Nahj al-Balagha and It’s Sources Problem

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 265 - 290, 31.12.2019

Hasan Apaydın

Öz

Hundreds of sects emerge in the historical process of Muslims for more than fourteen centuries. Most of them disappeared in the halls of history, others have existed until the present day by finding a chance to live. The most important of these traditions to date are Ahl-i Sunnah and the other is the Shi'a ecole and there are sources accepted as “authentic“according to belief practices of both these sects. Nahj al-Balagha is one of the books that are the most value attributed and is likened to such as “Sibling of the Quran" after the Holy Quran in the ShiiteWorld. This book is considered to be specified work edited by Sharif al-Radi (d: 406/1016) and the contents of its are Imam Ali's sermons, words, and letters. The work reveals its importance as a historical source with these aspects as well as in terms of religion and belief. We believe that the researching of this work, which has great importance for the Shiite world, in the historical process, and the examination of the doubts on it, will also be important for the Ahl al-Sunnah community and academic studies. Especially, in terms of comparative studies among sects, it is extremely important to critically study the works related to basic and important sources like Nahj al-Balagha.

Anahtar Kelimeler

Nahj al-Balagha, Imam Ali, Sharif al-Radi, Shiite, Shia, Imamiyyah, Hadith

Nehcü’l-Belâga ve Kaynakları Sorunu

Öz

Müslümanların on dört asırdan
fazla devam edegelen tarihsel süreçlerinde yüzlerce mezhep ortaya çıkmıştır.
Bunların çoğu tarihin dehlizlerinde kaybolup gitmiş; bazıları ise yaşama imkânı
bularak günümüze kadar var olmuştur. Günümüze kadar gelen bu geleneklerden en
önemlileri Ehl-i Sünnet, bir diğeri ise Şia ekolleri olup her iki mezhebin
inanç-uygulamalarına göre “sahih” olarak kabul ettikleri kaynaklar
bulunmaktadır. Şii
dünyada “Kuran’ın kardeşi” gibi benzetmeler yapılan, Kuran-ı Kerim’den sonra en
fazla değer atfedilen kitaplardan biri Nehcu’l Belâğa’dır. Bu kitap
Seyyid Radî (ö:406/1016) tarafından edit edildiği kabul gören ve içeriğinin ise
Hz. Ali’nin hutbeleri, sözleri ve mektupları olduğu belirtilen bir eserdir. Bu
yönleriyle eser din ve inanç esasları bakımından olduğu kadar tarihi bir kaynak
olarak da önemini ortaya koymaktadır. Şii dünya için çok büyük bir öneme sahip
olan bu eserin tarihsel süreçte incelenmesi ve eser üzerindeki şüphelerin
irdelenmesinin, Ehl-i Sünnet camiası ve akademik çalışmalar için de önemli
olacağı kanaatini taşımaktayız. Özellikle mezhepler arası karşılaştırmalı
çalışmaların yapılması bakımından, Nehcu’l Belâğa gibi temel ve önemli
