Dabiq Dergisi Bağlamında IŞİD’in Şiilik Algısı

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 183 - 214, 31.12.2019

Hanifi Şahin

Öz

IŞİD, el-Kaide’nin ana rahminde vücut bulmuş, sonradan Suriye’yi de içine alacak şekilde genişlemiş Irak merkezli radikal İslamcı bir gruptur. IŞİD, silahlı İslami hareketlerin tamamını değiştiren bir örnek olarak görülebilir. Örgüt şöhretini, hilafetin kurulmasını dillendirmesine değil, bu ütopyayı 29 Haziran 2014’te ilk defa gerçekleştirmesine borçludur. IŞİD, küreselleşmenin getirdiği imkânlardan üst düzeyde istifade eden bir yapıdır. Bu bağlamda iletişim araçlarını etkili bir şekilde kullanmakta, eylemlerini dünyaya yazılı veya görsel medya üzerinden servis etmektedir. IŞİD, din anlayışını temel alarak kendisi gibi düşünmeyen İslami grup ve mezhep mensuplarını rahatlıkla öldürmektedir. IŞİD’in saldırılarına en çok hedef olan kitle Şiilerdir. Teolojik olarak ayrı kulvarda konumlandırılan Şiilerin, Irak işgalinde Amerikalılara rehberlik ettiği düşüncesi, akabinde Suriye’de Hizbullah’ın İran’ın mezhebi politikaları doğrultusunda bölgede bulunması IŞİD’in Şiilere yönelik öfkesini arttıran unsurlardır.
Makalede İŞİD’in İngilizce yayınladığı Dabiq adlı derginin 13. sayısında yer alan iki makaleden hareketle Şiilere bakışı, düşüncesinin kaynakları tespit edilmeye çalışılmıştır. Makalede nitel içerik analizi kullanılmıştır. İki makalede öne çıkan dört ana tema belirlenmiş, kodlar bu başlıklar altında bağlamından koparılmadan değerlendirilmiştir. Gerçekleştirilen analizde, İŞİD’in tüm söylemlerinin merkezinde Şiilerin, düşünce tarihinde olumsuz anlam içeriğine sahip “Râfizî” kavramıyla özdeşleştirilerek, tamamen ortadan kaldırılmaları gereken öncelikli hedef olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İslam Mezhepleri Tarihi, Cihad, Dabiq, İbn Teymiyye, IŞİD, Şîa, Zerkâvî, Zevâhirî

The Shia Perception of ISIS in the Context of Dabiq Magazine

Öz

The Islamic State of Iraq and al-Sham (ISIS) is an Iraq-centred radical Islamic group which was mainly shaped in the body of the terrorist group, Al-Qaeda and then extended to a large region involving Syria. ISIS may be regarded as a sample changing the all armed Islamic movements. The group became famous not for being the first to announce caliphate but for making it real on the June 28, 2014. ISIS is a high- level organisation making the most of the opportunities presented by globalization. In this respect, it uses mass media efficiently and announces its actions as printed and visual to all around the world. As a result of its religious perspective, ISIS easily kills the members of other Islamic groups and sectarians which become contrary to its views. The ISIS attacks mostly targeted Shiites. The view that Shiites, located in a different position theologically, guided to Americans in the invasion of Iraq and then their existence and movements in Syria in accordance with Hezbollah’s sectarian politics of Iran may be regarded as the main reasons of ISIS’s anger to the Shiites. In this article, it has been tried to determine the Shiites’ perception and its source in terms of the two articles of the journal, Dabiq published in English by ISIS. The qualitative content analysis was used in this study. The main themes were determined and they were evaluated in terms of those themes without separating them from their context. In the analysis, it has been concluded that ISIS regards Shiites together with Rafidis who take place negatively in the history of thought, and therefore they must be destroyed.

