Kripto Paranın Amerika Gelir İdaresi’nin 2014-21 Sayılı Kılavuzu ve 2019-24 Sayılı Gelir Yönetmeliği Bağlamında Vergilendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 469 - 494, 31.08.2023

Merve Aysegul Kulular Ibrahım

https://doi.org/10.56701/shd.1200051

Öz

Toplumda değişim aracı yahut birikim aracı olarak bilişim teknolojilerinin gelişimiyle banknotlara yahut madeni paralara alternatif birçok kripto para kullanılır olmuştur. Öyle ki kullanımına izin verilmeyen ülkelerde dahi internetin ülke hudutlarını ve yasalarını anlamsızlaştıran toplumlar arası özelliği dolayısıyla kripto para mal veya hizmet alımlarında değişim aracı olarak yahut yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Kripto paranın merkez bankası dijital para biriminden ayrılan temel özelliklerinden olan merkeziyetsiz yapısı bazı ülkelerde kripto paranın vergilendirilmesi konusunda çekimser kalınmasına neden olmuşken özellikle Amerika gibi ülkeler kripto paranın vergilendirilmesi için sürekli çalışmalar yaparak düzenlemelerini güncellemektedir. Bu çalışma ile Amerika Gelir İdaresi’nin kripto paranın vergilendirilmesi için kripto paranın kendine has özelliklerini dikkate alarak mükelleflere yol gösterici nitelikte yayımladığı 2014-21 ve 2019-24 sayılı kılavuzlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda öncelikle doktrindeki kripto para ve dijital para birimi karmaşasına son verilmesi amacıyla bu terimler tartışılarak kripto paranın ne olduğu net olarak ortaya konmuştur. Ardından ilgili kılavuzların kripto paranın vergilendirilmesinde matrah hesaplamalarına ilişkin önemli hususlar ayrı ayrı ele alınarak incelenmiş ve kripto paranın sert çatal oluşumu sonucu hava yardımı yoluyla dağıtımı halinde nasıl vergilendirileceği örnek durumlar üzerinden tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Dijital Varlık, Merkez Bankası Dijital Para Birimi, Vergi Matrahı Hesaplaması, Kripto Paranın Vergilendirilmesi, Sert Çatal, Hava Yardımı

An Assessment on Cryptocurrency Taxation under the United States Government Internal Revenue Service(IRS) Notice 2014-21 and Revenue Ruling 2019-24

Öz

Cryptocurrencies are used as an alternative to banknotes or coins as a trading or an investment tool. Due to the inter-communal feature of the internet, which renders boundaries and national laws, even cryptocurrency is used where it is not allowed. The decentralized structure of cryptocurrency, which is one of the main features that distinguishes it from the central bank digital currency, has caused some countries to abstain from regulating cryptocurrency taxation. On the other hand, countries such as the States, update their regulations by constantly working on cryptocurrency taxation. This study aims to evaluate the United States Government Internal Revenue Service(IRS) Notice 2014-21 and Revenue Ruling 2019-24. First of all, in order to terminate the confusion of therminology in the doctrine, this work discusses relevant terms to clarify the concept of cryptocurrency. Secondly, it analyses significant issues on tax base relevant to cryptocurrency taxation under the IRS notice and revenue ruling. Last but not least this work scrutinies taxation issues relevant to situations such as an airdrop of a new cryptocurrency following a hard fork.

Anahtar Kelimeler

Cryptocurrency, Virtual Asset, Central Bank Digital Currency, Tax Base, Cryptocurrency Taxation, Hard Fork, Airdrop.