kaynaklarla ilgili eserlerin kritize çalışması son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Nehcu’l Belağa, İmam Ali, Şerîf er-Radî, Şii, Şîa, İmamiyye, Hadîs

Kaynakça

• Abdulaziz el-Kerem, Divan-u’l-İmam Ali Emîr-u’l-Mu’minîn ve Seyyid’i-l-Bulega ve-l-Mutekellimin, Mektebet-u’ş-Şe’biyye, tarih yok
• Abdullah bin Müslüm bin Kuteybe, Dineverî, el-İmametu ve’s-Siyase, Beyrut: Dar-u’l- Ezva, 1410-1990
• Âgā Büzürg, Tahranî, ez-Zerî’a İlâ Tesânîfi’ş-Şîa, Beyrut: Dar-u’l- Ezva, tarih yok
• Ahmed bin Abdulaziz, Coherî, Es-Sakife-tu ve Fedek, Tahran: Mektebetu Neyneva el-Hediyse, tarih yok
• Ahmed bin Abdullah, İsfehanî, Hilyet-u’l-Evliya ve Tabakat-i’l-Esfiya, Beyrut: Dar-u’l-Fikr, 1416-1996
• Ahmed bin Abdürabbih, Endelüsî, el-İkdü’l-Ferîd, Beyrut: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1404-1983
• Ahmed bin Ali bin Sabit el-Hatib, Bağdadî, Tarih-u Medinet-i’l-İslam ve Ahbaru Muhaddisiha ve Zikru Guttaniha’l-Ulema min Gayri Ehliha ve Varidiha, Beyrut: Dar-u’l-Garbul İslamî, 1422-2001
• Ahmed bin Ali, Hatîb el’Bağdâdî, Tarihu Bağdad, Beyrut: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1417-1996
• Ahmed bin Ali, İbni Hacer Askalanî, Lisan-u’l-Mizan, Beyrut: Mektebet-u’l-matbuat-i’l-İslamiyye, 1423-2002
• Ahmed bin Ebi Yakub, Yakubî, Tarih-u’l-Yakubî, İbrahim Ayetî, Tahran: İlmi ve ferhengî, 1387-2008
• Ahmed bin Muhammed, Berkî, Kitab-u’r-Rical, Tahran: Danişgahi Tahran, 1342-1963
• Ahmed bin Muhammed, Ebu Ubeyd, el-Gariybeyn fi’l-Kuran ve’l-Hadis, Arabistan: Mektebetu Nezar Mustafa el-Baz, 1419-1999
• Ahmed bin Yahya, Belazurî, Futuh-u’l-Buldan, Beyrut: Dar ve Mektebet-ul Hilal, 1988
• Ahmed Dekaik, Abdullah Ali, Hakikatu Mushafi İmam Ali İnde Sunneti ve Şia, Bahreyn: Dar-u’l-İsme, 1430-2009
• Ahmed, Ebu Neîm İsfehanî, Zikru Ehbaru İsbehan, Londra, 1934
• AKSU, Ali, “Nehcü’l Belağa’da Hz. Ali’nin Bazı Tavsiye ve Uyarıları”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XII/2 – 2008
• Ali bin Hüseyin, Mus’udî, İsbat-u’l-Vasiyye Li’l-İmam Ali bin Ebitalib, Beyrut: Dar-u’l-Ezva, 1409-1988
• Ali bin İbrahim, Kummî, Tefsir-ul Kummî, Kum: Dar-u’l-kitab, 1404-1984
• Ali Nemazi, Şahrudî, Mustedrakatu İlmi Ricali Hadis, Tahran, 1414-1993
• Alirıza, Askerî, Mes’udî ve’t-Tenbih ve’l-Eşraf, Makalat ve Berresiha Dergisi, Kış 1376-1997
• Amilî Nebatî, Ali bin Muhammed bin Ali, es-Sirat-u’l-Mustekim ila Mustehakk-i’t-Takdim, Necef: Mektebet-u’l-Heyderiyye, 1384-1965
• Amr bin Bahr, Câhiz, el-Beyan ve’t-Tebyin, Kahire: Mektebet-u’l-Hanecî, 1418-1998
• Amr bin Bahr, Câhiz, el-Beyan ve’t-Tebyin, Kahire: Mektebet-u’l-ticariyyet-u’l-kübra, 1345-1926
