Eris Varyantının İlaç ve Sağlık Alanında Faaliyet Gösteren Borsa İstanbul Şirketlerinin Pay Getirileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 18, 27.09.2024

Serkan Yılmaz Kandır , Gözde Elbir Mermer

https://doi.org/10.32331/sgd.1554590

Öz

Dünya’yı etkisi altına alan salgınlar, insan sağlığını, sosyal
hayatı ve ekonomiyi birçok açıdan etkilemektedir. Bu
etkileri kontrol etmek ve sonlandırmak amacıyla salgınların
yaşandığı ülkelerdeki yetkililer tarafından, birçok önlem
alınmaktadır. Özellikle ilaç ve sağlık alanında faaliyet
gösteren şirketlerin, virüslerin yayılmasının önlenmesi ve
etkisiz hale getirilmesi açısından önemli bir rol oynadığı
düşünülmektedir. İlaç ve sağlık alanında faaliyet gösteren
şirketlerin salgın hastalıklara yönelik müdahale kapasitesi,
hem toplumsal hem de ekonomik açıdan hayati bir yere
sahiptir. Halk sağlığının korunması ve salgınların kontrol
altına alınması, bu şirketlerin toplumsal açıdan önemini ortaya
koymaktadır. Ayrıca salgınlar, şirketlerin pay getirilerini
etkileyebilecek önemli faktörlerden biri olarak ifade edilebilir
ve bu durum da şirketlerin ekonomik açıdan taşıdığı önemi
göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Eris varyantının ilaç ve
sağlık alanında faaliyet gösteren 11 Borsa İstanbul şirketinin
pay getirileri üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Çalışmada,
olay çalışması yöntemi kullanılmıştır. Olay günü olarak, 15
Eylül 2023 tarihi seçilmiştir. 15 Eylül 2023 tarihinde EG.5.1
bilimsel adına sahip Eris varyantının Türkiye’de dokuz
kişide görüldüğü Sağlık Bakanı tarafından kamuoyuna
duyurulmuştur. Olay gününden önceki ve sonraki 5 günlük
dönem olay penceresi olarak belirlenmiştir. Eris varyantının
ilaç ve sağlık alanında faaliyet gösteren şirketlerin pay
getirilerinde anormal getiriye neden olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Ayrıca, Borsa İstanbul’un yarı güçlü formda etkin
olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eris varyantı, olay çalışması yöntemi, ilaç ve sağlık alanı, pay getirileri

Kaynakça

• Adams, A. T. ve Clarke, R. T. (1996). Stock Market Reaction to Sale and Leaseback Announcements in the UK. Journal of Property Research. 13(1). 31–46.
• Al-Awadhi, A. M., Alsaifi, K., Al-Awadhi, A. ve Alhammadi, S. (2020). Death and Contagious Infectious Diseases: Impact of the COVID-19 Virus on Stock Market Returns. Journal of Behavioral and Experimental Finance. 27. 100326.
• Alam, M. M., Wei, H. ve Wahid, A. N. (2021). COVID-19 Outbreak and Sectoral Performance of the Australian Stock Market: An Event Study Analysis. Australian Economic Papers. 60(3). 482-495.
• Amalia, F. (2022). The Impact of COVID-19 Outbreak on Indonesia Tourism Stock Performance. Jurnal Industri Pariwisata. 5(1). 79-89.
• Behera, C. ve Rath, B. N. (2021). The COVID-19 Pandemic and Indian Pharmaceutical Companies: An Event Study Analysis. Bulletin of Monetary Economics and Banking. Special. 1-14.
• Binder, J. (1998). The Event Study Methodology Since 1969. Review of Quantitative Finance and Accounting. 11. 111-137.
• Bodie, Z., Kane, A. ve Marcus, A. (2001). Investments. 5th edition. New York: The McGraw-Hill.
• Candela, R. A. ve Geloso, V. (2021). Economic Freedom, Pandemics and Robust Political Economy. Southern Economic Journal. 87(4). 1250-1266.
• Chen, M. H., Jang, S. S. ve Kim, W. G. (2007). The Impact of the SARS Outbreak on Taiwanese Hotel Stock Performance: an Event-Study Approach. International Journal of Hospitality Management. 26(1). 200-212.
