REVIEW OF A JUDGEMENT OF TURKSIH COURT OF CASSATION ON THE APPLICATION OF ART. 41 OF THE PILA IN CLAIMS RELATING TO THE PERSONAL STATUS OF BLUE CARD HOLDERS

Yıl 2022, , 563 - 584, 30.12.2022

Nazli Albayrak Ceylan

https://doi.org/10.56701/shd.1203166

Cited By: 1

Öz

International jurisdiction can be described as the jurisdiction of a court with regard to the settlement of disputes with a foreign element. Through rules of international jurisdiction, that constitute a part of the domestic law of the states and are independently established by the countries, it is determined whether a dispute containing a foreign element will be heard by the courts of that country. The rule on international jurisdiction of Turkish courts with respect to cases concerning the personal status of Turkish citizens appears in the form of a special rule of jurisdiction under Article 41 of the PILA. Through this rule of jurisdiction, the legislator has ensured that there is a competent court in Turkey to adjudicate disputes regarding the personal status of a Turkish citizen, where such cases, are not or cannot be filed before a foreign court. In this study, whether the international jurisdiction of the Turkish courts can be established pursuant to Art. 41 of the PILA, in cases concerning the personal status of Turkish citizens by birth whom lost Turkish citizenship by obtaining a renunciation permit will be examined in light of the decision of the Turkish Court of Cassation.

Anahtar Kelimeler

International jurisdiction, cases in relation to personal status, citizenship, loss of citizenship, blue card holders

Mavi Kart Sahibi Olanların Kişi Hallerine İlişkin Davalarda MÖHUK m. 41’in Uygulama Alanı Hakkında Karar İncelemesi

Öz

Yabancılık unsuru barındıran uyuşmazlıkların çözümünde belirli bir ülke mahkemesinin yetkisinin varlığı, milletlerarası yetki kavramı ile ifade edilmektedir. Uyuşmazlığın çözümü bakımından ilgili ülke mahkemesinin yetkili olup olmadığı veya hangi koşulların yerine getirilmiş olduğu hallerde yetkiye sahip olduğu milletlerarası yetkinin konusunu teşkil etmektedir. Devletlerin iç hukukunun parçasını teşkil eden ve ülkeler tarafından serbestçe belirlenen milletlerarası yetkiye dair kurallar aracılığıyla, yabancılık unsuru barındıran bir uyuşmazlığın, o ülke mahkemeleri tarafından görülüp görülmeyeceğini tayin edilmektedir. Türk vatandaşlarının kişi hallerine ilişkin davalar bakımından Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi hakkındaki düzenleme, MÖHUK m. 41’de yer alan özel bir yetki kuralı şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bu yetki kuralı aracılığıyla kanun koyucu, Türk vatandaşının kişi hallerine ilişkin yabancılık unsuru barındıran bir davanın yabancı ülke mahkemesinde açılmadığı veya açılamadığı durumlara özgü olmak üzere, Türkiye’de bu davalar bakımından yetkili bir mahkemenin mevcut bulunmasını sağlamıştır. Çalışmamızda, doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin kişi hallerine ilişkin davalarda MÖHUK m. 41 uyarınca Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisinin tesis edilip edilemeyeceği, Yargıtay kararı doğrultusunda incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Milletlerarası yetki, kişi hallerine ilişkin davalar, vatandaşlık, vatandaşlığın kaybı, citizenship, loss of citizenship, mavi kartlılar

Kaynakça

• Akıncı, Ziya. Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayanan Yabancı Derdestlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2002.
• Akkan, Mine. Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 15. Bası, 2017.
• Atalı, Murat. Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 15. Bası, 2017.
• Avşar, Melis. “Evlat Edinme Davalarında Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”. Public and Private International Law Bulletin Prof. Dr. Cemal Şanlı’ya Armağan, 40/2 (2020), 1151-1173.
• Aygün, Mesut. “Yabancılık Unsurunun Mahiyeti ve Yargılamadaki Rolü”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan 16/Özel Sayı (2015), 1025-1066.
• Budak, Ali Cem. “Türk Hukukunda Çekişmesiz Yargı”, Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı IV. 129-187. Ankara: Türkiye Barolar Birliği, 2005.
• Çelikel Aysel- Erdem, B. Bahadır. Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul: Beta Yayınevi, Yenilenmiş 17. Bası, 2022.
• Doğan, Vahit. Türk Vatandaşlık Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, Güncellenmiş 16. Baskı, 2019.
• Ekşi, Nuray. Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi. İstanbul: Beta Yayınevi, 2. Bası, 2000.
• Erdem, B. Bahadır. Türk Vatandaşlık Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 7. Bası, 2019.
• Erten, Rifat. Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davalarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2017.
• Güngör, Gülin. Milletlerarası Özel Hukuk. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Güngör, Gülin. Tâbiiyet Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 9. Bası, 2021.
• Kuru, Baki vd., Medeni Usul Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 22. Baskı, 2011.
• Kuru, Baki. Nizasız Kaza. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1961.
• Nomer, Ergin. Devletler Hususi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, Yenilenmiş 21. Bası, 2021.
• Nomer, Ergin. Türk Vatandaşlık Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 26. Bası, 2019.
• Özel, Sibel vd., Milletlerarası Özel Hukuk. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Pürselim Arning, Hatice Selin. Türk, Alman ve İsviçre Milletlerarası Özel Hukuklarında Ad. Ankara: Adalet Yayınevi, 2014.
• Pürselim, Hatice Selin. “MÖHUK Kapsamında İddet Müddetinin Soybağının Reddi ve Babalık Davalarına Etkileri”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 27/1, (Haziran 2021), 513-542.
• Tan Dehmen, Mine. “Türk Vatandaşlarının Kişi Hallerine İlişkin Davalar Bakımından 5718 Sayılı MÖHUK’ta Kabul EdilenYetki Kuralı”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 33/1 (2013), 169-211.
• Tarman, Zeynep Derya. “The International Jurisdiction of the Turkish Courts on Special Status of Turkish Nationals”. Yearbook of Private International Law 14 (2012/2013), 477-491.
• Tiryakioğlu, Bilgin. “Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davalarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”. Prof. Dr. Tuğrul Arat’a Armağan. ed. Bilgin Tiryakioğlu- Gülin Güngör. 1141-1165. Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Turhan, Turgut. “Türk Vatandaşlığından Çıkanların Hakları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 46/1 (1997), 41-65.
• Tütüncübaşı, Uğur. “Türk Vatandaşlığından Çıkma ve 6304 Sayılı Kanun Kapsamında Türk Vatandaşlığından Çıkanların Hakları (Yeni “Mavi Kart” Uygulaması)”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/2 (2011), 153-194.