• Ayyaşî, Muhammed bin Mes’ud, Tefsir-u’l-Ayyaşî, Tahran: Matbaatu’l-İlmiyye, 1380-1961
• Azernuş, Azertaş, Dairet-u’l Mea’rifi Buzurgi İslamî, Tahran: Merkezi Dairet-u’l Mea’rifi Buzurgi İslamî, 1370-1992
• Bergî, Ahmed bin Muhammed bin Halid, el-Mehasin, Kum: Dar-u’l-Kutub-i’l-İslamiyye, 1371-1951
• Caferi, Muhammed Mehdi, Seyyid Radî, Tahran: Terhi Nov, 1375-1996
• Cemaluddin Ebu’l-Mehasin, İbni Teğrî Berdî, en-Nucum-u’z-Zahire fî Muluki Misr ve’l-Kahire, Mısır: Vezaret-u’s-Segafe, 1383-1963
• Deştî, Muhammed, Esnad ve Medariki Nehcu’l Belâğa, Kum: Muesseyi Ferhengî Tahkikatî Emîr-u’l-Mu’minîn, 1378-1999
• Deştî, Muhammed, Ruvat ve Muhaddisini Nehcu’l Belâğa, Kum: Muesseyi Ferhengî Tahkikatî Emîr-u’l-Mu’minîn, 1378-1999
• Deştî, Muhammed; Muhammedî, Kazım, el-Mucem-u’l-Mufehris Li-Elfazi Nehcu’l Belâğa, Beyrut: Dar-u’l-Ezva, 1986
• Ebî Ğalib Ahmed bin Muhammed bin Muhammed, Zurarî, Risaletu Ebî Ğalib Zerarî İla İbni İbnihi Fi Zikri Âli A’yan, Kum: Merkezi buhus ve tehgigati İslamî, 1411-1990
• Ebu Cafer Muhammed bin Hasan, Tehzib-u’l-Ahkâm, Tahran: Dar-u’l-Kutub-i’l-İslamiyye, 1407-1987
• Ebu Hanife Ahmed bin Davud, Dineverî, Ehbar-u’t-Tıval, Mısır: es-Seade, 1330-1912
• Ebu Mansur Abdulmelik bin Muhammed, Seâlibî, el-E’caz ve’l-İcaz, Mısır: Semumiyye, 1867
• Ebu Mansur Abdulmelik, Seâlibî, Yetimet-u’d-Dehr Fi Mehasini Ehl-i’l-Asr, Beyrut: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1403-1983
• Ebu Mufazzal Cemaluddin Muhammed bin Mukrim, İbn Manzur, Lisan-u’l-A’rap, Beyrut: Daru SadirEbu Muhammed Abdullah bin Es’ed El-Yemenî, Yafiî, Mirat-u’l-Cinan ve İbrat-u’l-Yekzan Fî Marifeti Ma Yu’teberu Min Hevadis-i’z-Zeman, Beyrut: Dar-u’l-kutubil ilmiyye, 1997
• Ebu Muhammed Ahmed, Asam Kufî, Kitab-u’l-Futuh, Beyrut: Dar-u’l-Ezva, 1411-1991
• Ebu Ömer Muhammed bin Yusuf, Kindî, el-Vulat ve Kitab-u’l-Kuzat, Beyrut: Aba-l Besuiyyin, 1908
• Ebu’l-Felah Abdulhay, İbnu’l-İmâd el-Hanbelî, Şezerat-u’z-Zeheb Fi Ehabari Min-e’z-Zeheb, Beyrut: Daru İhya-i’t-Turas-u’l-Arabî, tarih yok
• Ebu’l-Ferec Ali bin Hüseyin, İsfehanî, Makalid-u’t-Talibin, Beyrut: Muessetul E’lemî Li’l-Matbuat, 1419-1998
• Ebu’l-Ferec Muhammed bin İshak, İbnü’n-Nedîm, el-Fihrist, Beyrut: Dar-u’l-marife, tarih yok
• Ebu’l-Hasan Ali bin Ebu’l-Kerem Muhammed bin Muhammed bin Abdulkerim bin Abdulvahid Şeybanî, İbnu’l Esîr, el-Kamilu Fî-t-Tarih, Lübnan: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1407-1987
• Ebu’l-Hasan Muhammed bin Hüseyin, Seyyid Radî, Hekaik-u’t-Tevil Fi Muteşabih-i’t-Tenzil, Beyrut: Dar-u’l-Ezva, 1406-1986
• Ebu’l-Hasan Muhammed bin Hüseyin, Seyyid Radî, Nehcu’l Belâğa, Muhammed Deştî, Kum: Muesseyi ferhengi ve tehgigatiyi Emîrul Muminin, 1380-2001
