Uluslararası Örgüt Olarak Güney Amerika Ortak Pazarı (MERCOSUR): Ulusüstü Yapıya Dönüşme Düzleminde Avrupa Birliği ile Mukayeseli Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 551 - 594, 31.08.2023

Sezercan Bektaş , Görkem Kayacık

https://doi.org/10.56701/shd.1312925

Öz

Güney Amerika Ortak Pazarı (Mercado Común del Sur – MERCOSUR) Güney Amerika’da kurulmuş bölgesel nitelikli uluslararası örgütlerden biridir. Kurulduğu günden bugüne dalgalı bir gelişim süreci geçiren MERCOSUR bölgesel ölçekli ve temelde ekonomik bütünleşmeye dayanan bir uluslararası örgüt olma vasfından Avrupa Birliği (AB) gibi ulusüstü bir örgüte dönüşüm noktasında birçok farklı tartışmaya konu olmaktadır. Bu kapsamda MERCOSUR’un kurumsal yapısı, karar alma usulleri, örgüt içi uyuşmazlık çözümü ve yargı organları, üye devletlerin egemenliklerinin bir bölümünün örgüt bünyesine devri gibi konulardaki konumu MERCOSUR’un ulusüstü bir yapıya dönüşümü noktasında incelenmesi gereken hususlar olarak ön plana çıkmaktadır. Öte yandan üye devletlerin MERCOSUR bünyesindeki bütünleşme sürecine bakışı ve bu sürece destekleri MERCOSUR’un geleceği için belirleyicidir. Çalışmamız bu kapsamda MERCOSUR’un tarihsel gelişim sürecini, amaçlarını, kurumsal yapısını, MERCOSUR bünyesinde meydana getirilen normatif yapıyı, uyuşmazlık çözümü mekanizmalarını, yargısal yapıyı ve nihayetinde MERCOSUR’un ulusüstü bir yapıya dönüşüm noktasında bulunduğu durumu AB ile karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Çalışmamızın sonucunda MERCOSUR’un halihazırda bölgesel nitelikli bir uluslararası örgüt olarak tanımlanabileceği ve MERCOSUR’u AB gibi ulusüstü örgütlerden ayıran birçok husus olduğu tespit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

MERCOSUR, Güney Amerika Ortak Pazarı, Ulusüstü örgütler, Bölgesel örgütler, Avrupa Birliği

The Southern Common Market (MERCOSUR) As An International Organization: A Comparative Review With The European Union Within The Transformation To The Supranational Organization

Öz

The Southern Common Market (“MERCOSUR”) is one of the regional international organizations established in South America. MERCOSUR, which has undergone a fluctuating development process since its establishment, has been the subject of many different discussions at the point of transformation from a regional organization to supranational organization. MERCOSUR's current position in matters such as its institutional structure, decision-making procedures, dispute resolution mechanism and judicial bodies, and the transfer of some of the sovereignty of the member states to the organization come to the fore as the issues that need to be examined in terms of the transformation of MERCOSUR into a supranational organization. On the other hand, the positive views and supports of the member states regarding the integration process within MERCOSUR are decisive for the future of MERCOSUR. In this context, our study examines the historical development process of MERCOSUR, its aims, institutional, normative and judicial structure, the dispute resolution mechanisms and finally transformation into a supranational organization in comparison with the EU. As a result of our study, it is determined that MERCOSUR can currently be defined as a regional international organization and many aspects distinguish MERCOSUR from supranational organizations such as the EU.

Anahtar Kelimeler

MERCOSUR, The Southern Common Market, Supranational organizations, Regional organizations, European Union

Kaynakça

• Arat, Tuğrul vd. “Avrupa Bütünleşmesi: 1957-1993 Arası”. Avrupa Birliği: Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar. 55–75. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı., 2023.
• Atamer, Cemre Çağla. Latin Amerika’da Entegrasyon Çabaları: Avrupa Birliği İle Karşılaştırmalı Bir Analiz. Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Başak, Cengiz. Uluslararası Örgütler. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı., 2012.
• Bayram, M. Hanifi. Avrupa Birliği Hukuku Dersleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 6. Baskı., 2021.
• Bozkurt, Enver vd. Avrupa Birliği Hukuku. Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 5. Baskı., 2011.
• Çeştepe, Hamza - Mıstaçoğlu, Tuğba. “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Entegrasyon: ASEAN ve MERCOSUR Örneği”. Yönetim ve Ekonomi 17/2 (2010), 93–106.
• Coffey, Peter (ed.). International Handbooks on Economic Integration MERCOSUR Latin America. New York: SPRINGER SCIENCE BUSINESS MEDIA, LLC, 1998.
• Donduran, Can. “Bölgesel Bütünleşmeye İnşacı Bir Yaklaşım: MERCOSUR’un Ortaya Çıkışı ve Düşünsel Süreçler”. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR) 6/2 (2020), 249–260.
• Erkekoğlu, Hatice - Yılmaz, Burcu. “MERCOSUR Ülkelerinin AB ile Dış Ticaretinin Serbest Ticaret Andlaşması Kapsamında Değerlendirilmesi”. Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 45 (2021), 71–90.
• Erkiner, Hakkı Hakan - Eray, İlayda. “Uluslararası Hukuk Bakımından Bir Uluslararası Örgüt Olarak Türk Devletleri Teşkilatı”. Güvenlik Stratejileri Dergisi TDT Özel S (2022), 217–250.