Kaynakça

• KAYNAKÇA Ağan, Büşra ve Üzeyir Aydın. "Kripto Para Birimlerinin Küresel Etkileri: Asimetrik Nedensellik Analizi". Finans Sempozyumu (Mersin: Mersin Üniversitesi, 2018), 22/ 797 - 816.
• Akcan, Mustafa Muhsin. "Kripto-Paraların Finans Piyasalarına Etkileri". Kripto Para Ekonomisi ed. Volkan Alptekin, İsmail Metin ve Ahmet Tayfur Akcan. 97 - 114. Konya: Eğitim Yayınevi, 2018.
• Alkış, Alpaslan. "İslam Hukuku Açısından Bitcoin ve Kripto Para". Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8/2 (2018): 69 - 90.
• Alpago, Hasan. "Bitcoin'den Selfcoin'e Kripto Para". Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi 3/2 (2018): 411 - 428.
• Alptekin, Volkan ve Kubilay Çağrı Yılmaz. "Para Kuramı: Deniz Kabuklarından Dijital Paraya". Kripto Para Ekonomisi ed. Volkan Alptekin, İsmail Metin ve Ahmet Tayfur Akcan, 5 - 20. Konya: Eğitim Yayınevi, 2018.
• Anwar, Khairul. Ekonomi - Politik Formulasi Kebijakan dalam Konteks yang Berubah (Değişen Bağlamda Politika Formülasyonu). Gobah-Pekanbaru: Alaf Riau Publishing, 2011.
• Aqui, Keith A. Notice 2014-21. Amerika Gelir İdaresi (IRS-Internal Revenue Service). 2014. Erişim 5 Mayıs 2022. https://www.irs.gov/pub/irs-drop/n-14-21.pdf.
• Aslantaş Ateş, Burcu. "Kripto Para Birimleri, Bitcoin ve Muhasebesi". Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2016): 349 - 366.
• Azman, Fatih. "Kripto Para". Kripto Para Ekonomisi ed. Volkan Alptekin, İsmail Metin ve Ahmet Tayfur Akcan, 59 - 74. Konya: Eğitim Yayınevi, 2018.
• Bal, Aleksandra. "Handbook of Digital Currency Bitcoin, Innovation, Financial Instruments, and Big Data". Chapter 14 - How to Tax Bitcoin? ed. David Lee Kuo Chuen, 267 - 282. Academic Press, 2015.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. 2013 / 32. Basın Açıklaması, İstanbul: BDDK. Erişim 15 Nisan 2022. https://www.bddk.org.tr/Duyuru/EkGetir/510?ekId=530.
• Bénicourt, Emmanuelle ve Bernard Guerrien. Neoklasik İktisat Teorisi; Mikroekonomi, Makroekonomi ve ve Oyun Teorisi (La théorie économique néoclassique, Microéconomie, macroéconomie et théorie des jeux. Çev. Mustafa Dönmez, Hüseyin Şahin ve Ertuğrul Tokdemir. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Blanke, Tobias. Digital Asset Ecosystems: Rethinking Crowds and Clouds. Oxford: Chandos Publishing, 2014.
• Buğan, Mehmet Fatih. "Bitcoin ve Altcoin Kripto Para Piyasalarında Finansal Balonlar". Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 13/24 (2021): 165 - 180.
• Çarkacıoğlu, Abdurrahman. Kripto-Para Bitcoin. Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi. 2016, Erişim 17 Mayıs 2022. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/63468702/Bit_coin_nedir20200529-126429-2gxm8n-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1667656194&Signature=OKFF-neKg8a0cHbzwXcyWEs6SfVnCxfNqhPBCIiRwIshILWbz056DTTudhgTPp1nifvhqZ4sW5vT7PPhUfyu2mJLlkAlX2X3GtyyzI0qyw1B7i27YHU6xaa.
• Çatlı, Mehmet ve Sümeyye Şimşek. "Dijital Para ve Egemenlik". Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 12/48 (2021): 151 - 184.
• Çelen, Mustafa. "Türk Vergi Mevzuatına Göre Kripto Paraların Vergilendirilmesi". Bilimevi İktisat (Bilimevi Basın Yayın A. Ş.) 1/2 (2018).
• Cengiz, Kadir. "En Popüler Kripto Para Birimi: Bitcoin". Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 1/2 (2018): 87 - 100.
• Ceylan, Fatih, Ramazan Ekinci, Osman Tüzün ve Hakan Kahyaoğlu. "Kripto Para Piyasasında Balonların Tespiti: Bitcoin Ve Ethereum Örneği". Business & Management Studies:An International Journal (BMIJ) 6/3 (2018): 263 - 274.