• Ebu’l-Kasım Abdurrahman bin İshak, Zucacî, Emalî ez-Zucacî, Beyrut: Dar-u’l-Ciyl, 1407-1987
• Ebü’l-Fidâ, İmâdüddîn İsmâîl b. Alî b. Mahmûd el-Eyyûbî, el-Muhtasar fi Ahbar-i’l-Beşer, Basım yeri ve tarihi yok
• en-Necaşî, Ahmed bin Ali, Rical-u’n-Necaşî, Kum: Muessetu Neşr-u’l-İslamî, 1365-1986
• es-San’ânî Ebubekr, Abdürrezzak bin Hemmam, el-Musannef, Mektebul İslamî, Beyrut 1392-1972
• Esterâbâdî, Ali, Tevil-u’l-Ayet-u’z-Zahira fi Fedail-i’l-İtret-i’t-Tahira, Kum: Muesset-u’n-Neşr-i’l-İslamî, 1409-1989
• Esterâbâdî, Muhammed bin Ali, Menhec-u’l-Megal Fi Tehgigi Ehval-i’r-Rical, Kum: Muessetu Alul Beyt Li-İhya-i’t-Turas, 1422-2001
• eş-Şafiî, Muhammed bin İdris, el-Ümm, Kahire, 1321-1903
• Fence Kurdî Nişaburî, Ebu’l-Hasan Ali bin Ahmed, Selvet-u’ş-Şia, Tahran: Kitaphanei Muze ve Merkezi Esnadi Meclisi Şurayi İslamî, 1384-1964
• Fettal Nişaburî, Muhammed bin Ahmed, Ravzat-u’l-Vaizin, Mahmud Mehdi Damganî, Tahran: Neşri Ney, 1366-1987
• Gültekin, Hikmet, “Nehcü’l-Belâğa’nın Şerîf Radî’ye Nispeti, Şerhleri ve Kaynakları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, C:9 Sayı:45, Ağustos 2016
• Hasan bin Şu’be, Herranî, Tuhef-u’l-Ukul En Âli’r-Rasul, Kum: Cemietul müderrisin, 1404-1983
• Haşim Kufî, Ebu İshak İbrahim, Kazaya Emîr-u’l-Mu’minîn, Zair, Kum 1389-1969
• Hayreddin, ez-Zirikli, A’lâm, Beyrut: Dar-u’l-İlm Lil-Melayiin, 2002
• Hüseyin bin Hemdan, Hidayet-u’l-Kübra, Beyrut: el-Belağ, 1419-1999
• Hüseynî Celalî, Allame Seyyid Muhammed Hüseyin, Musnedu Nehcu’l Belâğa, Kum: Mektebetu Allame Meclisî, 1421-2001
• İbn Abdulvehhab, Hüseyin bin Abdulvehhab, Uyun-u’l-Mucizat, Kum: Mektebet-u’d-Daverî, tarih yok
• İbn Abdülber, Yusuf bin Abdullah bin Muhammed, el-İstî’ab fi Marifet-i’l-Ashab, Beyrut: Daru’l-Cîl, 1412-1992
• İbnu’l Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman bin Ali bin Muhammed, el-Muntazam Fî Tarih-i’l-Muluki Ve’l-Ümem, Lübnan: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1415-1995
• İbnu’l Esîr, İzzuddin Ebu’l-Hasan Ali bin Muhammed Cezeri, Üsdü’l-Gâbe fi Marifet-i’s-Sahabe, Beyrut: Daru İbnu Hazm, 1433-2012
• İbrahim bin Muhammed, Beyhakî, el-Muhasin ve’l-Musavî, Kahire: Dar-u’l-marife, 2009
• İdris İmaduddin, el-Garşî, Uyun-u’l-Ehbar ve Funun-i’l-Asar (Fi Fezaili Eimmet-i’l-Ethar) Es-Seb-u’s-Sadis Ehbaru Devletu Fatimiyye, Beyrut: Dar-u’l-Endelüs, 1404-1984
• İmaduddin, Kadı Abdulcabbar, Fazl-u’l-İtizal ve Tabakat-u’l-Mutezile, Tunus: Dar-u’t-Tunusiyye li’l-neşr, 1974
• İsfehanî, Ebu Neim Ahmed bin Abdullah, Hilyet-u’l-Evliya, Kahire, 1932
• İzzuddin Ebu’l-Hasan Ali bin Muhammed Cezeri, İbnu’l Esîr, Üsdü’l-Gâbe Fi Marifeti Sahabe, Beyrut: Daru ibni Hazm, 1433-2012
• Kamraniyan, Abbas Ali, Kazavathayi Ali, Kum: Nur-u Kur’an ve Ehl-i Beyt, 1387-2009
