BİRER MARKA OLARAK SOSYAL MEDYA PLATFORMLARININ MARKA BİLEŞENLERİ EKSENİNDE GÖSTERGEBİLİM YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 70 - 96, 06.07.2023

Fuat Ustakara , Rabia Balcı

Öz

Günümüz yoğun rekabet ortamında işletmeler için marka oluşturmak önemli bir hale gelmiştir. Güçlü bir marka yaratmak ve bu gücü sürdürebilmek ise marka bileşenlerinin bir bütün olarak oluşturulmasını gerektirmektedir. Günümüzde marka, yalnızca ürün ve hizmetleri kapsayan bir kavram olmanın ötesine geçerek birçok alanın markalaşmaya yönelmesiyle birlikte farklı bir anlam kazanmıştır. Yeni ağ teknolojilerinin bir getirisi olan sosyal medya platformları, zamanla kullanıcı sayısının artmasıyla birlikte birer marka olarak algılanmaya başlamıştır. Sosyal medya platformlarının dünyanın en değerli markaları arasında gösterilmesi bu durumu açıklamaktadır. Bu görüşten yola çıkan çalışma, marka kavramının işletmeler için önemini vurgulamak ve marka kavramının her alana etki ederek işletmeleri markalaşmaya yönlendirdiğini vurgulamak amacı taşımaktadır. Bu yönüyle çalışma, sosyal medya platformlarının birer marka olarak marka bileşenlerinin göstergebilim yöntemiyle incelenmesini içermektedir. Çalışmanın birinci bölümünde, marka kavramı ve markayı oluşturan marka bileşenleri alt başlıklar halinde açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, sosyal medya kavramına yönelik tanımlar açıklanmaya çalışılmış ve sosyal medya platformlarının birer marka olduğuna yönelik çıkarsınım tablo ve veriler eşliğinde aktarılmıştır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise, örneklem olarak belirlenen Facebook, YouTube, Instagram ve Twitter platformları göstergebilim metoduyla incelenmiş ve bu çerçevede yorumlanmıştır. Sonuç olarak, örneklem olarak seçilen sosyal medya platformlarının marka bileşenleri kapsamında eksiklikleri ile birlikte birer marka olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

