OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY LIABILITIES AND RESPONSIBILITIES OF PUBLIC EMPLOYER AND SUB-EMPLOYER

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 531 - 562, 30.12.2022

Metin Pehlivan

https://doi.org/10.56701/shd.1199619

Öz

In addition to occupational health and safety liabilities, in accordance with the occupational health and safety law no 6331, employers are responsible for informing, educating, and training employees; establishing and coordinating occupational health and safety committee, and performing a risk assessment. In subcontracting relations, even if the employer and the sub-employer share the same workplace, they are, by law, two different ones. Each employer has his/her own occupational health and safety liabilities with respect to his/her workplace and occupation. In subcontracting relations, defining the liabilities of each employer is highly important in order to determine what the fault is and who is responsible for it. If public employers, sub-employers, and employees do not perform their occupational health liabilities at all or the way they are supposed to be, they will be responsible for them. The aim of this study is to determine which employer is supposed to meet the requirements of the liabilities in subcontracting relations in workplaces, in public workplaces particularly. Depending on the doctrine and judicial decisions, it also aims to find out to what extend these employers are responsible if these requirements are met either partially or not at all.

Anahtar Kelimeler

Public workplaces, employer sub-employer relation, occupational health and safety liabilities, responsibility

Kamu Asıl İşvereni ile Alt İşverene Yüklenen İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri ve Sorumluluk

Öz

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile çalışanların bilgilendirilmesi, çalışanlara eğitim verilmesi, iş sağlığı ve güvenliği kurulunun kurulması ve koordinasyonun sağlanması, risk değerlendirilmesinin yapılması gibi yükümlülükler yüklenmektedir. Alt işverenlik ilişkisinde asıl işveren ve alt işveren fiili olarak aynı işyerini kullansa da hukuken iki ayrı işyeri bulunmaktadır. Her işverenin kendi faaliyetini yürüttüğü alan ile işyerinin tamamına yönelik risklere karşı alınacak iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri bulunmaktadır. Alt işverenlik ilişkisinde hangi işverenin hangi yükümlülüklerinin bulunduğu, yükümlülüklere aykırılığın dolayısıyla kusur ve sorumluluğun tespiti bakımından önem arz etmektedir. Asıl işveren ve alt işveren ile çalışanlarca alınması gereken yükümlülüklerin hiç ya da gereğince yerine getirilmemesi, asıl işveren ve alt işvereni ile çalışanların sorumluluklarına neden olacaktır. Çalışmamızın amacı genelde tüm işyerleri, özelde kamu işyerlerindeki alt işverenlik ilişkilerinde anılan yükümlülüklerin hangi işverence ne şekilde yerine getirileceğini, yükümlülüklere aykırı davranan kamu asıl işveren ve alt işverenin hangi oranda sorumlu olacaklarını doktrin ve yargı kararları da dikkate alınarak tespit etmektir.

Anahtar Kelimeler

Kamu işyerleri, Alt işverenlik İlişkisi, İş sağlığı ve güvenliği, Yükümlülükler, Sorumluluk