• Kasım bin Selam, Heravî, Karib-u’l-Hadis, Beyrut: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1986
• Kaşif-u’l-Gita, Şeyh Hadî, Mustedreku Nehcu’l Belâğa, Necef: Muessetu Kaşif-u’l-Gita el-Amme, 1436-2015
• Kuleynî, Muhammed bin Yakub, el-Kafî, Tahran: Dar-u’l-kutub-i’l-İslamiyye, 1407-1986
• Mahmudî, Şeyh Muhammed Bagır, Nehc-u’s-Seade fi Mustedreki Nehcu’l Belâğa, Tahran: Vezareti Ferhenk ve İrşadi İslamî, 1376-1957
• Mahmut Muhammed, el-Melah, Teşrihu Şerh Nehcu’l Belâğa Li İbni Ebil Hadîd, Dar-u’l-Âlu’r-Riyaz Suudiyye, 2009
• Meclisî, Muhammed Bagır bin Muhammed Takî, Bihar-u’l-Envar el-Camietu li Durer-i’l-Ehbar-i’l-Eimmet-i’l-Athar, Beyrut: Daru İhya-i’t-Turas-i’l-Arabi, 1403-1983
• Meclisî, Muhammed Takî bin Maksud Ali, Ravzat-u’l-Muttakîn fi Şerhi Men La Yehzuruh-u’l-Fakih, Kum: Muesseyi Ferhengiyi İslamiyi Ku Şanbur, 1406-1986
• Mevlana Şokî, Divani Eşari Munsub be Hezreti Emiril Muminin Ali aleyhis selam, Tahran: Silsileyi İntişarati Encümeni Asar ve Mefahiri Ferhengî sayı:303, 1383-1963
• Meysem bin Ali, İbni Meysem Behranî, Şerh-u’l-Mie Kelime Li’l-İmam Ali bin Ebitalib, Muesset-u’l-urvet-u’l-vusga, 1431-2010
• Mibud’i Yezdî, Kadı Kemaluddin Mir Hüseyin bin Muiniddin, Şerhi Divani Mensub be Emîr-u’l-Mu’minîn Ali bin Ebu Talib, baskı yer ve zamanı belli değil
• Mir Cihanî Tabatabaî, Seyyid Hasan, Mustedreku Nehcu’l Belâğa Musum be Misbah-u’l-Belağa, Yayın yeri yok, 1388-1969
• Muhammed bin Ali bin Babuyeh (Babeveyh), Şeyh Saduk, İlel-u’ş-Şerayi, Zihnî, Seyyid Muhammed Cevad, Tahran: İntişaratı Muminin, 1380-2001
• Muhammed bin Ali, Esterâbâdî, Minhac-u’l-Megal Fi Tehgigi Ehval-i’r-Rical, Kum: Muessetu Alul Beyt Li-İhya-i’t-Turas, 1422-2001
• Muhammed bin Cerir, Taberî, el-Musterşid fi’l-İmameti Emiril Muminin Ali bin Ebi Talib, Tahran: Muesset-u’s-Sekafet-u’l-İslamiyye Lekuşanbur, 1415-1994
• Muhammed bin Cerir, Taberî, Târîḫu’l-Ümem ve’l-Mülûk, Beyrut: Dar-u’t -Turas, 1387-1967
• Muhammed bin Hasan bin Ferruh, Saffar, Besair-u’d-Deracat, Beyrut: Şirket-u’l-U’lemî Lil-Matbuat, 1431-2010
• Muhammed bin Hüseyin, Seyyid Radî, el-Mecazat-u’n-Nebeviyye, Kum: Dar-u’l-Hadis, 1422-2001
• Muhammed bin Hüseyin, Seyyid Radî, Hasais-u’l-Eimme, Meşhed: Mecme-u’l-Buhus-i’l-İslamiyye el-Astanet-u’l-Mukaddeset-i’r-Razaviyye, 1406-1985
• Muhammed bin Hüseyin, Seyyid Radî, Nehcu’l Belâğa, Feyzu’l-İslam, İntişaratı Feyzu’l-İslam, 1371-1992
• Muhammed bin Hüseyin, Seyyid Radî, Nehcu’l Belâğa, Hüseyin Ensariyan, Kum: Dar-u’l- İrfan, 1388-2009
• Muhammed bin İsmail, Mazenderanî, Muntehal Megal fi Ehval-i’r-Rical, Kum: Muesseseyi Alul Beyt, 1416-1995
• Muhammed bin Muhammed bin Numan, Şeyh Müfid, el-İrşad fi Marifeti Hucecillahi Ala-l-İbad, Beyrut: Muessetu Alul Beyt li ihyai’t-turas, 1429-2008