• Chandra, I. W. A. ve Suardana, K. A. (2021). Market Reaction Before and After Coronavirus Disease-2019 Announcement in Indonesia on Pharmaceutical Sub Sector Companies. American Journal of Humanities and Social Sciences Research (AJHSSR). 5(6). 419-424.
• Delivorias, A. ve Scholz, N. (2020). European Parliamentary Research Service. Economic Impact of Epidemics and Pandemics. [https://l24.im/FqdlV41]. (Erişim: 24 Kasım 2023).
• DEVA. (2024). Hisse Analiz. [https://www.finnet2000.com/F2000Plus/Hisse/HisseAnaliz/DEVA]. (Erişim: 5 Mayıs 2024).
• Dimson, E. ve Mussavian, M. (2000). Market Efficiency. The current state of business disciplines. 3(1). 959-970.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO-World Health Organization). (2022). Global spending on health Rising to the pandemic’s challenges. [https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/365133/9789240064911-eng.pdf]. (Erişim: 21 Kasım 2023).
• EGEPO. (2023). 30.09.2023 Tarihinde Sona Eren Döneme İlişkin Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu. [https:// www.kap.org.tr/tr/Bildirim/1211711]. (Erişim: 5 Mayıs 2024).
• Elgharib, W. A. (2023). The Effect of the COVID-19 Announcement on Stock Returns: Evidence from Egypt. African Journal of Economic and Management Studies. 14(3). 420-431.
• Eren, B. S., Göker, I. E. K. ve Karaca, S. S. (2021). Covid-19 Pandemisinin Finansal Piyasalara Etkisi: Gelişmiş Ülkeler Üzerine Bir Analiz. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 39 (Covid 19 Özel Sayısı). 69-90.
• Ersoy, H. ve Ersoy, S. (2022). Covid-19 Pandemisinin Sağlık Sektörüne Etkileri ve Yeni Trendler. MAS Journal of Applied Sciences. 7(4). 827-837.
• Fama, E. F., Fisher, L., Jensen, M. C. ve Roll, R. (1969). The Adjustment of Stock Prices to New Information. International Economic Review. 10(1). 1-21.
• Finnerty, J. E. (1976). Insiders and Market Efficiency. The Journal of Finance. 31(4). 1141-1148.
• Gemici, O. (2022). SGK İki Yıllık Kovid-19 Salgın Dönemindeki Hizmetlere İlişkin Bilgi Verdi. [https:// l24.im/ibZrSz. Anadolu Ajansı]. (Erişim: 25 Kasım 2023).
• GENIL. (2023). 1 Ocak– 30 Eylül 2023 Ara Dönem Faaliyet Raporu. [https://www.kap.org.tr/tr/ Bildirim/1215448]. (Erişim: 5 Mayıs 2024).
• Goldstein, I., Koijen, R. S. ve Mueller, H. M. (2021). COVID-19 and Its Impact on Financial Markets and the Real Economy. The Review of Financial Studies. 34(11). 5135-5148.
• He, P., Sun, Y., Zhang, Y. ve Li, T. (2020). COVID–19’s Impact on Stock Prices Across Different Sectors-An Event Study Based on the Chinese Stock Market. Emerging Markets Finance and Trade. 56(10). 2198–2212.
• Hooshiaran, S. E. ve Küçükçolak, R. A. (2022). COVID-19 Impacts On Retail Sector: An Event Study Approach On Turkish Retailers. Working Paper Series Dergisi. 3(4). 140-152.
• İşlek, E., Özatkan, Y., Uslu, M. K. B., Arı, H. O., Çelik, H. ve Yıldırım, H. H. (2021). Türkiye’de COVID-19 Pandemisi Yönetimi ve Sağlık Politikası Stratejileri. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi. 4(2). 54-65.
• Jaffe, J. F. (1974). Special Information and Insider Trading. The Journal of Business. 47(3). 410-428.
• Jatmiko, D. P. (2022). Event Study Analysis of The Covid-19 Outbreak on Stock Prices Listed on The Indonesia Stock Exchange. Adpebi International Journal of Multidisciplinary Sciences. 1(1). 72-79.
• Jonas, O. B. (2013). Pandemic Risk. World Development Report. Background paper. 1-35.
