Yargıtayın Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davalarında Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nu Uygulamasının Bir Eleştirisi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 978 - 992, 23.12.2025

Can Ceylan

https://doi.org/10.56701/shd.1781796

Öz

Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat davalarının bir kısmı ağır ceza mahkemelerinde, bir kısmı ise Tazminat Komisyonunda görülmektedir. Yargıtay, ceza mahkemelerince karara bağlanan davaların yargılamasına Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nu tatbik etmektedir. Ne var ki bu uygulamanın yeterli bir yasal dayanağı yoktur. Ayrıca Hukuk Muhakemeleri Kanunu, koruma tedbirlerinden kaynaklanan tazminat davalarının içinde cereyan ettiği ceza muhakemesinin kendine has özellikleriyle bağdaşmamaktadır. Uygulamadaki somut örnekler de bu sorunu doğrulamaktadır. Sorunun çözümü için Ceza Muhakemesi Kanunu’nda açıkça Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na atıf yapılabilir. Yine koruma tedbirleri nedeniyle tazminat davaları doğrudan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun içinde daha ayrıntılı biçimde düzenlenebilir. Son olarak, bahse konu davalar niteliği itibarıyla idari yargının çözümüne bırakılabilir.

Anahtar Kelimeler

Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları , Ceza Muhakemesi Kanunu , Hukuk Muhakemeleri Kanunu , Tazminat Hukukunun Genel Prensipleri , Usul

A Criticism of the Court of Cassation’s Application of the Civil Procedure Law in Compensation Cases Due to Protective Measures

Öz

Some of the compensation cases due to protective measures are entrusted with criminal courts, while the Compensation Commission deals with the others. The Court of Cassation applies Civil Procedure Law to those cases that are settled by criminal courts. No legal ground, however, exists for this application. Besides, it is not easy to reconcile Civil Procedure Law with the unique features of criminal procedure in which compensation cases due to protective measures take place. Concrete cases from the practice confirms this problem. Criminal Procedure Law can explicitly quote Civil Procedure Law to resolve this problem. Again, Criminal Procedure Law could regulate compensation cases due to protective measures in a detail manner. Lastly, those cases might be left to administrative justice considering their character.

Anahtar Kelimeler

Compensation Cases Due to Protective Measures , Criminal Procedure Law , Civil Procedure Law , The General Principles of Compensation Law , Procedure

Kaynakça

• Akyılmaz, Bahtiyar – Sezginer, Murat vd. Türk İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 10. Baskı, 2024.
• Baytaz, Abdullah Batuhan. Kanunilik İlkesi Bağlamında Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Yorum. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018.
• Bilge, Necip - Ergun Önen. Medeni Yargılama Hukuku Dersleri. Ankara: Sevinç Matbaası, 1978.
• Candanoğlu, Veysel Candan. Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları (Haksız Yakalama, Gözaltı, Tutuklama, Arama ve El Koyma). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Centel, Nur - Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku El Kitabı. İstanbul: Beta Yayım Dağıtım, 7. Baskı, 2021.
• Ceylan, Can. “Türk İdari Yargılama Usulünde İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı ile Islah Müesseseleri.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Çıtak, Halim Alperen. İdare Hukukunun İçtihadi Karakteri. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Demir, Abdullah. “Karşılaştırmalı Bir Yaklaşımla Kıyas.” Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14/20–21 (2009), 157–182.
• Erzurumlu Işık, Nurbanu. Medeni Usul Hukukunda Yorum – Hukuk Yaratma ve İçtihadı Birleştirme Kararları. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023.
• Göktürk, Neslihan. Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat (CMK m. 141–144). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Gür, Necip Taha. İdari Yargılama Hukukunda Taleple Bağlılık İlkesi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2025.
• Hakeri, Hakan. Genel Hükümler ve Ceza Muhakemesi Kanunu Hükümlerine Göre Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat. 3. bs. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2024.
• Kaplan, Gürsel. İdari Yargılama Hukuku. 10. bs. Bursa: Ekin Yayınevi, 2024.
• Özbek, Veli Özer - Doğan, Koray vd. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 17. Baskı, 2024.
• Öztürk, Bahri - Durmuş Tezcan vd. Ana Hatlarıyla Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, 2024.
• Şahin, Cumhur – Göktürk, Neslihan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, 2024.
• Toroslu, Nevzat – Feyzioğlu Metin. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 19. Baskı, 2019.
• Türkoğlu Üstün, Kamile. İdari Yargılama Usulüne Hakim Olan İlkeler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Üstündağ, Saim. İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi Yasağı. İstanbul: Cezaevi Matbaası, 1967.
• Üstündağ, Saim. Medeni Yargılama Hukuku. İstanbul: Sulhi Garan Matbaası, 1977.
• Yenisey, Feridun – Nuhoğlu, Ayşe. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, 2024.
• Yurtcan, Erdener. Şahsi Dava. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1977.