Anahtar Kelimeler

History of Islamic Sects, Jihād, Dabiq, Ibn Taymiyyah, ISIS, Shia, Zarqāwī, Dhawāhirī

Kaynakça

• Ahmetoğlu, Şahin. “Serbedari Hareketi ve Temel Görüşleri”. e- Makâlât Mezhep Araştırmaları 7/1 (2014): 129-154.
• “Know Your Enemy: Who Were the Safawiyyah?”. Dabiq 13 (1437): 10-14.
• “The Rafidah from Ibn Saba’ to The Dajjal”. Dabiq 13 (1437): 32-45.
• el-Bağdadi, Ebu Ömer. “Qul Innî ‘Alā Bayyinah Min Rabbī. Erişim, 18 Kasım 2019. https://archive.org/search.php?query=subject%3A%22%D8 %AC%D9%85%D9%8A%D8%B9+%D8%AE%D8%B7%D8%A8 +%D8%A3%D8%A8%D9%88+%D8%B9%D9%85%D8%B1+% D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%BA%D8%AF%D8%A7%D8%A F%D9%89+%D8%A3%D8%B3%D9%88%D8%AF+%D8%A7% D9%84%D8%B1%D9%81%D8%B9%22
• el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥiḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. B.y.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422/2001.
• el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥiḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. B.y.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422/2001.
• el-Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Halku ef’ali’l-ibad ve’r-red ale’l-cehmiyye ve ashabi’t-ta’til. thk. Fehd b. Süleyman el-Füheyd. Riyad; Dımaşk: Dâru Atlasi’l-Hadra, 2005.
• Büyükkara, “Suudi Arabistan'da Sahve şeyhlerinin tutuklanması ne anlama geliyor?” Erişim 29 Kasım 2019. https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/suudi-arabistandasahve- seyhlerinin-tutuklanmasi-ne-anlama-geliyor/911197
• Büyükkara, Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar. İstanbul: Klasik, 2015.
• Erbili, İbn Ebi’l-Feth. Keşfü’l-gümme, Beyrut: y.y., 1985.
• Erdoğan Şemsettin& Deligöz Ergün, “Irak Şam İslam Devleti (IŞİD): Gücü ve Geleceği”. Savunma Bilimleri Dergisi 14/1 (2015): 16- 25.
• Gambhir, Harleen K., “Dabiq: The Strategic Messaging of The Islamic State”, Institute fort he Study of War. August 15, 2014. Erişim 25 Kasım 2019. http://www.understandingwar.org/backgrounder/dabiqstrategic- messaging-islamicstate) https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya- 50267190.
• Göksun Yenal & Salihi Emin. Deaş’ın Medya Stratejisi (Rapor). Ankara: SETA Yayınları, 2018.
• Hairi, Abdülkerim b. Muhammed Ca'fer el-Yezdi. İlzamü'n-nasıb fî isbati'l-hücceti'l-gaib. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemi li’l-Matbuat, 1984.
• Hallal, Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed b. Harun el-Hanbeli. es- Sünne, thk. Atiyye Zehrani. Dârü’r-Raye: Riyad, 1989.
• Hümeydi, Hamd bin. “Aqwāl Ahlil-Islām Fil-Hukm ‘Alar-Rāfidah”, Erişim, 21Kasım 2019 http://www.ilmway.com/site/maqdis/MS_12232.html
• İbn Abdilvehhab, Muhammed b. Abdilvehhab b. Süleyman Temimi Necdi. Risaletü’n- fi’r-Red ale’r- Rafiza, Nasır es-Sadi er-Reşidi Riyad. San'a: Daru'l-ÂsÂr, 1427.
• İbn Abdürabbih, Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed. el-İkdü’l-ferid, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye,1404.
