Türkiye Tarım Sektöründe Emek Verimliliği ve İstihdam İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 237 - 254, 19.12.2019

Seymur Ağazade , Özlem Eştürk

https://doi.org/10.32331/sgd.658626

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada Türkiye tarım sektöründe emek verimliliği ve istihdam ilişkisi incelenmiştir. Öncelikle Türkiye ekonomisinde tarım sektörünün yeri, üretim ve istihdama ilişkin veriler kullanılarak değerlendirilmiş ve ayrıca tarımda emek verimliliğinin yıllar itibariyle seyri ve bunun hangi düzeyde olduğu diğer bazı ülkelerle karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmıştır. Ardından Türkiye tarım sektöründe sabit fiyatlarla çalışan kişi başına düşen katma değer ve istihdam verileri kullanılarak emek verimliliği ile istihdam arasındaki ilişki ampirik olarak test edilmiştir. Vektör Otoregresif modeli dâhilinde Johansen koentegrasyon testine dayanan analizlerde 1988-2016 dönemine ait yıllık veriler kullanılmıştır. Emek verimliliği ile istihdam ilişkisinin analizi tarım sektöründe toplam çalışan sayısının yanı sıra bu sektöründeki kadın ve erkek istihdamı için de yapılmıştır. 2016 yılına ait veriler tarım sektörünün toplam üretimdeki ve istihdamdaki paylarının sırasıyla %6,93 ve %19,50 olduğunu göstermektedir. Bu veriler tarım sektöründe emek verimliliğinin ekonominin diğer sektörlere nispeten düşük olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca Türkiye tarım sektöründe küçük aile işletmelerinin yaygın ve ücretsiz aile işçilerinin istihdamının yoğun olduğu görülmektedir. Bu durum ise emek verimliliğinin düşük olmasına neden olan kurumsal yapıyı yansıtmaktadır. Çalışmada uygulanan Johansen koentegrasyon testi sonuçları ise emek verimliliği ile her üç istihdam göstergesi arasında uzun dönem denge ilişkisinin varlığını desteklemektedir. Buna göre tarım sektöründe toplam istihdamda, kadın istihdamında, erkek istihdamında ortaya çıkan %1’lik bir azalma çalışan başına katma değerle ölçülen emek verimliliğinde sırasıyla %4,46, %6,71 ve %2,27 oranında bir artışa neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye tarım sektörü, emek verimliliği, istihdam

Kaynakça

• Adelman, I. and Morris, C. T. (1968). An Econometric Model of Socio-Economic and Political Change in Underdeveloped Countries. The American Economic Review. 58(5). 1184-1218.
• Bayramoğlu, Z. ve Bozdemir, M. (2018). Tarımda Teknoloji Kullanımının İşgücü Verimliliğine ve İstihdama Etkisi. Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresi Bildiri Kitabı. 436-454.
• Cuerva, M. C. (2012). Determinants of Labour Productivity Convergence in the European Agricultural Sector. Agrociencia. 46(6). 621-635.
• Dickey, D. A. and Wayne A. F. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association. 74(366). 427-431.
• Dickey, D. A. and Wayne A. F. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressi ve Time Series with a Unit Root. Econometrica. 49(4). 1057-1072.
• Granger, C. V. J. (1988). Some Recent Development in a Concept of Causality. Journal of Econometrics. 39(1-2). 199-211.
• Granger, C. V. J. and Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics. 2(2). 111-120.
• Gujarati, D. N. ve Porter D. C. (2012). Temel Ekonometri 5. Basımdan Çeviri. Literatür Yayınları. İstanbul.
• Gürsel, S. ve İmamoğlu, Z. (2013). Why is Agricultural Employment Increasing in Turkey? Betam Working Paper Series 004.
• Hayami, Y. and Ruttan, V. W. (1970). Agricultural Productivity Differences among Countries. The American Economic Review. 60(5). 895-911.
• Herrendorf, B. and Schoellman T. (2014). Why is Measured Productivity so Low in Agriculture? Review of Economic Dynamics. 18(2015).1003-1022.
• İmrohoroğlu, A., İmrohoroğlu, S. ve Üngör M. (2014). Agricultural Productivity and Growth in Turkey. Macroeconomic Dynamics. 18(5). 998-1017.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control. 12(2-3). 231-254.
• Johansen, S. and Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 52(2). 169-210.
• Kazgan, G. (2013). Tarım ve Gelişme. 2. Baskı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 50. İstanbul.
• Keskin, G., Kaplan, G. ve Başaran, H. (2017). Türkiye’de Aile Çiftçiliği. İşgücü Prodüktivitesi ve Sürdürülebilirlik. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 21(2). 209 218.
• Kılıç, Y. ve Kıymaz, T. (2014). Tarımda Eğitim ve İşgücü Verimliliği İlişkisi: Bölgesel Farklılıklar. Tarım Ekonomisi Dergisi. 20(1). 53-64.
• Martin, J. S., Leeuwen, E. S.van, Florax, R. J. G. M., Groot H. L.F. de. (2015). Rural Development Funding and Agricultural Labour Productivity: A spatial Analysis of the European Union at the NUTS2 Level. Ecological Indicators. 59(2015). 6-18.
• Martín-Retortillo, M. and Pinilla, V. (2012). Why Did Agricultural Labour Productivity Not Converge in Europe From 1950 to 2005? European Historical Economics Society Working Paper 0025.
• Popescu, M. (2009). Labour Employment in Romania’s Agriculture and Labour Productivity Increase. Gaps between Romania and the European Union. Agricultural Economics and Rural Development. 6(2). 181-198.
• Popescu, M. (2015). Research on Labour Productivity in Romania’s Agriculture. Scientific Papers Series Management. Economic Engineering in Agriculture and Rural Development. 15(2). 271-280.
• Restuccia, D., Yang, T. D. ve Zhu, X. (2008). Agriculture and Aggregate Productivity: A Quantitative Cross-Country Analysis. Journal of Monetary Economics. 55(2008). 234/250.
• Sims, C. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica. 48(1). 1-48.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2014). Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Yayın No: KB-2877 – ÖİK: 726. Ankara.
• TOBB (2014). Türkiye Tarım Sektörü Raporu 2013. TOBB Yayın No: 2014/230.
• Üngör, M. (2013). De-Agriculturalization as a Result of Productivity Growth in Agriculture. Economics Letters. 119(2). 141-145.
• Üngör, M. (2017). Productivity Growth and Labor Reallocation: Latin America Versus East Asia. Review of Economic Dynamics. 24(2017). 25-42.
• Ženka, J., Žufan, P., Krtička, L. ve Slach, O. (2015). Labour Productivity of Agricultural Business Companies and Cooperatives in the Czech Republic: A Micro-Regional Level Analysis. Moravian Geographical Reports. 23(4). 14-25.