TÜRKİYE TARIM ÜRÜNLERİ BAKIMINDAN HALA KENDİ KENDİNE YETERLİ Mİ? DIŞ TİCARET VERİLERİ YOLUYLA BİR ANALİZ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 160 - 173, 22.06.2020

Rahmi Çetin

Öz

Özet

Türkiye’nin
tarımsal ürün ticaretinde yaşadığı dönüşüm dünya ticaretindeki değişime ve
işbölümüne paralellik göstermiş ve böylece 1990lı yılların ortalarından
itibaren dış dünyaya daha bağımlı bir yapıya dönüşmüştür. Bu çalışmada Standart
Uluslar arası Ticaret Sınıflamasının (SITC) tarımsal ürün ticareti için
ürettiği 1990-2017 dönemi yıllık verileri kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen
bulgular, Türkiye’nin tarım ürünleri bakımından kendi kendine yeterliliğinin
sektördeki uluslararası gelişmelere bağlı olarak 1990lı yıllardan itibaren
azaldığını ve 2000li yıllardan itibaren ise giderek daha fazla dışa bağımlı
hale geldiğini göstermektedir. Elde edilen bir diğer önemli sonuç ise, tarımsal
ürünler alt gruplar bakımından incelendiğinde, gıda maddeleri ticaretinin
genellikle fazla verdiği, ancak tarımsal hammaddeler ticaretinin ise açık
verdiği görülmektedir.

 

Anahtar
Kelimeler: Tarım Sektörü, Ticaret ve Türkiye

Anahtar Kelimeler

TARIM SEKTÖRÜ, TİCARET DENGESİ, TÜRKİYE

IS TURKEY STILL A SELF-SUFFICIENT COUNTRY IN AGRICULTURAL GOODS? AN ANALYSIS WITH FOREIGN TRADE DATA

Öz

The transformation of agricultural goods’ trade in Turkey was parallel with the change in world trade and with the international division of labour and thus become more dependent on the outside world since the mid-1990s. The purpose of this study is to investigate whether Turkey is a self-sufficient country in terms of agricultural goods, by using annual agricultural trade data of 1990-2017 period which is produced by Turkish Statistical Office according to the Standard International Trade Classification (SITC). The findings obtained in this study show that, since the early 1990s, the level of Turkey’s self-sufficiency in terms of agricultural goods has decreased, depending on the international developments in the sector and since the 2000s it has become more dependent on foreign markets. Another important result emerged from the study is that processed agricultural goods generally have a trade-surplus, while raw agricultural goods have a trade-deficit, when the agricultural goods are examined in terms of sub-groups.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Sector, Trade Balance, turkey

Kaynakça

• AY, A ve YAPAR, S. (2005) Dünya Ticaret Örgütü Tarım Anlaşması ve Türkiye, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 39-56.
• AYDIN, B. (2009) Tarımsal Dış Ticarette Değişim, TMMOB Ziraat Mühendisler Odası Yayını, Ankara: Özdoğan Matbaa.
• AYDIN, M.M. ve AYDIN, B. (2018) Gıda Rejimi Çerçevesinde Türkiye’nin Tarımsal Dış Ticareti Üzerine Bir Değerlendirme, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 2(1), 111-130.
• EKER, B. (2005) “Tarım-Sanayi Etkileşimleri”, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 1. Cilt, Ankara: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını.
• ERDOĞDU, İ. H. ve İLKDOĞAN, U. (2004) “Türkiye Karma Yem Sanayi”, Dünya Gıda Günü Tarladan Sofraya Gıda Güvenliği Sempozyumu, TMMOB ZMO-GMO, 15-16 Ekim, Ankara.
• İTKİP. (2016) Hazırgiyim ve Konfeksiyon Sektörü İhracat Performans Değerlendirmesi, İTKİP Genel Sekreterliği, Hazırgiyim ve Konfeksiyon Arge Şubesi.ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ (2010) Hububat Sektörü Raporu, Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, http://www.hububatbirlik.org, (Erişim Tarihi: 28/04/2019).
• PAGEV (2017) Türkiye Kauçuk Sektörü İzleme Raporu 2017, https://www.pagev.org, (Erişim Tarihi: 25/05/2019).
• TMO (2018) 2017 Yılı Hububat Sektör Raporu, Ankara: TMO Genel Müdürlüğü Yayını.
• TMO (2019) 2018 Hububat Sektör Raporu, Ankara: TMO Genel Müdürlüğü Yayını.
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (2016) Tarım Raporu 2016, İstanbul: Küçük Mucizeler Yayıncılık.
• TÜİK (2019) Standart Uluslararası Ticaret Sınıflamasına (SITC Rev. 3 ) Göre İhracat ve İthalat Değerleri, http:/www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 29/04/2019.
• YAĞCIOĞLU, M. (2015) Tarımsal Büyüme ve Dış Ticaret Üzerine Makro Değerlendirmeler, İzmir Ticaret Borsası Arge Müdürlüğü.