Kaynakça

• Akı, E. 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu Ve Çalışma Yaşamına Etkileri. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(Özel), (2013), 3-24.
• Akın, L. Risk Değerlendirme Yönetmeliği’nin İş Sağlığı ve Güvenliğine Katkısı. Sicil, (25), (2012), 33-43.
• Akın, L. İş Sağlığı Güvenliği ve Alt İşverenlik (2. bs.). Ankara: Yetkin Yayınları, 2013.
• Akın, L. İşyerlerinde ve İşletmelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hiyerarşisi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(2), 2017, 8-33.
• Akpınar, T. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. Bursa: Ekin, 2018.
• Akyiğit, E. Alt İşverenlik İlişkisinde İdari Para Cezalarından Sorumluluk. Sicil, (2010), 224-249.
• Alp, N. S. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Kapsamında Rücu Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Alpagut, G. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun Genel Esasları. İÜHFM, 72(2), (2014), 30-47.
• Alpsoy, L. İşyerinde İstihdam Edilen Çalışan Sayısına Bağlı Olarak İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükler. Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, (143), (2015).
• Arslan, S. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’na Göre İşverenin Genel Yükümlülükleri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1), (2014), 766-809.
• Ateş, Z. G. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Eğitilmeleri. SÜHFD, 28(2), (2020), 712-745.
• Aydın, U. ve Ezer, B. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatına Aykırılık Sebebiyle Uygulanan İdari Para Cezalarına İlişkin Sorunlar. Çalışma ve Toplum Dergisi, (4), (2014), 11-32.
• Aydınlı, İ. İşverenin İşyerinde “Çalışan” İşçilerin İş Görmekten Kaçınma Hakkı. Çimento İşveren Dergisi, 19(4), (2005), 15-30.
• Aydınlı, İ. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Tasarısı’nda ve/veya Kanunu’nda Alt İşveren“... Başka İşyerlerinden Çalışmak Üzere Gelen Çalışanlar...” Kavramının Anlamı Üzerine Genel Değerlendirme. Sicil, (26), (2012), 19-25.
• Aydınlı, İ. 6331 Sayılı Kanun’da Düzenlenen İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Alt İşveren İlişkisinde Gösterdiği Özellikler ve Hukuki Sorumluluk. Sicil, (30), (2013), 37-42.
• Aydınlı, İ. İş Sağlığı ve Güvenliğinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk (2. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Aykaç, H. B. İş Hukukunda Alt İşveren. İstanbul: Beta Yayınevi, 2011.
• Baloğlu, C. Çalışanların İş Sağlığı Ve Güvenliği Yükümlülükleri Ve Aykırılığın İş İlişkisine Etkisi. Kamu-İş, 14(1), (2015a).
• Baloğlu, C. İşverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri ve Aykırılığın İş İlişkisine Etkisi. TBB Dergisi, (118), (2015b), 297-312.
• Baycık, G. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Haklarında Yeni Düzenlemeler. Ankara Barosu Dergisi, (3), (2013), 104-171.
• Baysal, U. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri. İstanbul: Beta Yayınevi, 2019.
• Belverenli, D. Alt İşveren İlişkisinden Doğan İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri. İÜHFM, 74(Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan), (2016), 170-222.
• Boz Eravcı, D. 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu ve İlgili Yönetmelikleri Çerçevesinde İşverenin Yükümlülükleri. Emek ve Toplum Dergisi, 8(22), (2019), 330-355.
• Boz Eravcı, D. İşverenin Alt İşverenin İşçileri Üzerindeki Koruma Yükümlülüğünün Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), (2020), 19-34.
• Caniklioğlu, N. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Öngörülen İşveren Yükümlülükleri (ss. 26-85). Çalışma Mevzuatı Semineri, sunulmuş bildiri, Antalya: Toprak İşveren Sendikası, 2012.
• Centel, T. (2013). İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının İşleyişi. Sicil, (29), 12-25.
• Civan, E. İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Rücu Davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu Karşısında Sorumluluğun Kapsamı ve Müteselsil Sorumluluk. AÜHFD, 4(64), (2015), 1014-1071.
• Demir, B. ve Demir, N. Kamu Sektöründe 6631 Sayılı İş Sağlığı Güvenliği Yasasının Uygulanması ve Mevcut Yükümlülükler. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, (29), (2016), 167-194.
• Demir, E. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamında İşverenin Yükümlülükleri ve Sorumluluğu. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), (2014), 126-271.
• Demir, F. İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerinin Alınmasından İşverenin Sorumluluğu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1), (2014), 674-704.
• Demir, K. Çalışanların 6331 Sayılı Kanundan Doğan Yükümlülükleri ve Yükümlülükleri İhlalin Sonuçları. Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(2), (2020), 393-412.
• Duman, B. İş Hukukumuzda İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğüne İlişkin Temel Esaslar. Terazi Hukuk Dergisi, 14(153), (2019), 990-1013.
• Erdoğan, Ç. İşveren ve İşveren Vekilinin İş Kazasından Doğan Cezai Sorumluluğu. Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Erdoğan, N. Sosyal Güvenlik Hukuku’nda Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinden Doğan Sorumluluk. İstanbul: Oniki Levha, 2019.
• Ergüneş, S. İşveren Vekilinin İş Kazasından Kaynaklı Cezai Sorumluluğu. Legal İSGHD, 10(39), (2013), 135-162.
• Erkanlı Başbüyük, B. İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Ertürk, Ş. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda İşverene Getirilen Yükümlülükler. Sicil, (27), (2012), 12-25.
• Filizöz, B. ve Kocabacak, A. Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Gültekin, F. Alt İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Faaliyetleri ve Yükümlülükleri. Legal İSGHD, 15(58), (2018), 420-451.
• Güner, R. Asıl İşverenin (Taşeron) İşçilerinin İş Sağlığını ve Güvenliğini Sağlama Sorumluluğunun Kapsamı ve Sınırı. Terazi Hukuk Dergisi, 10(105), (2015), 75-82.