• Muhammed bin Ömer, el-Keşşî, İhtiyaru Marifet-i’r-Rical, Kum: Muessetu Alu’l-Beyt Li-İhyai’t-Turas, 1404-1984
• Muhammed bin Sad bin Muni’i, el-Haşimî el-Basrî, et-Tabakat-ü’l-Kübrâ, Beyrut: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1410-1990
• Muhammed bin Yakub, Kuleynî, el-Usul Min-e’l-Kafî, Tahran: Dar-u’l- kutub-i’l-İslamiyye, 1388-1968
• Muhammed bin Yezid, el-Müberred, el-Kamil-u fil Lugeti ve’l-Edeb, Suudi Arabistan: Vezaretu li’ş-şu’ni’l-İslamiyye ve’l-Ugaf ve’d-dev’eti ve’l-irşad, 1998
• Muhammed Kazım, Rahman Sitayiş, Baz Şinasiyi Menabi’i Asliyi Ricali Şia, Kum: Muesseyi İlmi ve Ferhengiyi Dar-u’l- Hadis, 1384-2005
• Muhammed Takî, Şuşterî, Gamus-u’r-Rical, Kum: Muessetu neşrul İslamî, 1410-1989
• Mustafavî, Abdurrahman, Divan-u’l-İmam Ali bin Ebu Talib, Beyrut: Dar-u’l- Marife, 1426-2005
• Nargül, Veysel, “İslam Savaş Hukukunun Temel İlkeleri Ekseninde Nehcü’l-Belâğâ”, Milel ve Nihal İnanç-Kültür-Mitoloji Araştırmaları Dergisi, c:8 sayı:3, Eylül-Aralık 2011
• Narin, İsmail, “Nehcü’l-Belâga’da Yer Alan Bazı Dinî Kavramlar Üzerine Mülahazalar”, Ekev Akademi Dergisi Yıl: 20 Sayı: 67, Güz 2016
• Nasirî, Ali, Hadis İlimlerine Giriş, çev. Muhammed Mehdi Turan, el-Mustafa yayınları, İstanbul 2014
• Nasr bin Müzâhim, Minkarî, Vakat-u’s-Sıffın, Kum: Menuşarat Mektebetu Ayetullah el-Uzma el-Mar’aşî Necefî, 1404-1983
• Ömer, Ferruh, Tarihu Edeb-i’l-A’rabî el-Asr-u’l-Abbasiyye, Beyrut: Dar-u’l-ilm li-lmellayin, 1401-1981
• Sadik bin Hasan, el-Kanucî, Ebced-u’l-Ulum, Beyrut: Dar-u’l-kutub-i’l-ilmiyye, 1978
• Saffar, Muhammed bin Hasan bin Ferruh Besair-u’d-Deracat, Kum: Mektebetu Ayetullah Mer’aşî Necefî, 1404-1984
• Sakafî, İbrahim bin Muhammed bin Said bin Hilalî, el-Ğarat, Tahran: Encümeni Asarı Milli, 1395-1975
• Selahuddin Halil bin Eybek, Safdî, el-Vafi Bi’l-Vefeyat, Lübnan, Beyrut: Daru İhya-i’t-Turas-u’l-A’rabî, 2000
• Seyyid Abduzzehra el-Hüseynî, el-Hatib, Mesadiru Nehcu’l Belâğa Ve Esaniduhu, Beyrut: Dar-u’l-Ezva, 1405-1985
• Seyyid Muhammed Mehdi, Caferî, Seyyid Radî, Tahran: Terhi Nov, 1377-1998
• Seyyid Muhsin, Emini Amulî, A’yan-u’ş-Şia, Beyrut: Darut Taaruf Li’l-Matbuat, 1403-1983
• Seyyid Radî, Muhammed bin Hüseyin, el-Mecazat-u’n-Nebeviyye, Kum: Dar-u’l-Hadis, 1422-2001
• Süleym bin Kays Hilalî, Kitabu Suleym bin Kays Hilalî, Kum: el-Hadî, 1405-1985
• Süleym bin Kays, Hilalî, Esrarı Âli Muhammed, Kum: el-Hadî, 1416-1995
• Şemsuddin Ahmed bin Muhammed bin Ebibekr, İbn Hallikan, Vefeyat-u’l-A’yan ve Enbau Ebna-i’z-Zeman, Beyrut: Daru Sadir, 1398-1978
• Şemsuddin Muhammed bin Ahmed bin Osman, Zehebî, Mizan-u’l-İtidal Fî Nakd-i’r-Rical, Beyrut: Dar-u’l-Marife, tarih yok
