Sosyal Harcama Türleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2020, Cilt: Cilt 10, Sayı 1 Sayı: Sayı 1, 107 - 124, 19.06.2020

Musa Öztürk

https://doi.org/10.32331/sgd.753037

Cited By: 3

Öz

Refah devleti yaklaşımının yerini küreselleşme söylemi altında neoliberal politikalara bırakmasıyla birlikte, iktisadi işleyişe dâhil olamayan ve/veya çarpık bozuk çarkların altında ezilenlerin mağduriyetini gidermek üzere sosyal harcamaların boyutu ve mahiyeti önem kazanmaya başlamıştır. Bu doğrultuda ülkeler bir taraftan ekonomik büyümenin kapsayıcı ve sürdürülebilir olması diğer taraftan da insan hakları ve demokrasi gibi kavramlar altında sıralanan değerler/çıkarlar nedeniyle sosyal harcamalara ayırdıkları payı arttırma yoluna başvurmuşlardır. Sosyal harcamalardaki bu artış, teorik anlamda bunların ekonomik işleyişe katkıda bulunabileceğini iddia eden Keynesgil görüş ile bunları kaynak kullanım etkinsizliği olarak tanımlayan Neoliberal yaklaşım arasında tartışmaları beraberinde getirmiştir. Konuyla ilgili yapılan uygulamalı çalışmaların farklı sonuçlar ortaya koyuyor olması, sosyal harcamaların mahiyeti ve boyutunun detaylı bir şekilde ele alınması ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bu çalışma kapsamında sosyal harcama türleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki, Türkiye özelinde, eşbütünleşme ve nedensellik testleriyle incelenmektedir. Analiz sonuçlarına göre uzun dönemde GSYH ile toplam sosyal harcamalar, yaşlılar, kazazede-maluller, engelliler ve sağlık kapsamındaki harcamalar -yapısal kırılmalarla- birlikte ilişkilidir. Nedensellik testleri sonuçlarına göre ‘diğer sosyal politika alanları’ kapsamı dışındaki sosyal harcamalar dışındaki sosyal harcama türlerinin ekonomik büyümeye neden olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar bir arada değerlendirildiğinde; sosyal harcamaların ekonominin genel işleyişi bakımından faydalı olduğunu ifade eden Keynesgil yaklaşımın Türkiye için genel olarak geçerli olduğu ve neoliberal önermelerin sadece ‘diğer sosyal politika alanları’ kapsamında yapılan harcamalar için geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal harcama türleri, ekonomik büyüme, hatemi-j eşbütünleşme testi

