Bireysel Emeklilik Sistemine Analitik Bakış: Yoğunlaşma ve Yapısal Kırılma Analizi

Yıl 2020, Cilt: Cilt 10 Sayı: Sayı 2, 333 - 352, 20.12.2020

Sümeyra Kara Harun Türker Kara

https://doi.org/10.32331/sgd.840714

Öz

21. yüzyılda dünya genelinde artan sosyal güvenlik harcamaları ülke ekonomilerinde ciddi bir finansal yük doğurmuştur. Emeklilik sistemlerinin sürdürülebilirliğinin güçleşmesiyle, birçok ülkenin sosyal güvenlik açıklarını azaltmak için çeşitli girişimlerde bulunduğu görülmüştür. Bu kapsamda, Türkiye’de bireysel emeklilik sistemi sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak tasarlanmıştır. İçinde bulunduğumuz yüzyılın başında aktif olarak uygulanmaya başlanan sistemde zaman içinde pek çok değişiklik gerçekleşmiştir. Bu çalışma ile dünyada ve Türkiye’de bireysel emeklilik sektörünün gelişimi, Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminde yapılan değişiklikler ve bu değişikliklerin piyasa yapısındaki etkileri incelenecek ve bireysel emeklilik sistemindeki yapısal kırılmalar ele alınacaktır. Çalışmanın amacı, bireysel emeklilik sektöründe faaliyet gösteren emeklilik şirketlerine ait Emeklilik Gözetim Merkezi verileri kullanılarak 2003 - 2019 döneminde Türkiye’de bireysel emeklilik piyasasının incelenmesidir. Analiz kısmında, çoklu yapısal kırılma testi kullanılarak bireysel emeklilik sistemindeki çeşitli değişikliklerin yasal, teknolojik, ekonomik ve politik kaynakları ortaya konmuş ve bu durumun piyasanın mikro yapısı üzerindeki etkisi çeşitli piyasa yoğunlaşma endeksleri ile ölçülmüştür.

Anahtar Kelimeler

emeklilik sitemleri,, bireysel emeklilik,, piyasa yapısı,, yapısal kırılma,

Analytical View of the Individual Pension System: Concentration and Structural Break Analysis

Öz

Kaynakça

• Amerika Birleşik Devletleri Adalet Bakanlığı ve Federal Ticaret Komisyonu. (2010). Horizontal Merger Guidelines. [https://www.justice.gov/atr/horizontal-merger-guidelines-08192010#5c]. (Erişim: 14 Eylül 2020).
• Aggarwal, R. ve Goodell, J. (2013). Political-Economy of Pension Plans: Impact of Institutions. Gender, and Culture. Journal of Banking & Finance. 37(6). 1860-1879.
• Akgiray, V., Peksevim, S. ve Sener, E. (2016). Emeklilik Fonları ve Finansal İstikrar: Şili ve Türkiye Örneklerinden Dersler. Finans ve Bankacılık Çalışmaları Dergisi. 5(2). 1-20.
• Antolín, P. ve Stewart F. (2009). Private Pensions and Policy Responses to the Financial and Economic Crisis. OECD Working Papers on Insurance and Private Pensions. No. 36. OECD Publishing. Paris.
• Bai, J. (1997). Estimating Multiple Breaks One at a Time. Econometric Theory. 13. 315–352.
• Bai, J. ve Perron, P. (1998). Estimating and Testing Linear Models With Multiple Structural Changes. Econometrica. 66(1). 47–78.
• Bai, J. ve Perron, P. (2003). Computation and Analysis of Multiple Structural Change Models. Journal of Applied Econometrics. 18(1). 1–22.
• Derelioğlu, D. (2001). Türkiye’de Özel Emeklilik Fonu Uygulamaları. TUGİAD Ekonomi Ödülleri 2000. İstanbul: Rota Yayın Yapım.
• Emeklilik Gözetim Merkezi (2016). Bireysel Emeklilik Sistemi Gelişim Raporu 2015. İstanbul: Emeklilik Gözetim Merkezi.
• Emeklilik Gözetim Merkezi (2019). Bireysel Emeklilik İstatistikleri. [https://www.egm.org.tr/]. (Erişim: 19 Temmuz 2019).
• EViews 11 (2019). Help Topics. [http://www.eviews.com/help/helpintro.html#page/content/testing-Stability_Diagnostics.html]. (Erişim: 13 Eylül 2020).
• Gökbayrak, Ş. (2010). Refah Devletlerinin Dönüşümü ve Özel Emeklilik Programları. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Ildırar, M. ve Kıral, E. (2018). Piyasa Yapısı ve Yoğunlaşma: Türk Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Analiz. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18(1). 93-117.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı (2019a). Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor 2018. Sigorta Denetleme Kurulu.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı (2019b). Yeni Ekonomi Programı: Yapısal Dönüşüm Adımları.
• Holzmann, R. (2012). Global Pension Systems and Their Reform Worldwide Drivers, Trends and Challenges. The World Bank Social Protection&Labor, Discussion Paper. No.1213. 1-20.
• Kalkınma Bakanlığı (2018a). On Birinci Kalkınma Planı Sosyal Güvenlik Sisteminin Sürdürülebilirliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• Kalkınma Bakanlığı (2018b). 2018 Yılı Programı. Ankara.
• Kara, S. ve Yıldız, Y. (2016). Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi: 2012 Sonrası Yapılan Reformlar ve Beklentiler. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi. 4(1). 23-45.
• Kwoka, J. E. (1977). Large Firm Dominance and Price-Cost Margins in Manufacturing Industries. Southern Economic Journal. 44(1). 183–189.
• Miralles, M. P., Romero, C. ve Whitehouse, E. (2012). International Patterns of Pension Provision II, A Worldwide Overview of Facts and Figures. The World Bank Social Protection&Labor, Discussion Paper. No.1211. 1-205.
• Mutluer Kurul, D. (2011). Türk Bankacılık Sektörüne İlişkin Yoğunlaşma ve Hakimiyet Göstergeleri. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ekonomi Notları. (2011-5).
• OECD (2013). Pensions at a Glance 2013: OECD and G20 Indicators, OECD Publishing. France.
• OECD (2014). Pensions Outlook 2014. OECD Pensions Outlook, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2017a). Pensions at a Glance 2017: OECD and G20 Indicators, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2017b). OECD Pension Markets in Focus 2017, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2018a). OECD Pensions Outlook 2018, OECD Pensions Outlook, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2018b). OECD Pension Markets in Focus 2018, OECD Publishing, Paris.
• OECD (2018c). Market Concentration. Issues Paper By the Secretariat, DAF/COMP/WD(2018)46. [https://one.oecd.org/document/DAF/COMP/WD(2018)46/en/pdf]. (Erişim: 10 Eylül 2020).
• OECD (2019a). OECD Pension Markets in Focus 2019. OECD Publishing, Paris.
• OECD (2019b). Pensions at a Glance 2019: OECD and G20 Indicators, OECD Publishing, Paris.
• Peksevim, S. ve Akgiray V. (2019). Reforming the Pension System in Turkey: Comparison of Mandatory and Auto-Enrolment Pension Systems in Selected OECD Countries, OECD Publishing, Paris.