• Han, I. A. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanununun 13. Maddesi Kapsamında İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı. TAAD, 10(37), (2019), 181-202.
• İnciroğlu, L. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Çalışanın Çalışmaktan Kaçınma Hakkı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, (20), (2014), 809-822.
• İnciroğlu, L. Kamu İşvereninin İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından Sorumluluğu (2. bs.). Ankara: Adalet Yayınevi, 2017.
• Kabakçı, M. Avrupa Birliği İş Hukukunda İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Temel Yükümlülükleri ve Türk Mevzuatının Uyumu. İstanbul: Beta Yayınevi, 2009.
• Karakoç, M. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Göre İşverenin Eğitim Verme Yükümlülüğü, (Mayıs-Haziran), (2013), 277-286.
• Karataş, H. İş Kazası ve Meslek Hastalığında İşverenin Hukuki Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Kılkış, İ. ve Demir, S. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğü Üzerine Bir İnceleme. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3, (2012), 24-48. Koca, M. ve Üzülmez, İ. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (12. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Koç, M. İş Sağlığı ve Güvenliği Bağlamında Asıl İşverenin Yükümlülükleri. 8.İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, sunulmuş bildiri, İstanbul: ÇSGB, 2016.
• Köseoğlu, A. C. İşyerinin Kapanmasının İş Sözleşmelerine Etkisi. İstanbul: Beta Yayınevi, 2004.
• Limon, A. Türk Hukuk Sisteminde İş Sağlığı ve Güvenliği. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (1), (2020), 209-242.
• Memişoğlu, Ö. ve Çağatay, Ç. İşverenin İş Kazasından Kaynaklanan Cezai Sorumluluğu. Legal İSGHD, 9(33), (2012), 31-70.
• Narter, S. İş Kazası ve Meslek Hastalığında Hukuki ve Cezai Sorumluluk (3. bs.). Ankara: Adalet Yayınevi, 2017.
• Narter, S. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda İdari, Cezai ve Hukuki Sorumluluk (5. bs.). Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Nüvit Gerek. Alt İşverenlerin İdari Para Cezalarından Asıl İşverenlerin Sorumluluğu. Sicil, (19), (2010), 169-175.
• Ocak, S. Alt İşveren İlişkisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları Genel Bakış. Prof. Dr. Turhan Esener III. İş Hukuku Uluslararası Kongresi içinde (ss. 99-142). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Oğuz, Ö. AB Direktifleri ve Türk İş Hukukunda İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşverenlerin Yükümlülükleri ve İşçilerin Hakları. İstanbul: Legal Yayınevi, 2011.
• Oğuz, Ö. İş Kazası ve Meslek Hastalıklarında Kurumun İşverene Rücu Hakkı. TBB Dergisi, (140), (2019), 393-424.
• Okur, A. R., Güzel, A. ve Caniklioğlu, N. Sosyal Güvenlik Hukuku (19. bs.). İstanbul: Beta Yayınevi, 2021.
• Özdemir, E. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2014.
• Özdemir, E. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Dersleri. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2020.
• Özden, B. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi. İstanbul: Beta Yayınevi, 2021.
• Özen, M. İş Kazalarında Hukuki, Cezai ve İdari Sorumluluk. Ankara Barosu Dergisi, (2), (2015), 215-253.
• Özer, H. D. İşverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Yükümlülüğü, 15(60), (2018), 1401-1458.
• Özgenç, İ. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Özkan, H. İş Kazalarından Doğan Ceza Sorumluluğunda Kusur Tespiti. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(1), (2016), 511-572.
• Öztekin, S. B. İş Sağlığı Ve Güvenliği İle İlgili Yükümlülüklere Aykırılık Durumunda İşin Durdurulması. TBB Dergisi, (133), (2017), 649-676.
• Öztürk, C. Alt İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Yükümlülükleri. İstanbul Barosu Dergisi, 91(5), (2017), 55-73.
• Sarıbay Öztürk, G. İş Sağlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sonuçları. İstanbul: Beta Yayınevi, 2015.
• Solak, S. Türk Hukukunda İşverenin İş Kazasından Doğan Sorumluluğu. İstanbul: Legal Yayınevi, 2020.
• Sümer, H. H. İş Sağlığı ve Güvenliği Yaptırımı Olarak İşin Durdurulması. Terazi Hukuk Dergisi, 12(131), (2017), 91-104.
• Sümer, H. H. İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Şahin Emir, A. İşyerinde Tehlike Hâlinde Alınması Gereken Önlemlerin Hukukî Çerçevesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2015.
• Şener, A. M. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Göre İşverenin Sorumluluğu. Legal İSGHD, 11(42), (2014), 113-137.
• Tatar, G. Sosyal Güvenlik Hukukunda Müteselsil Sorumluluk. Çalışma ve Toplum Dergisi, (55), (2017), 2132-2171.
• Terzioğlu, A. ve Aksungur, A. B. İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşverenin Hukuki Ve Cezai Sorumluluğu. Dicle Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dicle Adalet Dergisi, 3(6), (2019), 12-54.
• Tulukcu, B. İşverenin Risk Değerlendirmesi Yükümlülüğünün Hukuki Boyutu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 24(1), (2014), 711-747.
• Urhanoğlu Cengiz, İ. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerine Aykırı Davranışının Yaptırımı Olarak İşin Durdurulması veya Kapatılması. Sarper Süzek’e Armağan içinde (C. 2, ss. 1956-1982). İstanbul: Beta Yayınevi, 2011.
• Yıldız, E. Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yükümlülükleri. İstanbul: Oniki Levha, 2022.
• Yılmaz, A. İşveren Vekilinin İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Bakımından Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, (2021).
• Yılmaz, F. 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nda Önleyici Yaklaşım Ve İşverenlerin Yükümlülükleri. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 24(6), (2013), 43-70.
• Yiğit, E. Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Paylaştırılması. Sicil, (41), (2019), 206-220.