• Şemsuddin Muhammed bin Ahmed bin Osman, Zehebî, Siyeru A’lam-u’n-Nubela, Beyrut: Muesset-u’r-Risale, 1993
• Şemsuddin Muhammed bin Ahmed bin Osman, Zehebî, Tarihu İslam ve Vefeyat-u’l-Meşahir ve’l-A’lam, Dar-u’l-kitab-i’l-Arabiyye, 1998
• Şentürk, Recep, Hadis Rivayet Sisteminin Sosyolojik Boyutları: Bir Hafıza Zinciri Olarak Din, İslam’ın Anlaşılmasında Sünnetin Yeri ve Değeri Kutlu Doğum Sempozyumu, 2001, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları/324, Ankara 2003
• Şeyh Abbas, Kummî, el-Kunna ve’l-Elgab, Kum: Muesseyi neşri İslamî, 1359-1940
• Şeyh Abbas, Kummî, Sefinet-u’l-Bihar, Dar-u’l-Usvetu Lit-Tabaat’i ve’n-Neşr, tarih yok
• Şeyh Fahruddin, Tureyhî, Mecme-u’l-Bahreyn ve Matla-u’n-Neyreyn, Lübnan: Daru ve mektebet-u’l-Hilal, 1985
• Şeyh Müfid, Muhammed bin Muhammed bin Numan, el-İrşad fi Marifeti Hucecillahi Â’la’l-İbad, Beyrut: Muessetu Alul Beyt li-ihya-i’t-turas, 1429-2008
• Şeyh Saduk, Muhammed bin Ali, el-Hisal, Kum: Camiet-u’l-Muderrisin, 1362-1943
• Şeyh Saduk, Muhammed bin Ali, et-Tevhid Li’s-Saduk, Kum: Camietul müderrisin, 1398-1977
• Şeyh Saduk, Muhammed bin Ali, Meaniyy-u’l-Ahbar, Kum: Camietul müderrisin, 1403-1982
• Şeyh Saduk, Muhammed bin Ali, Men La Yehzuruh-u’l-Fakih, Kum: Camietul müderrisin, 1404-1983
• Şeyh Tusî, Ebu Cafer Muhammed bin Hasan, Fihristu Kutub-u’ş-Şietu ve Usulihim ve Esma-i’l-Musannifiyne ve Eshab-i’l-Usul, Kum: Sitare, 1420-1999
• Şuşterî, Muhammed Takî, Kazavethayi Emir-i’l-Mu’minin Ali, Kum: Camiet-u’l-Muderrisiyni Hozeyi İllmiyyeyi Kum Defteri İntişarati İslamî, 1374-1996
• Tabatabaî, Seyyid Hüseyin Müderris, Mirasi Mektubi Şia ez Se Gerni Nohistin, Seyyid Ali Kıraatî, Kum: Neşri Muverrih, 1386-2007
• Taberî, Muhammed bin Cerir, Delail-u’l-İmame, Kum: Biset, 1413-1993
• Tabersî, Fazl bin Hasan, Â’lam-u’l-Vera bi E’lam-i’l-Huda, Kum: Alu’l-Beyt, 1417-1997
• Tusî, Ebu Cafer Muhammed bin Hasan, el-Gaybe (Li Tusi), Kum: Dar-u’l-Mearif-u’l-İslamiyye, 1411-1991
• Tusî, Muhammed bin Hasan ve Muhakkik Hillî, Cafer bin Hasan, en-Nihaye ve’n-Neketuha, Kum: Muesset-u’n-Neşr-i’l-İslamî, 1417-1996
• Utarudî, Azizullah, Gird Averendikani Suhenani Emirulmuminin Geblez Seyyid Radî, Tahran: Utarid, 1373-1994
• Yakut El-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn Yâkūt b. Abdillâh, Mucem-u’l-Buldan, Beyrut: Daru Sadir, 1397-1977
• Yalar, Mehmet, Cahiliye Şiirinin Tarihsel Gerçekliği Problemi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt:17 sayı:2, 2008
• Zehebî, Ebu Abdillah Şemsuddin, Tezkiret-u’l-Huffaz, Dairet-u’l-Mearif-i’l-Osmaniyye, Haydar Abad tarih yok
• Zeki Mübarek, En-Nesr-u’l-Fenna fi Karn-i’r-Rabi, Kahire: Muessetu Hindavî, 2012