Anayasa Mahkemesi’nin Vergi ve Matrah Artırımına İlişkin Kararının Ölçülülük İlkesi Yönünden Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 293 - 310, 24.12.2021

Sinan Can Avcı

Öz

Son yıllarda vergi ve matrah artırımına yönelik pek çok yasal düzenleme yapılmış ve bunlar arasında
yer alan 7143 Sayılı Kanunla, matrah artırımdan yararlanan ancak ödeme koşullarını yerine getirmeyen
mükellefler hakkında takip işlemleri yanında vergi incelemesinin de yapılabileceğine ilişkin hüküm ilk
kez getirilmiştir. Söz konusu hükmün Anayasa’nın 2, 10. ve 73. maddelerine aykırılık oluşturması ne-
deniyle somut norm denetimi yolu ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmuştur. Mahkeme, mükerrer
vergilendirme ihtimali halinde mevcut usulü güvenceleri yeterli görerek ödemede kusuru bulunan mü-
kellef hakkında vergi incelemesi yapılmasında ölçülülüğe aykırı bir yön bulmamıştır. Bu çalışmada, 7143
Sayılı Kanun’un vergi ve matrah artırıma ilişkin hükümleri ve Anayasa Mahkemesi’nin bu düzenlemeye
dair kararı incelenmiştir. Kanunda öngörülen iki ayrı önlemin mükelleflere külfet yükleyip yüklemediği
meselesi, mülkiyet hakkı ve ölçülülük ilkesi ışığında değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi ve Matrah Artırımı, Mülkiyet Hakkı, Ölçülülük, Mükerrer Vergilendirme, Gecikme Zammı.

Kaynakça

• AKILLIOĞLU T., “Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”, İdare Hukuku ve İlimle- ri Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1-3, Haziran 2011, s. 11-22.
• AŞCI AKINCI, N., “Konaklama Vergisi: Ölçülülük Meselesi”, TBB Dergisi, Sayı: 148, 2020, s. 77-100.
• ÇELİK, S. B, Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, 3. Baskı, On İki Levha Ya- yıncılık, İstanbul, 2018.
• DİLEMRE ÖDEN, B., “Mükelleflerin Mülkiyet Hakkı Çerçevesinde 22/10/2020 Tarihli Türk Anayasa Mahkemesi Kararının Değerlendirilmesi”, Vergi Sorunları Dergisi, Ni- san 2021, Sayı: 391, s. 30-40.
• GEMALMAZ, H. B, “Mülkiyet Hakkı”, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Ki- tapları Serisi -6, Avrupa Konseyi, Nisan 2018, Ankara.
• KANETİ, S., Vergi Hukuku, 2. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
• KAPLAN, G. “İdare Hukukunun Arkaik ve Anakronik Bir Kurumu: Fiili Yol”, Gazi Üni- versitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Haziran-Aralık 2007: Cilt: XI, Sayı: 1-2, s. 887- 918.
• KARAKOÇ Y., “Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 15, Özel S., 2013, s. 1259-1308.
• ÖNCEL M. / KUMRULU A. / ÇAĞAN N. / GÖKER C., Vergi Hukuku, Gözden Geçiril- miş Değişiklikler İşlenmiş 29. Bası, Turhan Kitabevi, 2020, Ankara.
• ÖRÜCÜ, E., Taşınmaz Mülkiyetine Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı, Mülkiyet Hakkının Sınırlanması, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 2132, İstanbul, 1976.
• SABAN, N., “Vergi Hukuku”, Tıpkı 10. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2020.
• ŞİMŞEK, S., “Vergi Politikaları, Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi”, Maliye Dergisi, Sayı: 159, Temmuz-Aralık 2010, s. 323-345.
• UÇAR, O. / YERELİ, A.B., “Hukuka Uygunluk Kriteri Olarak ‘Ölçülülük’ İlkesinin Yüksek Yargı Organlarının Vergi Suçlarına İlişkin Kararları Bağlamında Değerlendi- rilmesi”, Maliye Dergisi, Sayı: 176, Ocak-Haziran 2019, s. 575-598.
• YALTI, B., Vergi Yükümlüsünün Hakları, Beta Yayınları, İstanbul, 2006. YALTI, B./ÖZGENÇ, S., Vergi Hukuku Pratik Çalışma El Kitabı, 1. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2005.
• YALTI, B., Vergi Afları: Devlet (Siyaseten) Unutur, Bilim (Hukuku) Hatırlar, Vergi So- runları Dergisi, No: 272, Mayıs 2011, s. 7-11. (çevrimiçi, Erişim: 27.07.2021).
• YEGEN, B., “Vergi Hukukunda Gecikme Faizi ve Zammı Uygulamasının Karşılaştırıl- ması: Hukuki Nitelikleri, Oran Farklılıkları Açısından Bir Bakış”, Gaziantep Univer- sity Journal of Social Sciences, Cilt: 18, Sayı: 4 (2019), s. 1461-1476.