• Chapman, James ve Carolyn A. Wilkins. "Crypto “Money”: Perspective of a Couple of Couple of Canadian Central Bankers". Bank of Canada Staff Discussion Paper, 1 - 29. 2019.
• Chason, Eric D. "Cryptocurrency Hard Forks and Revenue Ruling 2019-24". Virginia Tax Review 39/2 (2019): 279 - 287.
• Demir, Osman ve Hatice Odabaşı. "Merkez Bankası Dijital Para Sisteminin Avantaj ve Dezavantajları Neler Olabilir?" Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 61(2022): 199 - 222.
• Deniz, Elvan Asena. Finansal Piyasalarda Kripto Para Uygulamaları: Kripto Para Fiyatlarını Etkileyen Faktörler. İstanbul: Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Department of the Treasury, Internal Revenue Service (IRS). Sales and Other Dispositions of Assets. Publication 544 Cat. No. 15074K, Amerika Gelir İdaresi (IRS-Internal Revenue Service). Erişim 7 Mayıs 2022. https://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p544.pdf.
• Dülger, Murat Volkan. «Dijital Çağda Dijital Ödeme Aracı: Bitcoin ve Dijital Para.» Hukuk ve Daha Fazlası (2021):4 - 9.
• Eren, Binali Selman, Mustafa Salim Erek ve Ayşe Nur Buyruk Akbaba. "Kripto Para Kavramı ve Muhasebeleştirilmesi". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9/2 (2020): 1340 - 1367.
• European Central Bank (ECB). Study on New Digital Payment Methods. Commissioned Research on Citizens’ Payment Habits and Their Attitudes towards Digital Payments. Erişim 30 Ağustos 2022. https://www.ecb.europa.eu/paym/digital_euro/investigation/profuse/shared/files/dedocs/ecb.dedocs220330_report.en.pdf.
• Girgin, Betül. "Dijital Para ve Dijital Para Hakkında Hukuki Düzenlemeler". Ahkam (2021):70 - 77.
• Girgin, Süleyman. Kripto Paralardan Elde Edilen Kazançların Vergilendirilmesi. Aydın: ydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Gross, Andrew, Jeff Hemker, Jamie Hoelscher ve Brad Reed. "The Role of Secondary Sources on the Taxation of Digital Currency (Bitcoin) before IRS Guidance was Issued". Journal of Accounting Education 39 (2017): 48 - 54.
• Gültekin, Yaşar. "Turizm Endüstrisinde Alternatif Bir Ödeme Aracı Olarak Kripto Para Birimleri: Bitcoin". Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi 1/2 (2017): 96 - 113.
• IRS. Virtual currency: IRS Issues Additional Guidance on Tax Treatment and Reminds Taxpayers of Reporting Obligations, IR-2019-167. (9 Ekim 2019). Erişim 17 Mayıs 2022. https://www.irs.gov/newsroom/virtual-currency-irs-issues-additional-guidance-on-tax-treatment-and-reminds-taxpayers-of-reporting-obligations.
• Kahraman, İbrahim Korkmaz, Habib Küçükşahin ve Emin Çağlak. "Kripto Para Birimlerinin Volatilite Yapısı: GARCH Modelleri Karşılaştırması". Fiscaoeconomia 3/2 (2019): 21 - 45.
• Karaoğlan, Serhat, Tayfun Arar ve Onur Bilgin. "Türkiye’de Kripto Para Farkındalığı ve Kripto Para Kabul Eden İşletmelerin Motivasyonları". İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi 6/2 (2018): 15 - 28.
• Keathley, Elizabeth Ferguson. Digital Asset Management: Content Architectures, Project Management, and Creating Order out of Media Chaos. Apress, 2014.
• Kekeç, H. Muhammet. "Dünya'da Çeşitli Ülkelerin Kripto Paralara Yaklaşımı ve Kripto Paraların Vergisel Boyutu". Muhasebe, Finans Ve Denetim Alanlarında Yenilikçi Yaklaşımlar - 3 ed. Yakup Aslan, 47 - 61. İstanbul: Efe Akademi Yayınları, 2022.
• Kesebir, Murat ve Bülent Günceler. "Kripto Para Birimlerinin Parlak Geleceği". Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17 (2019): 605 - 625.
