arıcı, Kadir (2005), “Türk İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Yeni Bir Sorun: Yaşlı İşçiler”, A. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul: Legal Yayıncılık, 931-952.
• Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı (2006), “Dördüncü Avrupa Çalışma Koşulları Anketi”, [http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2006/78/tr/1/ef0678tr.pdf], (11.9.2012).
• Başterzi, Fatma (2006), Yaşlılık Sigortası, (Ankara: TİSK Yayını, Yayın No:275).
• Baybora, Dilek (2007), Çalışma Yaşamında Yaş Ayrımcılığı, (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, Yayın No:1788).
• Bernard, Andre (2012), “The Jop Search of The Older Unemployment”, [http://www.statcan.gc.ca/pub/75-001-x/2012003/article/11698-eng.pdf], (05.10.2013).
• Berry, Craig (2010), “Future of Retirement”, [http://www.ilcuk.org.uk/files/pdf_pdf_134.pdf], (26.7.2012).
• Briar, K.Hooper; Fiedler, Decky, Carol Sheean ve Patricia Kamps (2014), “The Impact of Unemployment on Young, Middle Aged and Aged Workers”, [http://scholarworks.wmich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1489&context=jssw], (22.06.2016).
• Buluttekin, M. Burak (2008), “Türkiye’de Genç İşsizliği Sorununun Ekonomik Etkileri ve Avrupa İstihdam Stratejisi Çerçevesinde Çözüm Stratejilerinin Belirlenmesi”, 2. Çalışma Yaşamı Kongresi, (Ankara:İş Müfettişleri Derneği, 33-70).
• Büyüköztürk, Şener (2010), “Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı”, (Ankara: Pegem Akademi).
• Büyüköztürk, Şener; Çakmak, E. Kılıç, Ö. Erkan Akgün, Şirin Karadeniz ve Funda Demirel (2011), “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”, (Ankara: Pegem Akademi).
• Çağlar, Esen; Acar, Ozan ve Haki Pamuk (2007), “Türkiye’de İşsizler Artık Daha Yaşlı”, [http://www.tepav.org.tr/upload/files/1271250070r3784.Turkiye___de_Issizler_Artik_Daha_Yasli.pdf], (22.06.2016).
• Dominitz, Jeff; Hung, Angela ve Arthur Soest (2007), “Future Beneficiary Expectations of the Returns to Delayed Social Security Benefit Claiming and Choise Behavior”, [http://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/57577/wp164.pdf?sequence=1], (15.04.2013).
• Duval, Romain (2003), “The Retirement Effects of Old Age Pension and Early Retirement Schemes in OECD Countries”, [http://www.oecd-ilibrary.org/economics/the-retirement-effects-of-old-age-pension-and-early-retirement-schemes-in-oecd-countries_308728704511], (04.10.2012).
• İŞKUR (Türkiye İş Kurumu) (2005), “Bölgesel Düzeyde İnsan Kaynaklarının Gelişimi Proje Raporu”, Konya-Karaman, Ankara.
• İTO (İstanbul Ticaret Odası) (2006), “Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik Sistemi”, (İstanbul: İTO Yayını, Yayın No: 2006-21).
• Lee, Kwan S. ve Kim, Jae H. (2003). ”Employment of the Elderly in Korea”, Aging and Work, (Ed: M.Kumashiro), New York: Taylor &Francis Group, 49-54.
• Liebman, Jeffrey ve Erzo Luttmer (2008), “The Perception of Social Security Incentives for Labor Supply and Retirement:The Median Voter Know More Than You Think”, [http://www.nber.org/programs/ag/rrc/08-01%20Liebman,%20Luttmer%20FINAL.pdf], (14.3.2013).
• Mission Australia (2004), “Unemployment Among Older Workers”, [www.sapo.org.au/binary/binary183/Unemployment.pdf ], (22.06.2016).
• Neuman, W. Lawrance (2007), “Toplumsal Araştırma Yöntemleri”, (Çev. Sedef Özge), (İstanbul: Yayın Odası) OECD (The Organisation for Economic Co-operation and Development) (2004), “The Labour Force Participation of Older Workers”, [http://www.oecd.org/social/labour/3174387.pdf], (04.09.2012).
• OECD (The Organisation for Economic Co-operation and Development) (2011), “Pension at a Glance: Retirement-Income Systems in OECD and G20 Countries”, [http://www.oecd.org/els/public-pensions/pensionsataglance2011retirement-incomesystemsinoecdandg20countries.htm], (03.03.2013).
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013), Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi, 2014-2023, Ankara.
• Topalhan, Türker ve Eren Öğütoğulları (2015), “İleri Yaştaki İşsizler İçin İşgücü Politikaları Uygulamaları”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, 2, 65-82.
• TÜSİAD (Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği) (2008), “Türkiye’de Hane Halkı: İşgücü, Gelir, Harcama ve Yoksulluk Açısından Analizi”, (İstanbul: TÜSİAD Yayını), Yayın No: 455.
• UK Department For Work And Pension (2003), “Factors Affecting the Labour Market Participation of Older”, [http://www.dwp.gov.uk/asd/asd5/rports2003-2004/rrep200.pdf], (05.06.2012).
• UK Department for Work and Pension (2005), “Factors Affecting the Labour Market Participation of Older: Qualitative Research”, [http://www.dwp.gov.uk/asd/.../rr.../rra_281.asp], (05.06.2012).
• Yapı Kredi Emeklilik (2011), “Yaşlılık Geçim Endeksi Araştırması 2011”, [http://yaslilikrehberi.org/media/9083/yaslilik_gecim_endeksi_2011.pdf], (11.09.2012).
• The World Bank (2009), “Personal Opinions about the Social Security System and Informal Employment:,Evidence from Bulgaria”, [http://siteresources.worldbank.org/SOCIALPROTECTION/Resources/SP-Discussion-papers/Labor-Market-DP/0915.pdf], (24.08.2012).