• Karaömer, Y. ve Acaravcı, S. K. (2021). The Impact of COVID-19 Outbreak on Borsa Istanbul: An Event Study Method. Journal of Economic and Administrative Sciences. 38(4). 652-666.
• Khatatbeh, I. N., Hani, M. B. ve Abu-Alfoul, M. N. (2020). The Impact of COVID-19 Pandemic on Global Stock Markets: An Event Study. International Journal of Economics and Business Administration. 8(4). 505-514. Kritzman, M. P. (1994). What Practitioners Need to Know … About Event Studies. Financial Analysts Journal. 50(6). 17-20.
• LKMNH. (2020). 2. Dönem Faaliyet Raporu. [https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/868828]. (Erişim: 25 Nisan 2024).
• LKMNH. (2023). 3. Dönem Faaliyet Raporu. [https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/1218741]. (Erişim: 27 Nisan 2024).
• Loh, E. (2006). The Impact of SARS on the Performance and Risk Profile of Airline Stocks. International Journal of Transport Economics. 1000-1022.
• Machan, T.R. (1996). What is Morally Right With Insider Trading? Public Affairs Quarterly. 10. 135-142. MacKinlay, A. C. (1997). Event Studies in Economics and Finance. Journal of Economic Literature. 35(1). 13-39.
• Madhav, N., Oppenheim, B., Gallivan, M., Mulembakani, P., Rubin, E. ve Wolfe, N. (2018). Pandemics: Risks, Impacts and Mitigation. In D. T. Jamison, H. Gelband, S. Horton, P. Jha, R. Laxminarayan, C. N.
• Mock, R. Nugent (eds). Disease Control Priorities Improving Helath and Reducing Poverty. 315-345.
• Mahasuar, K. (2023). COVID-19 and Its Impact on Indian Construction Industry: An Event Study Approach. Construction Management and Economics. 41(5). 428-444.
• MEDTR (2023). 2023 Yılı 3. Dönem Faaliyet Raporu. [https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/1215180]. (Erişim: 5 Mayıs 2024).
• Melnyk, T., Mazaraki, N. ve Pugachevska, K. (2021). Development of National Economies in the Conditions of Pandemics. Baltic Journal of Economic Studies. 7(1). 69-76.
• Memorial Tıbbi Yayın Kurulu. (2023.) Eris Varyantı (Eris Virüsü) Nedir? Eris Belirtileri Nelerdir? [https:// www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/eris-varyanti]. (Erişim: 15 Kasım 2023).
• Mittal, S. ve Sharma, D. (2021). The Impact of COVID-19 on Stock Returns of the Indian Healthcare and Pharmaceutical Sector. Australasian Accounting, Business and Finance Journal. 15(1). 5-21.
• MPARK (2023). 30 Eylül 2023 Tarihli Ara Dönem Faaliyet Raporu. [https://www.kap.org.tr/tr/ Bildirim/1215262]. (Erişim: 27 Nisan 2024).
• Murshed, S. M. (2022). Consequences of the Covid-19 Pandemic Pandemics for Economic Inequality Inequalities. In Covid-19 and International Development (59-70). Switzerland: Springer International Publishing.
• Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., Agha, M. ve Agha, R. (2020). The Socio-Economic Implications of the Coronavirus Pandemic (COVID-19): A Review. International Journal of Surgery. 78. 185-193.
• NTV Haber (2020). SGK, Corona Virüs Tedbirleri Kapsamında 143 Hizmeti e-Devlet Üzerinden Verecek. [https://www.ntv.com.tr/turkiye/sgk-corona-virus-tedbirleri-kapsaminda-143-hizmeti-e-devlet-uzerindenverecek, mj8Y0_pVDkqkl1CvYytehw]. (Erişim: 23 Kasım 2023).
• Pelegrin-Borondo, J., Arias-Oliva, M., Almahameed, A. A. ve Román, M. P. (2021). Covid-19 vaccines: a Model of Acceptance Behavior in the Healthcare Sector. European Research on Management and Business Economics. 27(3). 100171.
• Pettit, R. R. (1972). Dividend Announcements, Security Performance and Capital Market Efficiency. The Journal of Finance. 27(5). 993-1007.
• Phuong, L. C. M. (2021). How Covid-19 Affects the Share Price of Vietnam’s Pharmaceutical İndustry: Event Study Method. Entrepreneurship and Sustainability Issues. 8(4). 250-261.
