Depremde Kaybolanların Hukuki Durumlarının Gaiplik ve Ölüm Karinesi Yönünden Ele Alınması

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 219 - 236, 31.08.2023

Özlem Sarı Fidan

https://doi.org/10.56701/shd.1285470

Öz

06.02.2023 tarihinde ülkemizde yaşanan Kahramanmaraş merkezli olup, çok sayıda ili etkisi altına alan iki büyük deprem felaketi neticesinde binlerce vatandaşımız hayatını kaybetmiş ve maddi ve manevi büyük zararlar ortaya çıkmıştır. Yaşanan bu felakette pek çok kimsenin göçük altından kurtarıldığı ya da cesedine ulaşıldığı görülse de deprem anında bu bölgede olduğu bilinmesine rağmen sağ ya da ölü olarak bulunamayan da çok fazla kişi olmuştur. Bunun yanı sıra depremden sonra görülen ancak daha sonra kendisinden hiçbir haber alınamayan kişilerin sayısı da azımsanamayacak kadar fazladır. Yaşanan bu olaylar, söz konusu kişilerin hukuki durumlarının tespit edilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Nitekim bu kişiler hakkında verilecek kararlar, özellikle yasal mirasçılarını çeşitli açılardan etkileyebilecek niteliktedir. Öyle ki mirasın açılması neticesinde hakların ve borçların mirasçılara geçmesi, sağ kalan eşe ve çocuklara ölüm aylığının bağlanması, mevcut evliliğin sona erdirilmesi, söz konusu kişinin sigortalı olduğu bir hayat sigortası varsa bunun işleme konulması gibi hususlar hep ölüm olayına bağlıdır. Bu çalışma ile depremden sonra kendilerinden haber alınamayan kişilerin durumları çeşitli açılardan ele alınıp, bu kişiler hakkında ölüm karinesi ve gaiplik kararından hangisinin uygulanması gerektiğine ilişkin kapsamlı bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Ölüm Karinesi, Gaiplik Kararı, Ölüm Tehlikesi, Ölüm

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

Yoktur.

Addressing the Legal Status of Disappeared in the Earthquake in Terms of Absence and Presumption of Death

Öz

As a result of two major earthquake disasters, centered in Kahramanmaraş, which took place in our country on 06.02.2023 and affected many provinces, thousands of our citizens died and great material and moral damages occurred. Even though it was seen that many people were rescued from the rubble or their dead bodies were found in this disaster, although it was known that they were in this region at the time of the earthquake, there were many people who could not be found alive or dead. In addition, the number of people who were seen after the earthquake but could not be heard from afterwards is too high to be underestimated. These events led to the need to determine the legal status of the persons in question. As a matter of fact, the decisions to be made about these persons are of such a nature that they may affect especially their statutory heirs in various aspects. Such that, the opening of the succession, the transfer of rights and debts to the heirs, the payment of the widows and orphans pensions, the termination of the current marriage and the execution of a life insurance in which the person in question is insured depends on the death event. With this study, the situations of people who could not be heard from after the earthquake will be discussed from various perspectives, and a comprehensive assessment will be made about which of these people should be applied from presumption of death or declaration of absence.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Presumption of Death, Declaration of Absence, Danger of Death, Death

Proje Numarası

Yoktur.

