Akıllı Sözleşmelerin Genel İşlem Koşulları Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 191 - 218, 31.08.2023

Özge Bölükbaşı

https://doi.org/10.56701/shd.1278275

Öz

Akıllı sözleşmeler, blok zincirle oluşturulan ve aracı olmaksızın kendi kendini yürütebilen, gelecek için potansiyeli yüksek bir yazılım çeşididir. Akıllı sözleşmelerin kendiliğinden gerçekleşmesi, şeffaf ve güvenilir olması gibi özellikleri nedeniyle, önceden ve defalarca kullanılmak üzere programlandığı görülmektedir. Böylece sözleşmeler, bir kez programlanmasına rağmen, geniş kitlelere ulaşmakta ve standartlaşmaya önemli bir katkı sağlamaktadır. Standart sözleşme ilişkilerine ise, çoğunlukla “genel işlem koşulları” eşlik eder. Bu durumda, “akıllı sözleşmelerde kodlanan hükümlerin genel işlem koşulu olarak nitelendirilmesi mümkün müdür, “eğer bu mümkünse, akıllı sözleşmelerde genel işlem koşulları nasıl denetlenebilir” gibi sorular akla gelmektedir. Akıllı sözleşme kavramı ve sözleşmenin hukuki niteliği çok sayıda makaleye konu olduğundan; çalışmamızda ağırlıklı olarak bu soruların cevapları üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Akıllı Sözleşme, Genel İşlem Koşulları, Yürürlük Denetimi, Yorum Denetimi, İçerik Denetimi

Evaluation of Smart Contracts in Terms of General Transaction Conditions

Öz

Smart contracts are a type of software with high potential for the future, created with the blockchain and self-executing without intermediaries. It is seen that smart contracts are programmed to be used repeatedly and in advance, due to their features such as automatic realization, transparency and reliability. Thus, although the contracts are programmed once, they reach large masses and make an important contribution to standardization. Standard contractual relationships, on the other hand, are often accompanied by “general transaction conditions”. In this case, questions such as “Is it possible to qualify the provisions encoded in smart contracts as general transaction conditions, if this is possible, how can the general transaction conditions in smart contracts be audited” come to mind. Since the concept of smart contract and the legal nature of the contract are the subject of many articles; In our study, we will mainly focus on the answers to these questions.

Anahtar Kelimeler

Smart Contract, General Transaction Conditions, Control of General Transaction Conditions, Validity check, Comment moderation, Content control

Kaynakça

• Akçaal, Mehmet. “Borçlar Kanununun Genel İşlem Koşullarına Dair Hükümleri Hakkında Bir İnceleme”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18/1 (2014), 49-69.
• Aksoy, Pınar Çağlayan. Akıllı Sözleşmelerin Kuruluşu ve Geçerlilik Şartları. İstanbul: On iki Levha Yayıncılık, 2. Basım, 2021.
• Antalya, Gökhan. “İstihkak Davası”. YÜHFD 18/2 (Ekim 2021), 499-514.
• Arabacı, Nehir. Genel İşlem Koşullarının Yargısal Denetimi. İstanbul: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Atamer, Yeşim. “Genel İşlem Şartlarının Denetiminde Yeni Açılımlar”. Necip Kocayusufpaşaoğlu için Armağan. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2004.
• Atamer, Yeşim, M. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi. İstanbul: Beta Basım, 2001.
• Atamulu, İsmail. “Genel İşlem Şartlarında Şahsî (Bireysel) Anlaşmanın Mevcudiyetini İspat Yükü”. ERÜHFD 13/1 (Mayıs 2018), 101-147.
• Aydoğdu, Murat. Genel İşlem Koşulları Şerhi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Aydoğdu, Murat. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Konu Bakımından Uygulama Alanı”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/ 2 (Aralık 2011), 1-50.
• Bahtiyar, Mehmet. “Genel İşlem Koşullarına Karşı Tüketicilerin Korunması”. Yargıtay Dergisi 1/2 (1996), 101-148.
• Bal, Yakup. “Tacirin Tüketici Sıfatı Sorunu”. TAA., 13/50 (Nisan 2022), 365-384.