TAX INCENTIVES IN INVESTMENTS: EVALUATION OF SOUTHEAST ANATOLIA SIRNAK PROVINCE

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 311 - 330, 05.12.2019

Filiz Ekinci Şemsettin Yüce

Öz

In Turkey, in order to accelerate the economic growth and development certain fields of activity has been taken into the scope of incentives. Şırnak province, which is the place of application of the study, is also located in a region that receives investment incentives to a large extent. The aim of this study is to determine how much the companies operating in Şırnak province have benefited from the incentives in force in the past and now and the perspectives of the firms on incentives and what changes in the behavior of the firms after benefiting from the incentives. There are 146 companies with in the scope of the research and the questionnaires were answered directly during the interview by the authorized employee of the firms. The SPSS 23.0 program was used in the analysis of data. As a result of the research, It can be observed that the companies that participated in there search mostly benefited from labour and export incentives and they used the incentives in marketing and skilled labour. After the companies took the incentives, there was positive improvements in personel number, profitability, export volume, skilled labour number, sales and total debt.

Anahtar Kelimeler

Investment, incentives, investment incentives, Regional development

YATIRIMLARDA VERGİSEL TEŞVİKLER: GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ DEĞERLENDİRMESİ ŞIRNAK İLİ ÖRNEĞİ

Öz

Türkiye'de, ekonomik büyüme ve kalkınmayı hızlandırmak için bazı faaliyetler teşvik kapsamına alınmıştır. Şırnak ili, bulunduğu yatırım teşvik bölgesi itibari ile büyük ölçüde yatırım teşvikleri alan bir bölgede yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, Şırnak ilinde faaliyette bulunan firmaların geçmişte ve şimdi yürürlükte olan teşviklerden ne kadar yararlandıkları, Şırnak'ta bulunun firmaların teşviklere bakış açılarını ve teşviklerden yararlandıktan sonra firmaların davranışlarında ne gibi değişiklikler olduğunu tespit etmektir. Araştırma kapsamında 146 firma olup, hazırlanan anketler direkt olarak görüşme neticesinde yanıtlanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 23.0 programı kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda firmaların çoğunlukla istihdam ve ihracat teşviklerinden yararlandıkları tespit edilmiş olup, ilgili teşvikleri daha çok pazarlama ve nitelikli işgücünde kullandıkları ortaya konulmuştur. Firmaların, teşviklerden yararlandıktan sonra personel sayısında, karlılığında, ihracat hacminde, nitelikli işgücü sayısında, satışlarında ve toplam borçlarında olumlu gelişmeler yarattığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yatırım, Teşvikler, Yatırım Teşvikleri, bölgesel kalkınma

Kaynakça

• Akan, Y. ve Arslan, İ. (2008), "Türkiye'de Sektörel Yatırım Teşvik Belgeleri İle İstihdam Analizi: Doğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama (1980-2006)", Çalışma Ve Toplum, 1, 107-119.
• Ay, H. M.(2005), "Yatırım Teşviklerinin Sabit Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi", Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 5:176-184.
• Çiftçi, H. ve Koç, M. (2013), "İstihdamın Artan Önemi ve Teşvik Belgeli Yatırımlar Etkinlik Analizi", 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 2(6), ss.19-41.
• Erge, S. (2014), Türk Vergi Sisteminde Vergi Teşviklerine Yönelik İç Anadolu Bölgesi Girişimcilerinin Bakışı: Çankırı, Ankara, Kırıkkale, Ve Kayseri Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Gerni, C., Sarı, S., Sevinç, H. ve Emsen, S. (2015), "Bölgesel Dengesizliklerin Giderilmesinde Yatırım Teşviklerinin Rolü Ve Başarı Kriteri Olarak Yakınsama Analizleri: Türkiye Örneği", Uluslararası Avrupa Ekonomileri Konferansı, s:312.
• Gülmez, M. ve Yalman,İ. N. (2010), "Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Sivas İli Örneği", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24, s. 235-257.
• Karaçay-Çakmak, H. ve Erden, L. (2004), "Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımları ve Kamu Destekleme Politikaları: Türkiye'den Bölgesel Panel Veri Setiyle Ampirik Bir Analiz", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6:77-96.
• Küçükoğlu, M. (2005), Vergisel Teşviklerin Bölgesel Kalkınmadaki Rolü: Güneydoğu Anadolu Bölgesi Üzerine Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Öz, E. ve Buyrukoğlu, S. (2017), "Türkiye'de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikalarının Makroekonomik Değişkenler Üzerindeki Etkisinin Ampirik Analizi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 27,s.333.
• Özkök, Y. (2009), Türkiye'de Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Gelişmişlik Bazında Değerlendirmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep. Recepoğlu, M. ve Değer, M. K. (2016), "Türkiye'de Bölgesel yatırım teşviklerinin Bölgesel Ekonomik büyüme Üzerine Etkisi: Düzey 2 Bölgeleri Üzerine Panel Veri Analizleri(2004-2011)", Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14,ss. 6-21.
• Selim, S.,Koçtürk, O.M. ve ERYİĞİT, P. (2014), Türkiye'de Yatırım Teşvikleri ve Sabit Yatırımların İstihdam Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi, Ege AcademicReview, 14.
• Sevinç, H., Emsen, Ö.S. ve Bozkurt, E. (2016), "Yatırım Teşvik Politikalarının Bölgesel Belirleyicilerine Yönelik Bir Analiz: Türkiye Örneği", Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6, 525-556.
• TÜİK(Türkiye İstatistik Kurumu) (Mart 2019), İl göstergeleri, Erişim Tarihi:18.03.2019, https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr
• Yavan, N. (2011), Teşviklerin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz, Ekonomik Yaklaşım, 22, ss.65-104.
• Yavuz A. (2010), "Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Yatırım Teşviklerinin Rekabet Koşulları Altında Özel Kesim Yatırımları Ve İstihdam Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15, ss. 83-101.