Uluslararası Hukukta Uluslararası Teamül Kurallarının Antlaşmalar ile İlişkisi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 273 - 292, 24.12.2021

Gökhan Albayrak Betül Gültekin-albayrak

Öz

Uluslararası antlaşmalar, teamül kuralları ve genel hukuk ilkeleri uluslararası hukukun başlıca kay-
naklarını oluştururlar. İç hukuktaki hiyerarşik düzenin aksine, tek bir kanun koyucunun olmadığı
uluslararası hukukta kaynaklar arasında ilişkiler karmaşık olabilmektedir. Kendine özgü yapısı ge-
reği uluslararası hukukun kaynaklarının ortaya çıkışı ve kaynakların birbirleri ile olan ilişkileri tar-
tışmaya açıktır. Uluslararası teamül kuralları ile antlaşmalar arasındaki çok boyutlu ilişkiler de bu
sebeple incelenmeye değerdir. Teamül kurallarının antlaşmalarla olan ilişkisi bazı teamül kuralları-
nın daha oluşum aşamasında başlamaktadır. Keza teamül kurallarının kanıtı olarak antlaşmalardan
yararlanmak da muhtemeldir. Antlaşmaların uygulanmasının değiştirilmesi, yorumlanması ve ba-
zen de batıl kılınması yine teamül kuralları aracılığıyla mümkün olabilmektedir. Ayrıca kodifikasyon
ile teamül kurallarının antlaşma haline getirilmesi de iki uluslararası hukuk kaynağının ilişkili olduğu
durumlardan biridir. Bu çalışmada yukarıda bahsedilen ilişkiler silsilesi incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Teamül Hukuku, Antlaşmalar, Jus Cogens Kurallar, Antlaşmaların Değiştirilmesi, Sistemik Uyum İlkesi, Kodifikasyon.

