İş Sağlığı ve Güvenliği Teftişleri İş Kazalarını Azaltıyor mu?

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 267 - 284, 28.12.2022

Çağdaş Çalış Serenay Çalış

https://doi.org/10.32331/sgd.1223478

Öz

Bu çalışma ile iş sağlığı ve güvenliği teftişlerinin iş kazalarını azaltmada etkili olup olmadığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu amaca yönelik teftiş ile ilgili veriler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Çalışma Hayatı İstatistikleri kitabından, iş kazası ile ilgili veriler Sosyal Güvenlik Kurumu İstatistik Yıllıklarından alınmıştır. Araştırma hipotezinin test edilmesi için nicel araştırma yöntemlerinden ilişki analizi ile veriler değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde R istatistik dilinin üzerine inşa edilen yeni bir "3. nesil", sıfırdan kullanımı kolay olacak şekilde tasarlanan, maliyetli istatistiksel ürünlere karşı bir alternatif olan Jamovi (Version 2.2.5.0) bilgisayar yazılımı kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; iş sağlığı ve güvenliği program dışı teftiş sayısının iş kazası sayılarının üzerinde negatif bir etkiye, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili idari para cezası önerilen iş yeri sayısının ölümlü iş kazası üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma ile program dışı teftişlerin kesinlikle iş kazalarının azaltılmasında en etkili yollardan biri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlara istinaden sunulan öneriler idari teftişin sıklaştırılması ve işverenin kendi iş yerinde iç denetim mekanizmasını aktif hale getirmesidir. Son olarak iş sağlığı ve güvenliği teftişinde yer alan görevlilerin denetiminin merkezi bir yapılanma ile sürdürülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

: İş sağlığı ve güvenliği, teftiş, iş kazası

Kaynakça

• Açıkel, C. H. ve Kılıç, S. (2014). Tıbbi Araştırmalarda İstatistik Teknik Seçimi. Journal of Mood Disorders. 4(3). 136-141. Adei, D., Acquah Mensah, A., Agyemang-Duah, W. ve Kwame KanKam, K. (2021). Economic Cost of Occupational Injuries and Diseases Among Informal Welders in Ghana. Cogent Medicine. 8(1). Aktaş, Ö. ve Songür, N. (2020). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Göre İdari Para Cezalarının Caydırıcılığı Sorunu. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(18). 24-47. Bekar, İ., Oruç, D. ve Bekar, E. (2017). İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının Maliyeti (2005-2014). Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 3(3). 479-489. Bilgili, Ö. (2018). Çocuk İşçiliğinin Denetimi. Sosyal Güvenlik Dergisi. 8(2). 195-214. doi: 10.32331/sgd.493033 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2022). Çalışma Hayatı İstatistikleri Kitabı. [https://www.csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/resmi-istatistik-programi/calisma-hayati-istatistikleri-kitabi/]. (Erişim: 17 Ocak 2022). Çiçek, K. (2020). Türkiye’deki İş Teftişlerininin İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Esenyurt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul. Çetin, Y. (2019). Bireysel İş Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, Çalışma Ekonomisi Bilim Dalı. İstanbul. Dahl, Ø. ve Starren, A. (2019). The Future Role of Big Data and Machine Learning for Health and Safety Inspection Efficiency. EU-OSHA: Bilbao. Spain.1-7. Dal, S. (2018). Sosyal Politika ile Siyasi ve Ekonomik İdeolojiler Arasındaki İlişki. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul. Eravcı, D. B. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Mesleki Rehabilitasyon: Ülkelere Göre İyi Uygulamaların İncelenmesi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi. 10(26). 30-45. Gökalp, E. ve Vehid, H. E. (2013). Nicel Verilerin Yer Aldığı Bağımsız ve Bağımlı Gruplarda Uygulanan İstatistiksel Yöntemler. Çocuk Dergisi. 13(4). 138-140. Güney, M. E. (2019). İş Kazası Kavramına Yönelik Algılar. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. 4(2). 31-47. Gür, B. ve Yavuz, Ş. (2020). Üniversitelerin İş Sağlığı ve Güvenliği Programında Görev Yapan Akademisyenler Üzerine Bir İnceleme. ISPEC International Journal of Social Sciences & Humanities. 4(4). 328-342. Hatipler, M. (2019). Sosyal Politikanın Çalışma Alanı Olarak Eğitim ve Eğitimde Bilgi Teknolojisi Eğitim Programları ve Eğitim-Öğretim Program Tasarımı. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi. 3(6). 36-50. Haviland, A., Burns, R., Gray, W., Ruder, T. ve Mendeloff, J. (2010). What Kinds of Injuries Do OSHA Inspections Prevent? Journal of Safety Research. 41(4). 339-345. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012). T.C. Resmi Gazete. 28339. (Erişim: 30.06.2012). İş Teftişi Hakkında Yönetmelik (2022). T.C. Resmi Gazete. 31814. (Erişim: 19.04.2022). Jamovi (2022). (Erişim: https://www.jamovi.org/). Janackovic, G., Stojiljkovic, E. ve Grozdanovic, M. (2020). Selection of Key Indicators for The Improvement of Occupational Safety System in Electricity Distribution Companies. Safety Science. 125. 103654. Kaçmaz, F. K. ve Özaydın, M. (2019). Sosyal Politika Disiplini Bağlamında Küresel İklim Değişikliği. Çalışma İlişkileri Dergisi. 10(2). 96-128. Kepez, M. F. ve Sandal, A. (2020). Dünyada ve Ülkemizde İş Teftiş Sistemleri Uygulamaları. İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları. (Editörler: Ali Naci Yıldız ve Abdulsamet Sandal). Ankara: Hacettepe Üniversitesi. 167-178. Kılıç, S. (2013). Doğrusal Regresyon Analizi. Journal of Mood Disorders. 3(2). 90-92. Koçak, O. ve Koray, N. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Avrupa Birliği Uygulamaları ve Türkiye’ye Yansımaları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 8(15). 1779-1811. Küçük, H. (2018). A Comperative Analysis Of The Relationship Between Central Government and Local Government In Turkey: Kadıköy Municipality and Esenler Municipality. Balkan Journal of Social Sciences/Balkan Sosyal Bilimler Dergisi. 7(14). Levine, D. I., Toffel, M. W. ve Johnson, M. S. (2012). Randomized Government Safety Inspections Reduce Worker Injuries With No Detectable Job Loss. Science. 336(6083). 907-911. Melchior, C. ve Zanini, R. R. (2019). Mortality Per Work Accident: A Literature Mapping. Safety Science. 114. 72-78. Mendeloff, J. ve Gray, W. B. (2005). Inside The Black Box: How Do OSHA Inspections Lead to Reductions in Workplace Injuries? Law & Policy. 27(2). 219-237. Mischke, C., Verbeek, J. H., Job, J., Morata, T. C., Alvesalo-Kuusi, A., Neuvonen, K., Clarke, S. ve Pedlow, R. I. (2013). Occupational Safety and Healthenforcement Tools for Preventing Occupational Diseases and Injuries. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013. 8. No. CD010183. doi: 10.1002/14651858.CD010183.pub2.