• Kızıl, Erkan. "Türkiye’de Kripto Paranın Vergilendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi". Mali Çözüm (İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası) 29/155 (2019): 179 - 196.
• Koç, Sebahattin. "Paranın Dijitalleşmesi ve Merkez Bankası Dijital Para Olasılığı". Akademik İzdüşüm Dergisi 5/2 (2020): 196 - 204.
• Liu, Zheng ve Hongyang Zhu. "Fighting Sybils in Airdrops". arxiv. Prod. Cornell University. 10 Eylül 2022. Erişim 17 Ekim 2022. https://arxiv.org/pdf/2209.04603.pdf.
• Luther, William J. ve Josiah Olson. "Bitcoin is Memory". Journal of Prices & Markets 3/3 (2015): 22 - 33.
• McDonald, David C. "Coining New Tax Guidance: How the IRS is Falling Behind in Crypto". University of Miami International and Comparative Law Review 28/1 (2020): 151 - 180.
• Naito, Atsushi. "Money, Credit and the State: Post Keynesian Theory of Credit Money and Chartalism". AHE Conference 2008. Erişim 31 Mayıs 2022. http://www.marx.su/wp-content/uploads/2019/09/NAITO_A._-_Money_Credit_and_the_State_Post_Keynesian_Theory_.pdf.
• Şahin, Eyyüp Ensari. "Kripto Para Fiyatlarında Balon Varlığının Tespiti: Bitcoin, IOTA ve Ripple Örneği". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 43 (2020): 62 - 69.
• Şahin, Eyyüp Ensari. "Kripto Para Bitcoin: ARIMA ve Yapay Sinir Ağları İle Fiyat Tahmini". Fiscaoeconomia 2/2 (2018): 74 - 92.
• Şahin, Eyyüp Ensari ve Oktay Özkan. "Asimetrik Volatilitenin Tahmini: Kripto Para Bitcoin Uygulaması". Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3/2 (2018): 240 - 247.
• Şahin, Muhammet. "Kripto Para Yeni Bir Vergi Sığınağı Mı? Bilişim Teknolojilerindeki Gelişmeler Temelinde Bir Değerlendirme". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 34 (2019): 169 - 181.
• Securities and Exchange Commission. Custody of Digital Asset Securities by Special Purpose Broker-Dealers. Washington, DC, 27 Nisan2021. Erişim 19 Haziran 2022. https://www.federalregister.gov/documents/2021/02/26/2020-28847/custody-of-digital-asset-securities-by-special-purpose-broker-dealers.
• Serçemeli, Murat. "Kripto Para Birimlerinin Muhasebeleştirilmesi ve Vergilendirilmesi". Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar 639 (2018): 33 - 66.
• Sinno, Suzanne R. Revenue Ruling 2019-24. Revenue Ruling, Amerika Gelir İdaresi (IRS-Internal Revenue Service) (2019) Erişim 9 Eylül 2022. https://www.irs.gov/pub/irs-drop/rr-19-24.pdf.
• Söderberg, Gabriel. "Are Bitcoin and Other Crypto-assets Money?" Economic Commentaries, 14 Mart 2018: 1 - 14. Erişim 5 Mayıs 2022. https://www.riksbank.se/globalassets/media/rapporter/ekonomiska-kommentarer/engelska/2018/are-bitcoin-and-other-crypto-assets-money.pdf.
• Ünalan, Gökhan. Kripto Paraların Vergilendirilmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• United States Government Accountability Office. "Virtual Currencies, Additional Information Reporting and Clarified Guidance Could Improve Tax Compliance" Reports & Testimonies . 12 Şubat 2020. Erişim 23 Ağustos 2022. https://www.gao.gov/assets/710/705950.pdf.
• Wahby, Riad S., Dan Boneh, Christopher Jeffrey ve Joseph Poon. "An Airdrop that Preserves Recipient Privacy". International Conference on Financial Cryptography and Data Security. Financial Cryptography and Data Security. (2020):444 - 463.
• Yıldız, Yiğit. "Kripto Paraların (Bitcoin) Vergilendirilmesi". Vergi Raporu 2 (2018): 43 - 50.
• Yumuşaker, Mehmet Can. "Kripto Para ve Tipleri, Bitcoin Olgusu ve Muhasebesi". Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 12/18 (2019): 1007 - 1029.