Türkiye’de Sosyal Yardımların Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk Üzerindeki Etkisi: Garantili Asgari Gelir Alternatifleri Üzerine Simülasyon Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2 - Cilt 13, Sayı 2, 229 - 250, 28.12.2023

Selçuk Gemicioğlu Mihriban Bildir

https://doi.org/10.32331/sgd.1408595

Öz

Temel gelir güvencesine evrensel erişim ve asgari düzeyde yaşam standardını destekleyen sosyal koruma politikaları özellikle gelişmiş ülkelerde refah devleti kavramının önemli bir parçasıdır. Bu doğrultuda, gelişmiş ülkelerde yaygın şekilde kullanılan politika araçlarından biri garantili asgari gelir destekleridir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de hanehalklarına yapılan sosyal yardımlardan faydalanılarak olası bir garantili asgari gelir desteğinin gelir eşitsizliği ve yoksulluk üzerindeki etkisini araştırmaktır. Bu çalışmada öncelikle Avrupa Birliği ülkelerinde garantili asgari gelir destekleri ile ilgili mevcut uygulamalar incelenerek bu uygulamalardan ulaşılan sonuçlar sunulmuştur. Ardından Türkiye’nin sosyal yardım sistemi incelenmiş ve 2011-2021 dönemi Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’ndan elde edilen veriler kullanılarak gelir gruplarına göre sosyal yardımlar analiz edilmiştir. Son olarak, Türkiye’de mevcut sosyal yardım sistemi yerine, belirli bir gelir eşiğe dayanan garantili asgari gelir uygulamasının göreli yoksulluk ve gelir dağılımı üzerindeki olası etkileri araştırılmıştır. Farklı gruplar ve yardım tutarlarının kullanıldığı beş ayrı senaryo için simülasyonlar gerçekleştirilmiştir. Simülasyon sonuçları sosyal yardımların diğer bir ifade ile olası bir garantili asgari gelir uygulamasının Gini katsayısını yaklaşık 0,6, yoksulluk oranını ise %2 puana kadar azaltacağını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Garantili asgari gelir, gelir eşitsizliği, simülasyon, sosyal yardımlar, yoksulluk

Kaynakça

• Caminada, K., Goudswaard, K. ve Koster, F. (2012). Social Income Transfers and Poverty: A Cross‐Country Analysis for OECD Countries. International Journal of Social Welfare. 21(2). 115-126. https://doi.org/10.1111/ j.1468-2397.2011.00815.x
• Celikay, F. ve Gumus, E. (2017). The Effect of Social Spending on Reducing Poverty. International Journal of Social Economics. 44(5). 620-632. https://doi.org/10.1108/IJSE-10-2015-0274
• Chrisp, J. (2017). Van Parijs, P. Vanderborght, Y. Basic Income: A Radical Proposal for a Free Society and a Sane Economy. Basic Income Studies. 12(2).
• Coady, M. D., Jahan, S., Shang, B. ve Matsumoto, R. (2021). Guaranteed Minimum Income Schemes in Europe: Landscape and Design. International Monetary Fund. https://doi.org/10.5089/9781513584379.001.
• Cuevas, F. ve Nebiler, M. (2019). A Review of Turkey’s Social Assistance System: Effectiveness of the System and Vision for the Future. Unpublished Report.
• Davala, S., Jhabvala, R., Standing, G. ve Mehta, S. K. (2015). Basic Income: A Transformative Policy for India. Bloomsbury Academic.
• Eurostat (2023). How Much Do Social Transfers Reduce Poverty?. [https://ec.europa.eu/eurostat/web/productseurostat- news/-/ddn-20181113-1]. (Erişim: 18 Mayıs 2023).
• European Comission (2022). The 2022 Minimum Income Report. [https://ec.europa.eu/social/main. jsp?catId=738&langId=en&pubId=8510&furtherPubs=yes]. (Erişim: 20 Nisan 2023).
• European Comission (2021). Update of the Benchmarking Framework in the Area of Minimum Income, Information Note for the SPC ISG. [https://ec.europa.eu/social/main. j s p ? a d v S e a r c h K e y = b e n c h _ f r a m _ m i n i n c o m & m o d e = a d v a n c e d S u b m i t & c a t I d = 2 2 & d o c _ submit=&policyArea=0&policyAreaSub=0&country=0&year=0#navItem-1]. (Erişim: 20 Nisan 2023).
• Figari, F., Matsaganis, M. ve Sutherland, H. (2013). Are European Social Safety Nets Tight Enough? Coverage and Adequacy of Minimum Income Schemes in 14 EU Countries. International Journal of Social Welfare. 22(1). 3-14.