Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ve Başarı Yönelimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 120 - 135, 31.05.2025

Sümeyye Çetinkaya , Gamze Akyıldız , Baybarshan Ali Kazancı

Öz

Bu çalışmanın temel amacı üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ve başarı yönelimleri arasında anlamlı farklılık oluşturup oluşturmadığının belirlenmesidir. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın örneklemini, Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi, Beslenme ve Diyetetik, hemşirelik, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Sosyal Hizmet ve Sağlık Yönetimi bölümlerinin 1-2-3 ve 4. sınıflarında öğrenime devam eden ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 347 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmada kullanılan maddelerin yapısal geçerliliğini test etmek amacı ile faktör analizi uygulanmıştır. Ayrıca araştırma soru formu ile araştırmada yer alan değişkenlerin güvenirliğini tespit etmek üzere Cronbach’s Alpha katsayıları bulunmuştur. Ölçekler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesinde korelasyon analizi kullanılmıştır.
Bu araştırma kapsamında ulaşılan basıklık ve çarpıklık katsayıları verilerin normal dağılım gösterdiğini ifade etmektedir. Bartlett testine göre ise verilerde korelasyon yapısının faktör analizi için uygunluğu tespit edilmiştir. Buna göre algılanan stres ve başarı yönelimlerinde bulunan iki değişken arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. İlişkiler araştırmanın temel iddialarını destekler niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Algılanan stres , Başarı yönelimleri , Üniversite öğrencileri

Etik Beyan

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

TUBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 2023 yılı 1.Dönem

Teşekkür

Araştırmamın uygulama ve yürütme aşamasında desteklerini esirgemeyen TUBİTAK'a aynı zamanda Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı, Çocuk Gelişimi Bölüm Başkanı ve diğer tüm personellerine, araştırmamın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen değerli arkadaşım Gamze AKYILDIZ'a ve makalemin her aşamasında bana yardımcı olan değerli hocam Dr. Öğr. Üyesi Baybarshan Ali KAZANCI' ya şükranlarımı sunmayı bir borç bilirim.

Kaynakça

• Akın, A., & Çetin, B. (2007). Başarı yönelimleri ölçeği, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Araştırmaları, 26, 1-12.
• Aliramaie, M. L. (2010). Nursing and coping with stress. International Journal of Collaborative Research on Internal Medicine & Public Health, 168-181.
• Alkan, C., & Kurt, M. (1998). Özel öğretim yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Arıcı, İ. (2007). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde öğrenci başarısını etkileyen faktörler (Ankara örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2021). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bulduklu, E. (2014). Okul müdürlerinin öğretimsel liderliği, öğretmen öz-yeterliği ve öğrenci başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mevlâna Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Braham, B. (2002). Stres yönetimi. Ateş altında sakin kalabilmek. (3. Baskı). (Çev. Vedat G. Diker). İstanbul: Hayat Yayınları.
• Canpolat, Ö. (2006). Çalışanların stres düzeylerini etkileyen faktörler ve iş sağlığı hemşiresinin stres ile baş etmede etkinliği. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Cohen S., & Kamarck, T., & Mermelstein, R (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior. 24, 385-396.
• Çakmak, Ö., & Hevedanlı, M. (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 115–127.
• Dadlı, G. (2015). Ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik öz düzenleme becerileri ve öz yeterlikleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Doğan, B., & Eser., M. (2013). Üniversite öğrencilerinin stresle başa çıkma yöntemleri: Nazilli MYO örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, 3(4), 29-39.
• Durna, U. (2006). Üniversite Öğrencilerinin stres düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 319-343.
• Dweck, C. S., & Leggett, E. L. (1988). Motivasyon ve kişiliğe yönelik sosyal-bilişsel bir yaklaşım. Psikolojik İnceleme, 95(2), 256–273.
• Eskin, M., & Harlak,H., & Demirkıran,F., & Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi, New Symposium Journal, 51(3), 132-140.
• Gümüştekin, G., & Öztemiz A. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 271- 288.
• Hellrıegel, D., Slocum, J. W., Woodman, R. W. (1992) Organizational Behavior. New York: Western Publishing.
• Karaman, G. (2020). Üniversite öğrencilerinin akademik başarısı ile stres ve kaygının ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kasatura, İ. (1991). Okul başarısından hayat başarısına. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Kırımça, K. (2022). Sınav günü duygu durumun akademik başarı ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kohn, J. P., & Frazer G. H. (1986). An academic stress scale: Identification and rated importance of academic stressors. Psychological Reports, 59(2), 415-26.
• Koutsoulis, M. K., Campbell, J. R. (2001). Family processes affect students’ motivation, and science and math achievement in Cypriot high schools. Structural Equation Modeling, 8, 108–127.
• Özgüven, İ. E. (1974). Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen zihinsel olmayan faktörler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Özgüven, İ. E. (1998). Bireyi tanıma teknikleri. Ankara: Pdrem Yayınları
• McClelland, D. C. (1961). The achieving society. New York: The Macmillan Company
• Midgley, C., & Kaplan, A., & Middleton, M., & Maehr, M., & Urdan, T., & Anderman, L., & Anderman, E., & Roeser, R. (1998). The development and validation of scales assessing students’ achievement goal rientations. Contemporary Educational Psychology, 23, 113-131.
• Pehlivan, İ. (1995). Yönetimde stres kaynakları. Ankara: Pegem Yayınları.
• Ross, S. E., & Niebling, B. C., & Helkert, T. M. (1999). Sources of stress amoung college students, College Student Journal, 33, 35-46.
• Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and achievement behaviors. Educational Psychology Review, 1, 173-208.
• Şahin, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin fakülte türü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 28-35.
• Uçkun, C. G., & Üzüm, B., & Uçkun, Ö. S. (2018). Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumu ve iyimserliği algıları. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 10(40), 102-109.
• Ünal, S., & Ümmet, D. (2005) Örgütsel stres kaynakları ve öğretmenlerin baş etme stratejileri. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Yayınları.
• Veach, T. L., & Rahe, R. H., Tolles, R. L., Newhall, L. M. (2003). Effectiveness of an intensive stress intervention workshop for senior managers. Stress and Health. 9(5), 257 264.
• Yücel, Z., & Koç, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersine karşı tutumlarının başarı düzeylerini yordama gücü ile cinsiyet arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 10(1), 133-143.