Kaynakça

• Abello-Galvis, Ricardo, “La Costumbre como Fuente del Derecho Internacional: Una Caja de Pandora Imposible de Cerrar”, Derecho Internacional: Varias Visiones, un Maestro, Liber Amicorum en Homenaje a Marco Gerardo Monroy Cabra, Ed. Ricar- do Abello-Galvis, Editorial Universidad del Rosario, Bogota, 2015, ss. 3-27.
• Acer, Yücel, Kaya, İbrahim, Uluslararası Hukuk, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
• Aksar, Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk I, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
• Aybay, Rona, Oral, Elif, Kamusal Uluslararası Hukuk, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayın- ları, İstanbul, 2016.
• Bernhardt, Rudolf, “Customary International Law”, Encyclopedia of Public International Law, Ed. Rudolf Bernhardt, Elsevier, Amsterdam, 1984, ss. 61-66.
• Birleşmiş Milletler Antlaşması ve Uluslararası Adalet Divanı Statüsü, https://tur- key.un.org/sites/default/files/2020-02/UN-charter-turkish_0.pdf, Erişim tarihi: 12.10.2021.
• Boyle, Alan, Chinkin, Christine, The Making of International Law, Oxford University Press, Oxford, 2007.
• Buga, Irina, Modification of Treaties by Subsequent Practice, Oxford University Press, Oxford, 2018.
• Casado Raigón, Rafael, Derecho Internacional, Tecnos, Madrid, 2020.
• Cassese, Antonio, “For an Enhanced Role of Jus Cogens”, Realizing Utopia: The Future of International Law, Ed. Antonio Cassese, Oxford University Press, Oxford, 2012, ss. 158-171.
• Cassese, Antonio, International Law, Oxford University Press, Oxford, 2005.
• Cheng, Bin, “United Nations Resolutions on Outer Space: Instant International Custo- mary Law?”, Indian Journal of International Law, Vol. 5, 1965, ss. 23-48.
• Conforti, Benedetto, Derecho Internacional, Zavalia, Buenos Aires, 1995.
• Corten, Olivier, Koutroulis, Vaios, “The Jus Cogens Status of the Prohibition on the Use of Force: What is Its Scope and Why Does it Matter?”, Peremptory Norms of General International Law (Jus Cogens): Disquisitions and Disputation, Ed. Dire Tladi, Brill, Leiden, 2021, ss. 629-667.
• Çelik, Edip F., Milletlerarası Hukuk, Birinci Cilt, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstan- bul, 1965.
• D’Amato, Anthony A., The Concept of Custom in International Law, Cornell University Press, New York, 1971.
• Danilenko, Gennady M., Law-Making in the International Community, Martinus Nijhoff Publishers, Dordrecht, 1993.
• Diez de Velasco Vallejo, Manuel, Instituciones de Derecho Internacional Público, Tec- nos, Madrid, 2007.
• Focarelli, Carlo, Lezioni di Diritto Internazionale I, Il Sistema degli Stati e i Valori Co- muni Dell’umanita, CEDAM, Padova, 2008.
• Fragmentation of International Law: Difficulties Arising from the Diversification and Ex- pansion of International Law; Report of the Study Group of the International Law Commission, Finalized by Martti Koskenniemi, A/CN.4/L.682, 2006.
• Herdegen, Matthias, Völkerrecht, Verlag C. H. Beck, München, 2004.
• ICJ, Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Na- mibia (South West Africa) notwithstanding Security Council Resolution 276 (1970), Advisory Opinion of 21 June 1971.
• ICJ, Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua (Nicaragua v. United States of America), Judgment of 27 June 1986.
• ICJ, North Sea Continental Shelf Cases (Federal Republic of Germany/Denmark), Judg- ment of 20 February 1969.
• ICJ, Questions relating to the Obligation to Prosecute or Extradite (Belgium v. Senegal), Judgment of 20 July 2012.
• ICJ, Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), Judgment of 12 April 1960.
• International Law Commission, Draft Conclusions on Identification of Customary Inter- national Law, A/73/10, 2018.
• International Law Commission, Fourth Report on Peremptory Norms of General Interna- tional Law (jus cogens) by Dire Tladi, 2019, A/CN.4/727.
• International Law Commission, Second Report on Jus Cogens by Dire Tladi, 2017, A/ CN.4/706.
• Juste Ruiz, José, Castillo Daudí, Mireya, Bou Franch, Valentín, Lecciones de Derecho Internacional Público, Tirant Lo Blanch, Valencia, 2011.
• Kimminich, Otto, Einführung in das Völkerrecht, K.G. Saur KG, München, 1983.
• Kolb, Robert, “The Basis of Obligation in Treaties of Ancient Cultures - Pactum Est Ser- vandum?”, International Law and Islam: Historical Explorations, Ed. Ignacio de la Rasilla del Moral, Ayesha Shahid, Brill Nijhoff, Leiden, 2019, ss. 110-126.
