İşçi Sigortaları Kurumunun Kuruluşu

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 211 - 232, 20.12.2017

Samet Yaşar

Öz

Sosyal politika ve sosyal güvenliğe ilişkin kurumsal oluşumlar tarihsel bir deneyim ve birikim sonucunda ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de de bu tarihsel birikim Osmanlı ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında oluşmuş ve 1936 yılında modern sosyal güvenlik kurumlarına ilişkin hükümler içeren 3008 sayılı İş Kanunu çıkarılmıştır. Fakat dönemin koşulları nedeniyle sosyal güvenliğe ilişkin bu kurumsallaşma ancak İkinci Dünya Savaşı sonrasında gerçekleşmeye başlamıştır. İşçi Sigortaları Kurumu ise bu kurumsallaşmanın önemli ve ilk adımıdır. Bu çalışmada, söz konusu tarihsel birikim ışığında İşçi Sigortaları Kurumunun kuruluş ve kurumsallaşma süreci ve ilk yıllardaki faaliyetleri incelenmektedir. Tarihsel boyutu itibariyle sosyal güvenlik alanındaki ekonomik, toplumsal ve siyasi dinamiklere odaklanılırken, kuruluş ve kurumsallaşma sürecinde ise yasal süreçler ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Çalışma bu dinamiklerin İşçi Sigortaları Kurumunun yapısı ve işleyişindeki etki düzeylerini ve etki biçimlerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.  

Anahtar Kelimeler

İşçi Sigortaları Kurumu, sosyal güvenlik, sosyal politika, İş Kanunu

Kaynakça

• Alpar, M. Bülent (2002), “İşverenin Ödeme Güçlüğü Halinde İşçi Alacaklarının Korunmasına İlişkin 173 sayılı ILO Sözleşmesi ile İlgili Çalışma Hayatı Mevzuatı”, Kamu-İş, Cilt 6, Sayı 3, 75-88.
• Boratav, Korkut (1988), Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, (İstanbul: Gerçek Yayınevi).
• Çalışma Bakanlığı (1947), Çalışma Bakanlığı ve Kurumları Çalışma Raporları 1946-1947, (Ankara: Çalışma Bakanlığı Yayınları).
• Dilik, Sait (1971), Türkiye’de Sosyal Sigortalar-İktisadi Açıdan Bir Tahlil Denemesi, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları).
• Eryurt, Mehmet Ali; Canpolat, Şebnem Beşe ve İsmet Koç (2013), “Türkiye’de Nüfus ve Nüfus Politikaları: Öngörüler ve Öneriler”, Amme İdaresi Dergisi, Sayı 46/4, 129-156.
• Fındıkoğlu, Z. Fahri (1952), “İşçi Sigortalarında Müessese Şuurunun Gelişme Şartları”, Memleketimizde Sosyal Güvenliğin Gelişimi, (Ankara: İşçi Sigortaları Kurumu Yayını), 55- 60.
• Fişek, Gürhan; Özşuca, Şerife Türcan ve Mehmet Ali Şuğle (1998), Sosyal Sigortalar Kurumu Tarihi 1946-1996, (Ankara: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Sosyal Sigortalar Kurumu Yayın No: 598).
• Güzel, Ali (1986), 3008 sayılı İş Yasasının Önemi ve Başlıca Hükümleri, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı 35-36, 165- 222.
• Güzel, Ali (1998a), “İş Hukuku / Ferdi İş Hukuku”, Türkiye’de Sendikacılık Ansiklopedisi, Cilt 2, 85-88.
• Güzel, M. Şehmus (1988), “Çalışma Bakanlığının Kuruluşu-Çalışma Hayatında İngiliz Etkisi”, Tarih ve Toplum, Cilt 9, Sayı 50, 52-56.
• Güzel, M. Şehmus (1998), İkinci Dünya Savaşı Boyunca Sermaye ve Emek, Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler (Derleyenler: Donald Quataert, Erik Jan Zürcher (Çev. Cahide Ekiz), İstanbul, İletişim Yayınları, 197-224.
• Hiç, Süreyya (2012), “Türkiye’de Ücretlerin Seyri ve Uygulanması Gerekli Ücret Politikası”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt: 33, Sayı 1-4, 187-219.
• Irmak, Sadi (1945), “Beveridge Planına Göre Sosyal Dayanışma”, Çalışma Dergisi, Sayı 1, 24-25.
• Irmak, Sadi (1947), “Sosyal Sigortalarımızda Gelişme”, Çalışma Dergisi, Sayı 16, 1-2.
• “İşçi Sigortaları Kurumu Genel Kurul Toplantısı” (1946), Çalışma Dergisi, Sayı 4, 51-54.
• İşçi Sigortaları Kurumu (1948), 1947 Yılı Çalışma Raporu ve Bilançosu, (Ankara: Recep Ulusoğlu Basımevi).
• “İşçi Sigortaları Kurumunun Beş Yıllık Faaliyeti” (1952), Demokrat Cephe, Sayı 2, 12.
• “İşçi Sigortaları” (1953), Çalışma Vekaleti Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 74-78.