• İbn Batta, Ebû Abdullah Ubeydullah b. Muhammed b. Muhammed Ukberi. el-İbane an şeriati'l-firkati'n-naciye ve mücanebeti'lfıraki’l- mezmume. thk. Rızâ b. Na‘sân Mu‘tî. Riyad: Dârü'r- Raye, 1988.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. el-Bidâye ve'nnihaye. Beyrut: Mektebetü'l-Maârif, 1981.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. es- Sârimü'l-meslûl alâ şâtimi'r-Resûl. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye: Beyrut, 1978.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. Minhacü’s-sünneti’n-nebeviyye. thk. Muhammed Reşad Salim. Riyad: Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, 1986.
• Kummi, Abbas. el-Küna ve'l-elkab. Beyrut: Müessesetü'l-Vefa,1983.
• Meclisî, Muhammed Bakır. Biharü’l-Envâr. Beyrut: y.y., 1404.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥiḥ, nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: y.y., 1374-75/1955-56.
• Nu‘mani, Muhammed b. İbrahim.Kitabu’l-gaybe. thk. Aliekber elĞufari. Tahran: y.y., 1397.
• Sadr, Seyyid Hasan. Tekmiletu Emeli'l-âmil. thk. es-Seyyid Ahmed el- Hüseyni, Kum: y.y., 1406.
• Sem’ani, Ebû Sa’d Abdülkerim b. Muhammed b. Mansur. el-Ensâb, thk. Abdullah Ömer el-Bârûdî. Dârü'l-Cinan: Beyrut, 1988.
• Şahin, Hanifi, İlhanlılar Döneminde Şiîlik. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2010.
• Şeyh Tusi, Ebu Ca'fer Şeyhüttaife Muhammed b. Hasan b. Ali, 460/1067, Kitabu’l-Gaybe, thk. Aga Büzürgi Tahrani. Tahran 1385/1965.
• Taberî, Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid. Tarihü'ttaberi: tarihü’r-rusûl ve'l-mülûk. Beyrut: Dâru’t-Türâs, 1387.
• Tabersi, Ebû Ali Eminüddin Fazl b. Hasan b. Fazl. İ'lâmü'l-vera bia'lâmi'l- hüda, thk. Ali Ekber Gaffari, Beyrut, Dârü'l-Ma'rife, 1979.
• Teber, Ömer Faruk. “Haydariyye Taifesine Yönelik Eleştiriler: “Risâle fî Hakki’t- Tâifeti’l- Haydariyye” Ekseninde”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2007): 157-177.
• Teber, Ömer Faruk. Mezhebî Ayrışmanın Politik Sonuçları: Safevî Tarikatının Siyasallaşması, İlahiyat Akademi: Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 4/5 (2017): 193-200.
• Teber, Ömer Faruk. “Osmanlı Belgelerinde Alevilik İçin Kullanılan Dini-Siyasi Tanımlamalar”, Dinî Araştırmalar, 10/28 (2007): 19-38.
• Türkoğlu, Emir. “Küresel Bir Terör Örgütü Olarak IŞİD’in Dijital Dergi Kullanımı: Konstantiniyye Üzerine Bir İnceleme”. Erciyes İletişim Dergisi 5/1 (2017): 161-180.
• Üzer, Oğuz. Almanya’da Radikal Dini Gruplar. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yılmaz, Sabri. “Bir Akıl Tutulması Modeli: Ehl-i Hadis’ten Daiş’e Selefîlik”, International Multidisciplinary Conference Imuco, 21- 22 (April, 2016): 44-45.
• Yönem, Ahmet, “Şii-Sünni İlişkileri Bağlamında Günümüz Selefiliği”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 6/2 (2013): 198-212.
• Zerkâvî, Ebû Musab. “Hel etake Hadisü’r-Rafizah”, hütbe serisi. Erişim 20 Kasım 2019. https://archive.org/details/ZUH03
• http://articles.latimes.com/2010/nov/26/nation/la-na-terrormagazine- 20101126, Erişim 12.11.2019
• https://www.ntv.com.tr/turkiye/dabik-koyu-daesten-alindi,hzw0QkcZUu2bFuVRSAdbg. Erişim 22 Kasım 2019.