Tapu Sicilinin Aleniyeti Bağlamında Mirasçıların Bilgi Edinme Hakları

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 796 - 878, 31.12.2023

Doğa Ekrem Doğancı

https://doi.org/10.56701/shd.1360535

Öz

Editör Notu: Makalenin erken görünüm tarihi, yayın dosyasında da yer aldığı üzere 30.10.2023’tür. Sehven yapılmış bir hata sebebiyle silinip yeniden yüklenmesi gerekmiştir.

Taşınmazlar, sıklıkla en kıymetli malvarlığı değerleri arasında yer alır. Bundan dolayı yasal mirasçılar için özellikle mirasın paylaşımı aşamasında, mirasbırakanın hayattayken devrettiği taşınmazlar hakkında bilgi edinmek kritik bir öneme sahiptir. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK)’nın miras hukuku kitabında belli şartlar dahilinde mirasçıların bilgi verme yükümlülüklerinin öngörüldüğü çeşitli hükümler yer almaktadır. Burada dikkate alınması gereken durumlardan biri, tapu sicilinde geçerli olan tapu sicilinin aleniyeti ilkesi (TMK m. 1020) olup buna göre tapu sicil bilgileri belirli sınırlar dahilinde incelenebilmektedir. Bu bağlamda mirasçıların bilgi edinmeye ilişkin menfaatleriyle taşınmaz üzerindeki hak sahiplerinin ve diğer ilgililerin kişisel bilgilerinin korunmasına ilişkin menfaatleri karşı karşıya gelebilir. Somut olayda mirasçıların bilgi edinme hakkının kabulü ve bunun kapsamının belirlenmesi, karşılıklı menfaatlerin değerlendirilmesini gerektirir. Çalışmada tapu sicilinin aleniyeti bağlamında mirasçıların bilgi edinme talebi bazı yönleriyle irdelenecektir. Öncelikle yasal mirasçıların mirasın paylaşım aşamasında diğer mirasçılara ve üçüncü kişilere karşı bilgi edinme hakkı incelenecektir. Daha sonra TMK m. 1023 dahilinde yasal mirasçıların inceleme hakkı değerlendirilecektir. Bu kapsamda öncelikle 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu dahilinde TMK m. 1020’nin uygulanabilirliği tartışılacaktır. Daha sonra mirasçının malik olmasından kaynaklı inceleme hakkı ile onun diğer mirasçıların ve üçüncü kişilerin taşınmazlarına ilişkin inceleme hakkı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Mirasçıların Bilgi Edinme Hakkı, Mirasçıların Bilgilendirme Yükümlülüğü, Aleniyet İlkesi, Açıklık İlkesi, Taşınmaz Mülkiyeti, Tapu Sicili, Özel Hayatın Gizliliği, Tapu Sicilini İnceleme Hakkı, Mirasın Paylaşımı, Bilgi Edinme Hakkı

Inheritors' Right to Information in the Context of Publicity of the Land Registry

Öz

Inmovable property are often among the most valuable assets. Therefore, it is of critical importance for legal heirs to obtain information about the immovable property transferred by the deceased, during his/her lifetime, especially during the division of the inheritance. In the inheritance law book of the Turkish Civil Code (TCC), there are various provisions stipulating the obligation of heirs to provide information under certain conditions. One of the conditions to be taken into consideration here is the principle of publicity of the land registry (Art. 1020 of the TCC), which is valid in the land registry, and accordingly, the land registry information can be examined within certain limits. In this context, the interests of the heirs in obtaining information may come into conflict with the interests of the right holders of the immovable property and other interested parties in protecting their personal information. In the concrete case, the acceptance of the heirs' right to information and the determination of its scope requires the evaluation of mutual interests.
In this article in the context of the publicity of the land registry, the request of the heirs to obtain information will be analyzed in some aspects. First of all, the right of legal heirs to obtain information against other heirs and third parties during the division of the inheritance will be examined. Then, the right of examination of legal heirs within the scope of Article 1023 of the TCC will be evaluated. In this context, firstly, the applicability of Article 1020 of the TCC within the scope of the Right to Information Law No. 4982 will be discussed. Then, the heir's right of inspection arising from his/her ownership and his/her right of examination regarding the immovable properties of other heirs and third parties will be examined.

Anahtar Kelimeler

Right to Information of Heirs, Obligation of Heirs to Inform, Principle of Publicity, Principle of Openness, Immovable Property, Land Registry, Right to Privacy, Right to Examine Land Registry, Sharing of Inheritance, Right of Receiving Information

Kaynakça

• Abt, Daniel. “Art. 581”. Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Art. 457–640 ZGB. ed. Peter Breitschmid vd. Zürich:Schulthess Juristische Medien AG, 3. Basım, 2016.
• Akbıyık, Cem. Karma Bağışlama Kavramı ve Miras Hukukundaki Yeri. İstanbul: Aristo Yayınevi, 1997.
• Akçaal, Mehmet. Eşya Hukuku. Ankara:Yetkin Yayıncılık, 2. Basım, 2022.
• Akipek, Jale vd. Türk Medeni Hukuku: Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, C 1. Ankara, Beta Yayıncılık, 17. Bası,2021.
• Akipek, Jale. Türk Eşya Hukuku, Ayni Haklar- Birinci Cilt (Zilyetlik ve Tapu Sicili). Ankara, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 2. Basım, 1972.
• Akipek, Jale vd. Eşya Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2. Basım, 2018.
• Akyol, Şener. Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Antalya, O. Gökhan. “Eşya Hukukuna Hâkim İlkelerden Aleniyet İlkesi”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 23/3 (2017), 419-440.
• Antalya, O. Gökhan. Elektronik Tapu Sicili.Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.