Kaynakça

• Akdoganer Arslan, Elvan. Gaiplik Kararının Türk Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Akipek, Jale vd. Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku Birinci Cilt. İstanbul: Beta Yayınları, 15. Basım, 2019.
• Akkurt, Sinan Sami vd. Medenî Hukuk. Ankara: Seçkin Yayınları, 3. Basım, 2022.
• Antalya, Gökhan – Sağlam, İpek. Miras Hukuku Cilt III. Ankara: Seçkin Yayınları, 5. Basım, 2021.
• Arıcı, Kadir. Türk Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi, 2. Basım, 2022.
• Aslan Bingöl, Kemale Leyla. “Gaipliğin Miras Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 48 (2021), 313-334.
• Ayan, Mehmet – Ayan Nurşen. Kişiler Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 8. Basım, 2016.
• Aydıncık Midyat, Şirin. “Genetik Babanın Türk Soybağı Hukukundaki Yeri”. İstanbul Hukuk Mecmuası 80/2 (2022), 455-506.
• Belbez, Hikmet. “Devletler Hususi Hukukunda Medenî Haklardan İstifade Ehliyeti ve Gaiplik”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6/1 (1949), 70-79.
• Breitschmid, Peter. CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG. Zürich-Basel-Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 3. Auflage, 2016.
• Camkurt, Mehmet Zülfi. “Ölüm Karinesi ve Gaiplik Durumunda Sosyal Güvenlik Mevzuatı Kapsamında Hak Sahiplerine Gelir ve Aylık Bağlanması”. Mali Çözüm Dergisi 104 (2011), 235-248.
• Çabri, Sezer. Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574) C. I. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 1. Basım, 2018.
• Dural, Mustafa – Öğüz, Tufan. Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 17. Basım, 2016.
• Dural, Mustafa vd. Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 11. Basım, 2016.
• Egger, August. Zürcher Kommentar, Bd. I, Art 1-89 ZGB, Personenrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2. Auflage, 1930.
• Erdoğan, İhsan – Keskin, Dilşad. Türk Medeni Hukuku (Başlangıç Hükümleri-Kişiler Hukuku). Ankara: Gazi Kitabevi, 3. Basım, 2020.
• Günay, M. Barış. Sigorta Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 4. Basım, 2022.
• Honsell, Heinrich vd. Basler Kommentar, Zivilgesetsbuch I, Art. 1-456 ZGB. Basel: Helbing & Lichtenhahn Verlag, 4. Auflage, 2010.
• İnan, Ali Naim vd. İnan Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 11. Basım, 2022.
• Kayıhan, Şaban. Kişiler Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. Basım, 2022.
• Kelly D. St. L. - Varsanyi J. “Declarations of Death: Reappearance and Status”. The International and Comparative Law Quarterly 20/3 (1971), 535-546.
• Kley Andreas –Seferovic, Goran. OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch. Zürich: Orell Füssli Verlag AG, 4. Auflage, 2021.
• Oğuzman M. Kemal vd. Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). İstanbul: Filiz Kitabevi, 16. Basım, 2016.
• Özdamar Mehmet – Doğan, Burak. Sigorta Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Basım, 2020.
• Özsunay, Ergun. Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Fakülteler Matbaası, 4. Basım, 1979.
• Öztan, Bilge. Şahsın Hukuku, Hakikî Şahıslar. Ankara: Turhan Kitabevi, 6. Basım, 1994.
• Poseck, Roman. BeckOK BGB. München: C.H.Beck Verlag, 65. Edition, 2023.
• Sarı Fidan, Özlem. “Karşılaştırmalı Hukuk Perspektifinden Babalık Karinesi”. Adalet Dergisi 2023-1/70 (2023), 121-143.
• Serozan, Rona vd. Medeni Hukuk Genel Bölüm Kişiler Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 9. Basım, 2022.
• Serozan, Rona – Engin, Baki İlkay. Miras Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 8. Basım, 2022.
• Sümer, Halûk Hâdi. Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 3. Basım, 2022.
• Tokat, Hüseyin. “Gaipliğin Aile Hukuku Yönünden Sonuçları”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 25/2 (2017), 523-575.
• Tokat, Hüseyin. Türk Hukukunda Gaiplik. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Uşan, M. Fatih – Erdoğan, Canan. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 3. Basım, 2022.
• Yağcıoğlu, Ali Haydar. “Ölüm Karinesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 24/2 (2022), 833-885.
• Yılmaz, Süleyman – Yıldırım, Abdulkerim. Medeni Hukuk-I Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 3. Basım, 2022.
• Yücel Bodur, Mehtap. Sosyal Güvenlik Hukukunda Ölüm Sigortası. Ankara: Seçkin Yayınları, 1. Basım, 2021.
• Zeytin, Zafer – Ergün, Ömer. Türk Medeni Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları, 6. Basım, 2022.
• Zevkliler Aydın vd., Zevkliler Medenî Hukuk (Giriş, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku). Ankara: Seçkin Yayınları, 6. Basım, 1999.