Eleştirel Bilincin Körelmesinin Somut Bir Göstergesi Olarak Kültür Endüstrileri ve Geleneksel Değer Kodlarının Çözülüşü

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 64, 29.01.2019

Nurcan Üç

Öz

Bu çalışma, Frankfurt Okulu
teorisyenlerinden Theodor W. Adorno ve Max Horkheimer tarafından ortaya atılıp
kavramsallaştırılan ‘kültür endüstrisi’ üzerine odaklanmaktadır. Çalışmanın
amacı; kültür endüstrisi koşullarında yaşayan bireylerin ne şekilde manipüle
edildiğini ortaya koymaktır. Literatür taraması ile sınırlı bu çalışmada,
öncelikle eleştirel bilincin somut bir göstergesi olarak kültür endüstrisi
kavramı ele alındı ve eleştirel teorisyenlerin yoğun bir biçimde eleştirdiği Aydınlanma
düşüncesinin mite dönüşmesi konusu irdelendi. Yine kültür endüstrisinin
kavramsallaştırılması noktasında önem taşıyan yabancılaşma, tecimsellik ve
emtialaşma konuları ele alınarak kültür endüstrisi gösterilerinden söz edildi. Eleştirel
ve rasyonel düşünceyi terk etmiş bireyler için sözde bir tatmin alanı yaşatan
‘edebi bir talep olarak eğlence’, ‘serbest zamanın sömürgeleştirilmesi’, ‘yaşamsal
bir gündem olarak moda’ ve ‘beden, gençlik fetişi’ konuları kültür endüstrileri
bağlamında ele alındı. Bu çalışma, kültür endüstrisi konusunda güncel
çalışmalara dair tartışma alanı açabilme amacı taşıdığından önem arz
etmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Kültür Endüstrisi, Aydınlanma

Kaynakça

• Adorno W. T. (2008). Kültür Endüstrisi, Kültür Yönetimi. (Çev. N. Ülner, M. Tüzel ve E. Gen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Adorno W. T. (2014). Minima Moralia, (Çev. O. Koçak ve A. Doğukan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Baudrillard, J. (2015). Tüketim Toplumu. (Çev. A. Şenel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2012). Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri. (Çev. N. Demirdöven). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2014) Parçalanmış Hayat. (Çev. İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Benjamin, W. (2015). Teknik Olarak Yeniden-Üretilebilirlik Çağında Sanat Yapıtı. (Çev. G. Sarı). İstanbul: Zeplin Kitap.
• Bottomore, T. (2013). Frankfurt Okulu ve Eleştirisi. (Çev. Ü. H. Yolsal). İstanbul: Say Yayınları.
• Chapaux-Morelli, P. ve Couderc, P. (2011). İkili İlişkilerde Duygusal Manipülasyon- Narsist Bir Partnerle Yüzleşmek. (Çev. I. Ergüden). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çabuklu, Y. (2014). Özgürlükçü Düşüncenin Peşinde. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çelik, Ş. Abdurrahman. (2011). Kültür Endüstrisi Üç Yanlış Bir Doğru. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Dellaloğlu, B. (2007). Frankfurt Okulu'nda Sanat ve Toplum. İstanbul: Say Yayınları.
• Duman, M. Zeki. (2014). Tüketim Toplumu Eleştirel Bir Bakış. Ankara: Kadim Yayınları.
• Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (1990). İletişim ve Toplum. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Fiske, J.(2012). Popüler Kültürü Anlamak. (Çev. S. İrvan). İstanbul: Parşömen.
• Giddens, A. (2014). Modernliğin Sonuçları. (Çev. E. Kuşdil). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Horkheimer, M. ve T.W. Adorno. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar 1, (Çev. O. Özügül). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Horkheimer, M. ve T.W. Adorno. (1996). Aydınlanmanın Diyalektiği Felsefi Fragmanlar 2, (Çev. O. Özügül) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Horkheimer, M. (2013). Akıl Tutulması. (Çev. O. Koçak). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kızılçelik, S. (2008) Frankfurt Okulu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kongar, E. (1972). Toplumsal Değişmesi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Köse, H. (2010). Medya ve Tüketim Sosyolojisi. Ankara: Ayraç Kitap.
• Kraus, W. (2004). Yaşamın Anlamı. (Çev. G. Uyanık ve A. Sarı, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Larrain, J. (1995) İdeoloji ve Kültürel Kimlik: Modernite ve Üçüncü Dünyanın Varlığı. (Çev. Nese Nur Domaniç). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Marcuse, H.(1975). Tek Boyutlu İnsan. (Çev. A. Timuçin ve T. Tunçdoğan). İstanbul: May Yayınları.
• Modleski, T. (1998). Eğlence İncelemeleri. (Çev. N. Gürbilek). İstanbul: Metis Yayınları.
• Oskay, Ü. (2014). Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Özdemir, N. (2005). Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü. Ankara: Akçağ Yayınları. Rehmann, J. (2017). İdeoloji Kuramları Yabancılaşma ve Boyun Eğme Güçleri. (Çev. Ş.Alpagut). İstanbul: Yordam Kitap.
• Sözer, Ö. (2009). Felsefenin ABC'si. İstanbul:Say Yayınları.
• Spurk, J. (2008). Toplumsal Aklın Eleştirisi. Çev: Işık Ergüden, İstanbul: Versus Kitap.
• Tandaçgüneş, N. (2013). Ütopya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Uğurlu, O. ve Şakiroğlu, M. (2013). Aşkın Psikolojisi. İstanbul: Postiga Yayınları.
• Veysal, Ç. (2010). Nesneleşme ve Özgürleşme Sorunu Üzerine. İstanbul: Etik Yayınları.
• Yaylagül, L. (2013). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yüksel, M. (2003). Modernleşme ve Mahremiyet. Kültür ve İletişim. 6.1, 75-109.