• Polemis, M. ve Soursou, S. (2021). Assessing the Impact of the COVID-19 Pandemic on the Greek Energy Firms-An Event Study Analysis. Energy Research Letters. 1(1). 1-4.
• Reid, J. (2023). As the new Eris Covid Variant Spreads Across the World, here’s what we know so far. CNBC. [https://www.cnbc.com/2023/08/15/covid-eris-new-variant-spreads-across-world-heres-what-weknow- so-far.html]. (Erişim: 22 Nisan 2024).
• Schweitzer, R. (1989). How Do Stock Returns React to Special Events?. Business Review. 8. 17-29.
• SELEC. (2024.) Hisse Analiz. [https://www.finnet2000.com/f2000plus/HisseAnaliz/Hisse/Bilanco/ SELEC?DETAY=TALI&DONEM=09]. (Erişim: 5 Mayıs 2024).
• Sevim, F., Ağırbaş, İ. ve Yılmaz, G. (2022). Covid-19’un Sosyal Güvenlik Sistemi Mali Sürdürülebilirliği Üzerindeki Etkisinin TOPSIS Yöntemi ile İncelenmesi. Sosyal Güvence. (21). 784-807.
• Shang, Y., Li, H. ve Zhang, R. (2021). Effects of Pandemic Outbreak on Economies: Evidence From Business History Context. [https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpubh.2021.632043/full]. (Erişim: 24 Kasım 2023).
• Sheikh, J. Y. S. ve Kanungo, R. (2023). Analyzing the Impact of Covid-19 on Indian Airline Stocks: An Empirical Analysis using Event Study Methodology. International Journal of Finance Research. 4(2). 156- 170.
• Singh, B., Dhall, R., Narang, S. ve Rawat, S. (2020). The Outbreak of COVID-19 and Stock Market Responses: An Event Study and Panel Data Analysis for G-20 Countries. Global Business Review. 1-26.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. [https://www.sgk.gov.tr/Duyuru/Detay/2021- Yili-Sosyal-Guvenlik-Kurumu-Faaliyet-Raporu-2022-05-13-11-42-10]. (Erişim: 21 Kasım 2023).
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2020). Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Bülteni. [https://l24.im/ewzq]. (Erişim: 25 Kasım 2023).
• Toraman, C., Tetik, N. ve Kanat, E. (2021). Effects of Global Outbreaks on Insurance Companies’stocks: An Event Study on Stock Markets of Turkey and G7 Countries. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 39(Covid 19 Özel Sayısı). 173-193.
• TRT Haber (2023). COVID-19’un Endişe Verici Varyantları. [https://www.trthaber.com/haber/saglik/covid- 19un-endise-verici-varyantlari-795773.html]. (Erişim: 2 Kasım 2023).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistik Veri Portalı. [https://data.tuik.gov.tr/Search/ Search?text=sa%C4%9Fl%C4%B1k%20harcama]. (Erişim: 21 Kasım 2023).
• Verma, R. K., Kumar, A. ve Bansal, R. (2021). Impact of COVID-19 on Different Sectors of the Economy Using Event Study Method: An Indian Perspective. Journal of Asia-Pacific Business. 22(2). 109-120.
• Yiğit, F. ve Canöz, İ. (2020). The Reaction of Airline Stocks in Europe to the Covid-19 Pandemic: An Event Study Methodology. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 19(39). 1309-1326.
• Yu, Z., Razzaq, A., Rehman, A., Shah, A., Jameel, K. ve Mor, R. S. (2021). Disruption in Global Supply Chain and Socio-economic Shocks: A Lesson from COVID-19 for Sustainable Production and Consumption. Operations Management Research. 1-16.
• Zeren, D. ve Boynukısa, M. (2020). Covid-19 Sürecinde Beşeri İlaç Sektörünün Sektör Yöneticilerinin Perspektifinden Değerlendirilmesi ve Pandemi Sonrasına Yönelik Projeksiyonlar. Journal of Management Theory and Practices Research. 1(1). 26-44.
• Zhang, D. ve Binkley, C. S. (1995). The Economic Effect of Forest Policy Changes in British Columbia: An Event Study of Stock-Market Returns. Canadian Journal of Forest Research. 25(6). 978-986.