marka, marka bileşenleri, sosyal medya, göstergebilim

Kaynakça

• Aaker, D. A. (1996). Building Strong Brands. Newyork: The free press.
• Aaker, J. L. (1997). Dimensions of Brand Personality. Journal of Marketing Research, 34 (3): 347-356. https://doi.org/10.2307/3151897
• Ak, M. (2006). Marka Yönetimi. İstanbul: Akis Kitap.
• Aktuğlu, I. K. (2014). Marka Yönetimi: Güçlü ve Başarılı Markalar için Temel İlkeler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ateşoğlu, İ. (2003). Marka İnşasında Slogan. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1): 259-264. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20846/223503
• Avcı, N.; Topçu, D. (2021). Sosyal Medya, Dil ve Edebiyat. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1): 5-26. https://doi.org/10.20493/birtop.860619
• Balakrishnan, M. S.; Nekhili, R.; Lewis, C. (2011). Destination Brand Components. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 5 (1): 4-25. Doi:10.1108/17506181111111726
• Baran, T. (2020). Marka Adının Tüketicilerin Marka Tercihlerine Etkisi: Türkçe ve İngilizce Adların Karşılaştırılması. International Journal of Management Economics and Business, 16 (4): 1029-1042. https://doi.org/10.17130/ijmeb.853619
• Başoğlu, N. (2019). Reklam Afişlerinde Peirce’ün Görüntüsel Gösterge, Belirti ve Simge Kavramlarının Kullanılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12(63): 1307-9581. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3240
• Becer, E. (2013). İletişim ve Grafik Tasarım. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Brand Finance Brondirectory. (2022). Global 500 2022 | Brand Value Ranking League Table | Brandirectory. https://brandirectory.com/rankings/global/table Erişim Tarihi: 20.05.2022
• Can, E. (2014). Marka ve Marka Yapılandırma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (1): 225-237. https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/490/4295
• Ceylan, C. (2020). Sosyal Medya Tasarımı ve İhtiyaç. Aydın Sanat İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 6 (11): 43-52. https://doi.org/10.17932/IAU.SANAT.2015.015/sanat_v06i11005
• Çakır, H.; Topçu, H. (2005). Bir İletişim Dili Olarak İnternet. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (19): 71-96. https://dergipark.org.tr/en/pub/erusosbilder/issue/25118/265210
• De Chernatony, L.; Riley, F. D. (1998). Modelling The Components Of The Brand. European Journal of Marketing, 32 (11/12): 1074-1090. Doi:10.1108/03090569810243721
• Doyle, P. (1989). Building Successful Brands: The Strategic Options. Journal of Marketing Management, 5(1), 77-95. https://doi.org/10.1080/0267257X.1989.9964089
• Durmaz, Y.; Ertürk, S. (2016). Marka Uygulamaları ve Önemi. International Journal of Academic Values Studies, (2): 82-93. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijavs/issue/28381/301732
• Farhana, M. (2012). Brand Elements Lead to Brand Equity: Differentiate or Die. Information Management and Business Review, 4 (4): 223-233. Doi: 10.22610/imbr.v4i4.983
• Kaplan, A.; Haenlein, M. (2010). Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media. Business Horizons, (53): 59-68. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
• Kaptanoglu, R. Ö.; Kılıçarslan, M.; Tosun, A. (2019). Marka ve Marka Farkındalığı. The Journal of Social Science, 3 (5), 248-266. https://doi.org/10.30520/tjsosci.520673
• Karaman, E. (2017). Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in Göstergebilimsel Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 9 (2): 25-36. doi: 10.17932/IAU.IAUD.13091352.2017.9/34.25-36
• Keller, K. L. (2013). Strategic Brand Management Building: Measuring, and Managing Brand Equity. Pearson Education.
• Kozak, M. (2015). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Marangoz, M. (2016). Tüketicilerin Marka Fonksiyonu Algılamaları ile Satın Alma Sonrası Davranışları Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (2): 107-128. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuiibfd/issue/22749/242844
• Markaların Korunması Hakkında KHK (1995). 812 İkinci Bölüm: Markanın İçereceği İşaretler ve Markanın Elde Edilmesi 9.
• Moser, M. (2007). Marka Yaratmanın Beş Adımı. İstanbul: MediaCat.
• Odabaşı, Y.; Oyman, M. (2005). Pazarlama İletişimi Yönetimi. İstanbul: MediaCat.
• Özmakas, U. (2009). Charles Sanders Peırce’in Gösterge Kavramı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1): 32-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21653/232795
• Öztürk, A. (2017). Pazarlama İlkeleri. Ankara: Gazi kitapevi.
• Quality Logo Products (2021). Tablo 1. Tüm Zamanların En İyi Sloganları Listesi-İlk 10. https://www.qualitylogoproducts.com/promo-university/10-best-slogans-of-all-time.htm Erişim Tarihi: 15.05.2022
• Saussure, F. de. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Şekil 1. Facebook Markasının Logo ve Amblemi. https://turbologo.com/tr/blog/facebook-logo/ Erişim Tarihi: 16.05.2022
• Şekil 2. YouTube Markasının Logo ve Amblemi. https://marka-logo.com/youtube-logo/ Erişim Tarihi: 16.05.2022
• Şekil 3. Instagram Markasının Logo ve Amblemi. https://www.brandingturkiye.com/wp-content/uploads/2018/03/instagram-logo-degisikligi-768x523.jpg Erişim Tarihi: 16.05.2022
• Şekil 4. Twitter Markasının Logo ve Amblemi. https://marka-logo.com/twitter-logo/ Erişim Tarihi: 16.05.2022
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2022a). Sözcük arama: “marka”. https://sozluk.gov.tr/?kelime=marka Erişim Tarihi: 02.05.2022
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2022b). Sözcük arama: “medya”. https://sozluk.gov.tr/?kelime=medya Erişim Tarihi: 02.05.2022
• Tığlı, M. (2003). Marka Kişiliği. Öneri Dergisi, 5(20): 67-72. https://doi.org/10.14783/maruoneri.681202
• Tuncer, E. S. (2020). Göstergebilimin Çözümleme Modelleri Işığında Reklam Anlatıları. Atatürk İletişim Dergisi, 20, 73-102. https://doi.org/10.32952/atauniiletisim.733404
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2022). Tablo 3. Türkiye’de Sosyal Medya Uygulamalarının Kullanım Oranı. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 Erişim Tarihi: 17.04.2023
• Ustakara, F. (2015). Kent Markalama: Stratejik İletişim Bağlamında Marka Şehir Projesi. Konya: Literatürk.
• Ustaoğlu, F. D.; Bayçu, S. U. (2015). Kurum Kimliği: Logo ve Rengin Çağrışımları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (34): 27-40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61814/924711
• Vural, Z. B. A.; Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesine Yönelik Bir Araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(20): 3348-3382. https://doi.org/10.19168/jyu.65130
• Vuran, Y.; Afşar, A. (2016). İşletmelerde Marka ve Marka Stratejileri. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies JAVS), 2 (7): 28-39. https://doi.org/10.23929/javs.44
• We Are Social (2022). Tablo 2. Dünyanın En Çok Kullanılan Sosyal Medya Platformları. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022-another-year-of-bumper-growth-2/ Erişim Tarihi: 15.05.2022
• Yalçınkaya, N. (2021). Sloganların Marka Kimliğine Katkısının İçerik Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, (47): 247-267. https://doi.org/10.30794/pausbed.778010
• Yaylagül, Ö. (2015). Göstergebilim ve Dilbilim. Ankara: Hece Yayınları.
• Yılmaz, A. (2020). İnsan Ticaretinin Kamu Spotu Reklamlarında Sunumu: Roland Barthes'in Mit Olgusu Üzerinden Göstergebilimsel Analiz. Göç Araştırmaları Dergisi, 6 (1): 8-34. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gad/issue/55181/756978
• Yücel, N.; Halifeoğlu, M. (2017). Marka Kişiliği Algısı: Sosyal Medya Markaları Üzerine Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27 (2): 177-192. Doi: 10.18069/firatsbed.346511