• Lepard, Brian D., Customary International Law: A New Theory with Practical Applicati- ons, Cambridge University Press, Cambridge, 2010.
• Malanczuk, Peter, Akehurst’s Modern Introduction to International Law, Routledge, Lon- don, 1997.
• May, Larry, Ancient Legal Thought: Equity, Justice, and Humaneness From Hammurabi and the Pharaohs to Justinian and the Talmud, Cambridge University Press, Camb- ridge, 2019.
• McLachlan, Campbell, “The Principle of Systemic Integration and Article 31(3)(c) of the Vienna Convention”, The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 54(2), 2005, ss. 279-319.
• Meray, Seha L., Devletler Hukukuna Giriş, Birinci Cilt, Ankara Üniversitesi Siyasal Bil- giler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1968.
• Merkouris, Panos, Article 31(3)(c) VCLT and the Principle of Systemic Integration, Brill Nijhoff, Leiden, 2015.
• Moncayo, Guillermo R., Vinuesa, Raúl E., Gutiérrez Posse, Hortensia D. A., Derecho Internacional Público, Tomo I, Zavalia, Buenos Aires, 1990.
• Oppenheim, Lassa, International Law: A Treatise, Vol. 1 Peace, Hersch Lauterpacht (Ed), Longmans, London, 1955.
• Orakhelashvili, Alexander, Peremptory Norms in International Law, Oxford University Press, Oxford, 2008.
• Ortiz Ahlf, Loretta, Derecho Internacional Publico, Oxford University Press, Mexico, 2011.
• Öktem, Emre, Uluslararası Teamül Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• Pastor Ridruejo, José Antonio, Curso de Derecho Internacional Público y Organizacio- nes Internacionales, Tecnos, Madrid, 2010.
• Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, Birinci Kitap, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004.
• Pazarcı, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
• Reçber, Kamuran, Uluslararası Hukuk Ders Kitabı, Dora Yayınları, Bursa, 2014.
• Rodrigo, Angel J., “Los Criterios de Identificación de las Normas Imperativas de Derecho Internacional General (Ius Cogens)”, Principios y Justicia en el Derecho Internacio- nal. Libro Homenaje al profesor Antonio Remiro Brotóns, Ed. Javier Díez-Hochleitner Rodríguez ve diğerleri, Dykinson, Madrid, 2018, ss. 123-131.
• Schmalenbach, Kirsten, “Article 64: Emergence of a New Peremptory Norm of General International Law (“jus cogens”)”, Vienna Convention on the Law of Treaties: A Com- mentary, Ed. Oliver Dörr, Kirsten Schmalenbach, Springer, Berlin, 2018.
• Scott, Gary L., Carr, Craig L., “Multilateral Treaties and the Formation of Customary International Law”, Denver Journal of Internatinal Law and Policy, Vol. 25(1), 1996, ss. 71-94.
• Starke, Joseph G., Introduction to International Law, Butterworths, London, 1977. Statute of the International Court of Justice, 1945, https://legal.un.org/avl/pdf/ha/sicj/ icj_statute_e.pdf, Erişim Tarihi: 16.05.2021.
• Stein, Torsten, von Buttlar, Christian, Völkerrecht, Verlag Franz Vahlen, München, 2012. Thirlway, Hugh, The Sources of International Law, Oxford University Press, Oxford, 2019.
• Treves, Tullio, Diritto Internazionale, Problemi Fondamentali, Giuffrè, Milano, 2005. Verdross, Alfred, Simma, Bruno, Universelles Völkerrecht: Theorie und Praxis, Duncker & Humblot, Berlin, 2010.
• Vienna Convention on the Law of Treaties, 1969, https://legal.un.org/ilc/texts/instru- ments/english/conventions/1_1_1969.pdf, Erişim Tarihi: 22.05.2021.
• Villiger, Mark E., Customary International Law and Treaties: A Manual on the Theory and Practice of the Interrelation of Sources, Kluwer Law International, The Hague, 1997.
• von Arnauld, Andreas, Völkerrecht, C. F. Müller, Heidelberg, 2016.
• von Heinegg, Heintschel, “Die Völkerrechtlichen Verträge als Hauptrechtsquelle des Völkerrechts”, Völkerrecht: Ein Studienbuch, Ed. Knut Ipsen, Beck, München, 2014.
• von Verdross, Alfred, “Forbidden Treaties in International Law: Comments on Professor Garner’s Report on the Law of Treaties”, American Journal of International Law, Vol. 31(4), 1937, ss. 571-577.
• von Verdross, Alfred, “Jus Dispositivum and Jus Cogens in International Law”, American Journal of International Law, Vol. 60(1), 1966, ss. 55-63.
• Wolfke, Karol, Custom in Present International Law, Martinus Nijhoff Publishers, Dord- recht, 1993.
• Wouters, Jan, Verhoeven, Sten, “Desuetudo”, Max Planck Encyclopedia of Public Inter- national Law, online edition, Ed. Rüdiger Wolfrum, Oxford University Press, Oxford 2008.