Kaynakça

• Ağırman, E. ve Yılmaz, Ö. (2018). Government Expenditures and Economic Growth: An Analysis of Developed, Developing and Underdeveloped Countries. Journal of Social Sciences of Mus Alparslan University – Anemon. 6(4). 519-529.
• Alper, A. E. (2017). The Impacts of Defense, Health And Education Expenditures on Economic Growth in Turkey. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 1(2). 59-70.
• Alper, F. Ö. ve Demiral, M. (2016). Public Social Expenditures and Economic Growth: Evidence from Selected OECD Countries. Research in World Economy -Sciedu Press. 7(2). 44-51.
• Altıner, A. (2019). OECD Ülkelerinde Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 33(3). 849-870.
• Altun, Y., İşleyen, Ş. ve Görür, Ç. (2018). Türkiye’de Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi: 199-2017. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 39(223-244).
• Arısoy, İ., Ünlükaplan, İ. ve Ergen, Z. (2010). Sosyal Harcamalar ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisinde 1960 – 2005 Dönemine Yönelik Bir Dinamik Analiz. Maliye Dergisi. 158. 398-421.
• Aydın, M. K. ve Çakmak, E. E. (2017). Sosyal Devletin Temelleri. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi. 34(1).1-19. Bayat, T., Kayhan, S. ve Şentürk, M. (2012). Budget Deficits and Interest Rates: an Empirical Analysis for Turkey. Eurasian Journal of Business and Economics. 5(9). 119-128.
• Baylan, M. (2015). Sosyal Güvenlik Harcamalarının Makroekonomik Etkileri: Bir Literatür Taraması. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 12(1). 29-52.
• Bloom, D. E., Canning, D. ve Fink, G. (2010). Implications of Population Ageing for Economic Growth. Oxford Review of Economic Policy - The Economics of Ageing. 26(4). 583-612.
• Chang, H. J. (2002). Kicking Away the Ladder: Development Strategy in Historical Perspective. Anthem Press. New York.
• Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2017). Türkiye Ekonomisinde Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Yaklaşımı. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 33. 45-56.
• Destebaşı, E. (2017). Savunma, Eğitim ve Sağlık Harcamaları Arasındaki Nedensellik Analizi: D-8 Ülkeleri Örneği. Enderun Dergisi. 1(1). 28-43.
• Diler, H. G. (2016). Kamu Harcamaları-Ekonomik Büyüme: Türkiye Üzerinde Bir Uygulama. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi. 3(1). 21-36.
• Duman, Y. K. (2017). Türkiye’de Cari İşlemler Dengesi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Sakarya İktisat Dergisi. 6(4). 12-28.
• Ebeling, Derek James. The Effects of Social Spending on Economic Growth and Standards of Living Within U.S. States (2016). University of North Dakota, Theses and Dissertations. 1891. [https://commons.und.edu/theses/1891]. Efron, B. (1979). Bootstrap Methods: Another Look at the Jackknife. The Annals of Statistics. 7(1). 1-26. Elekdağ, S. (2012). Social Spending in Korea: Can it Foster Sustainable and Inclusive Growth? IMF Working Paper. WP/12/250:1-22. Ersin, İ. ve Baş, H. (2019). Güney Avrupa Refah Ülkelerinde Sosyal Harcamalar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi. 9(1). 193-213.
• Furceri, D. ve Zdzienicka, A. (2012). The Effects of Social Spending on Economic Activity: Empirical Evidence from a Panel of OECD Countries. Fiscal Studies. 33(1). 129–152.
• Gioacchino, D. ve Sabani, L. (2009). The Politics of Social Protection: Social Expenditure vs Market Regulation. International Review of Applied Economics. 23(3). 387-404.
• Gölpek, F., Köse, Z. ve Doğan, F. C. (2019). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 3(1). 30-40.
• Gövdeli, T. (2019). Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme: Türkiye’de Wagner Yasası ve Keynesyen Hipotezin Ampirik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 33(3). 995-1010.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica. 37(3). 424-438.
• Gregory, A. W. ve Hansen, B. E. (1996). Residual-Based Tests for Cointegration in Models With Regime Shifts. Journal of Econometrics. 70(1). 99-126.
• Gumede, R. T. (2019). The Nexus between Social Spending and Economic Growth in South Africa: A Cointegration Approach. A Dissertation-Degree of Masters (MCom) in Economics. University of Zululand. KwaDlangezwa.
• Gümüş, İ. (2018). Tarihsel Perspektifte Refah Devleti: Doğuş, Yükseliş ve Yeniden Yapılanma Süreci. Journal of Political Administrative and Local Studies. 1(1). 33–66.
• Gweke, J. Richard M. & Warrant D. (1983). Comparing Alternative Tests of Causality in Temporal Systems. Journal of Econometrics. 21(2).
• Hacker, S. ve Hatemi-J, A. (2005). A Test for Multivariate ARCH Effects. Applied Economics Letters. 12(7). 411-417.
• Hacker, S. ve Hatemi-J, A. (2006). Tests for Causality Between Integrated Variables Based on Asymptotic and Bootstrap Distributions: Theory and Application. Applied Economics. 38(13). 1489-1500.
• Hassan, A. ve Hisham, M. (2014). An Econometric Perspective Social Spending and Economic Growth in the Sudan. [http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2433463] (Erişim: 15 Mayıs 2019).
• Hatemi-J, A. (2005). Bootstrap-Corrected Tests for Causality: Theory and Applications in Finance. Invited Key-speaker Presentation at II Simposio Nacional de Docentes En Finanzas. 1315. Bogota.
• Hatemi-J, A. (2008). Tests for Cointegration with Two Unknown Regime Shifts with an Application to Financial Market Integration. Empirical Economics. 35(3). 497-505.
• Im, T., Cho, W. ve Porumbescu, G. (2011). An Empirical Analysis of the Relation Between Social Spending and Economic Growth in Developing Countries and OECD Members. Asia Pacific Journal of Public Administration. 33(1). 37-55.
• İğdeli, A. (2019). Ar-Ge ve Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(3). 2517-2538.
• Johnny, N., Dumani, M. ve Timipere, E. T. (2018). Effect of Government Social Expenditure on Economic Growth in Nigeria (1981-2016). International Journal of Innovative Research and Advanced Studies (IJIRAS). 5(1). 265-277.
• Kamacı, A. ve Kılıç, H. (2019). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Örneği. Politik Ekonomik Kuram. 3(1). 113-128.
• Karış, Ç. (2019). Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Üzerine Bir Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(18). 1067-1088.
• Kayhan, S., Bayat, T. ve Yüzbaşı, B. (2013). Government Expenditures and Trade Deficits in Turkey: Time Domain and Frequency Domain Analyses. Economic Modelling. 35(c). 153-158.
• Khan, H. ve Bashar, O. K. M. R. (2015). Social Expenditure and Economic Growth: Evidence From Australia and New Zealand Using Cointegration and Causality Tests. The Journal of Developing Areas. 49(4). 285-300.
• Lindert, P. (1996). Does Social Spending Deter Economic Growth? Challenge. 39(3). 17-23. MacKinnon, J. G. (1996). Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics. 11. 601–618.
• Maestas, N., Mullen, K. J. ve Powell, D. (2016). The Effect of Population Aging on Economic Growth, The Labor Force and Productivity. RAND Labor & Population-WR-1063.
• Malyovanyi, M., Ivanova, N., Melnyk, K., Nepochatenko, O. ve Rolinskyi, O. (2018). Assessment of the Social Expenditure İmpact on the Economic Growth in OECD Countries. Problems and Perspectives in Management. 16(3). 389-405.
• Michel, S. (2018). Social Spending as a Driver of Economic Growth: Has the Theoretical Consensus of the 1980s Led To Successful Economic Policies? in Macroeconomic Theory and the Eurozone Crisis, Ed: Alcouffe Alain; Baslé Maurice and Poettinger Monika. Routledge Studies in the History of Economics, Routledge.
• Minoru, W., Miyake Y. ve Masaya, Y. (2018). Unemployment, Income Growth and Social Security. MPRA Paper No. 86155
• Nagarajan, N. R., Teixeira, A. A. C. ve Silva, S. T. (2016). The Impact of An Ageing Population on Economic Growth: An Exploratory Review of the Main Mechanisms. Análise Social. 218(1). 4-35.
• Ökde, B. ve Bülbül, D. (2019). Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: G7 Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi – Esosder. 18(69). 308-317.
• Reimat, A. (2012). Old Age Pensions, Demography and Economic Growth in the Long Run: The French Case Revisited. Historical Social Research / Historische Sozialforschung. 37(4-142). 327-347.
• Reis, Anderson Gedeon Buzar ve Bueno, Newton Paulo. (2019). The Effect of Public Social Spending on the Economic Growth: A Comparative Analysis Between ECLAC and OECD Member Countries. Revista Gestao & Tecnologia. 19(1). 73-89.
• Rubin, Jennifer, Jirka Taylor, Joachim Krapels, Alex Sutherland, Melissa Felician, Jodi L. Liu, Lois M. Davis, and Charlene Rohr. Are Better Health Outcomes Related to Social Expenditure? A Cross-National Empirical Analysis of Social Expenditure and Population Health Measures. Santa Monica, CA: RAND Corporation. 2016. [https://www.rand.org/pubs/research_reports/RR1252.html].
• Sayılı, H., Mengenci, C. ve Bürcü, R. (2015). Yönetim Düşüncesinin Evrimi ve Sosyal Hizmet Yaklaşımı. SDÜ Vizyoner Dergisi. Sosyal Hizmet Özel Sayısı.
• Sims, C. A. (1972). Money, Income and Causality. The American Economic Review. 62(4). 540-552.
• Şeker, A. (2012). Sosyal Hizmete Giriş, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2533. Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1504. Eskişehir.
• Şeker, M. (2011). Yerel Yönetimlerde Sosyal Bütçeyi İzleme Raporu. TESEV Yayınları. İstanbul.
• Şit, M. ve Karadağ, H. (2018). Türkiye Ekonomisinde Kamu Harcamaları-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2(1). 33-41.
• Takım, A. (2010). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile İşsizlik Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 27. 1-8.
• Taşar, İ. (2015). İçsel Büyüme Modelleri Çerçevesinde Türkiye’de Ekonomik Büyümenin Yapısal Dönüşümü. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Programı Yayınlanmamış Doktora Tezi. Danışman: Doç. Dr. Tayfur Bayat, Malatya.
• Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical Inferences in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics. 66. 225-250.
• Yağtu, G. ve Sezgin, Ş. (2019). Türkiye’de Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6(8). 1-13.
• Yılancı, V. ve Öztürk, Z. A. (2010). Türkiye ile En Büyük Beş Ticaret Ortağının Hisse Senedi Piyasaları Arasındaki Entegrasyon İlişkisinin Analizi: Yapısal Kırılmalı Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi. 36. 261-279.
• Yılgör, M., Karahan, Ö. ve Topdağ, D. (2018). Türkiye’de Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 16(4). 256-271.